Mliječna kiselina
Mliječna kiselina (IUPAC naziv 2-hidroksi propanska kiselina, strukturna formula CH3-CH(OH)-COOH) je hemijsko jedinjenje koje se stvara pri nekoliko biohemijskih procesa. Prvi put je izolovana 1780. godine, a izolovao ju je švedski hemičar Carl Wilhelm Scheele. Po strukturi je karboksilna kiselina koja osim što sadrži karboksilnu grupu (-COOH), takođe sadrži i hidroksilnu grupu (-OH) i to na atomu ugljenika koji je susjedni karboksilnoj grupi. Zbog toga se mliječna kiselina svrstava i u grupu alfa hidroksilnih kiselina (AHA).U rastvoru može da izgubi proton iz karboksilne grupe pri čemu ostaje laktatni jon CH3CH(OH)COO−.Rastvara se u vodi ili alkoholu i spada u higroskopne supstance. Molekul mliječne kiseline je hiralan i može imati dva optička izomera (L i D oblik) pri čemu je biološki značajan L oblik.
| Mliječna kiselina | |||
|---|---|---|---|
 |  | ||
| IUPAC ime |
| ||
| Identifikacija | |||
| CAS registarski broj | 50-21-5, D/L: [50-21-5] L: [79-33-4] D: [10326-41-7] | ||
| ChemSpider[1] | 96860 | ||
| ATC code | G01,QP53 | ||
| Jmol-3D slike | Slika 1 | ||
| |||
| Svojstva | |||
| Molekulska formula | C3H6O3 | ||
| Molarna masa | 90.08 g/mol | ||
| Tačka topljenja | L: 53 °C | ||
| Tačka ključanja | 122 °C @ 12 mmHg | ||
| pKa | 3.86 at 25 °C | ||
| Srodna jedinjenja | |||
| Drugi anjoni | laktat | ||
| Srodna karboksilna kiselina | sirćetna kiselina glikolna kiselina propionska kiselina 3-hidroksipropionska kiselina maleinska kiselina buterna kiselina hidroksibuterna kiselina | ||
| Сродна једињења | 1-propanol 2-propanol propionaldehid akrolein natrijum laktat | ||
| |||
| Infobox references | |||
Dobijanje
U organizmu životinja L laktat se dobija od piruvata uz pomoć enzima dehidrogenaze laktata, u procesu fermetacije tokom normalnog metabolizma ili vježbanja.Taj proces naročito dolazi do izražaja tokom fizičkih napora ili vježbanja tj. u nedostatku kiseonika, i dolazi do povećanja koncentracije laktata.U industriji mliječna kiselina se može dobiti pomoću fermentacije šećera u prisustvu bakterije Lactobacillus.(+) mliječna kiselina postaje pri kontrakciji mišića i većim fizičkim naporima, a (-) oblik se dobija vrenjem u prisustvu određenih bakterija.
Primjena
Dva molekula mliječne kiselina mogu polimerizovati u laktid, tj. ciklični lakton. Nakon toga različiti katalizatori mogu polimerizovati laktide u polilaktide, koji dobijaju značaj zato što su biorazgradivi poliesteri. Mliječna kiselina se može koristiti i kao monomer za proizvodnju polilaktatne kiseline, koja se može koristiti kao biorazgradiva plastika.Mliječna kiselina dobija na značaju i u industriji deterdženata zbog svojih dobrih svojstava, kao i zbog toga što je prirodan sastojak koji ne zagađuje okolinu.
Nalaženje
Mliječna kiselina se može naći i u mliječnim proizvodima kao što je jogurt, kefir i nekim vrstama sireva i hljebova. Takođe se može naći u nekim vrstama vina.
