การประกาศเลิกทาส

การประกาศเลิกทาส (อังกฤษ: Emancipation Proclamation) เป็นคำสั่งของฝ่ายบริหารที่เอบราแฮม ลิงคอล์น ประธานาธิบดีสหรัฐ ออกเมื่อวันที่ 1 มกราคม ค.ศ. 1863 ในช่วงสงครามกลางเมืองอเมริกัน โดยใช้อำนาจยามสงครามของตน จึงมิใช่กฎหมายที่รัฐสภาสหรัฐอนุมัติ คำสั่งดังกล่าวประกาศให้เสรีภาพแก่ทาสในรัฐสิบแห่งซึ่งเป็นกบฏอยู่ขณะนั้น มีผลต่อทาส 3.1 ล้านคนจากทั้งหมด 4 ล้านคนในสหรัฐในเวลานั้น การประกาศดังกล่าวปลดปล่อยทาสทันที 50,000 คน และเกือบทั้งหมด (จาก 3.1 ล้านคน) ได้รับการปลดปล่อยเมื่อกองทัพสหภาพรุกหน้า คำประกาศดังกล่าวมิได้ให้เงินชดเชยแก่เจ้าของทาส มิได้ประกาศให้สถานะทาสเป็นความผิดต่อกฎหมาย และมิได้ทำให้อดีตทาสที่ได้รับการปลดปล่อยแล้วได้สถานะพลเมือง^[1]

วันที่ 22 กันยายน ค.ศ. 1862 ลิงคอล์นออกการประกาศเบื้องต้นว่า ตนจะสั่งการเลิกทาสในรัฐทุกแห่งของสมาพันธรัฐอเมริกาที่ไม่กลับคืนสู่การควบคุมของสหภาพภายในวันที่ 1 มกราคม ค.ศ. 1863 เนื่องจากไม่มีรัฐใดกลับคืนสู่การควบคุมของสหภาพ คำสั่งซึ่งลงนามและอนุมัติเมื่อวันที่ 1 มกราคม ค.ศ. 1863 จึงมีผลใช้บังคับ ยกเว้นในสถานที่ซึ่งฝ่ายสหภาพกลับเข้าควบคุมได้เป็นส่วนใหญ่แล้ว คำประกาศดังกล่าวทำให้การเลิกทาสตกเป็นเป้าหมายศูนย์กลางของสงคราม (นอกเหนือจากการรวมประเทศ) สร้างความโกรธแก่ชาวใต้ผิวขาวซึ่งหวังทำสงครามเชื้อชาติ และนักประชาธิปไตยทางเหนือบางส่วน กระตุ้นกองกำลังที่ต่อต้านระบบทาส และทำให้กำลังในยุโรปที่ต้องการแทรกแซงโดยเข้าช่วยเหลือสมาพันธรัฐอ่อนแอลง^[2]

การแก้ไขรัฐธรรมนูญครั้งที่สิบสาม ซึ่งมีผลใช้บังคับเมื่อเดือนธันวาคม ค.ศ. 1865 ทำให้ความเป็นทาสกลายเป็นความผิดต่อกฎหมายทั่วสหรัฐ