การเป็นพิษจากไซยาไนด์

การเป็นพิษจากไซยาไนด์ (อังกฤษ: Cyanide poisoning) เป็นภาวะการเป็นพิษอย่างหนึ่งที่เกิดจากการได้รับสารไซยาไนด์ในรูปแบบต่างๆ^[4] อาการในช่วงแรกอาจปวดศีรษะ เวียนศีรษะ หัวใจเต้นเร็ว หายใจลำบาก และอาเจียนได้^[2] หลังจากนั้นอาจมีอาการชัก หัวใจเต้นช้า ความดันเลือดต่ำ หมดสติ และหัวใจหยุดเต้นได้^[2] ผู้ป่วยมักเริ่มมีอาการในเวลาไม่กี่นาทีหลังได้รับสาร^[2][3] หากรอดชีวิตก็ยังอาจมีผลแทรกซ้อนระยะยาวทางระบบประสาทตามมาได้^[2]

การเป็นพิษจากไซยาไนด์
ชื่ออื่น	Cyanide poisoning, cyanide toxicity, hydrocyanic acid poisoning[1]
ไอออนของไซยาไนด์
สาขาวิชา	พิษวิทยา, เวชบำบัดวิกฤต
อาการ	ระยะแรก: ปวดศีรษะ มึนงง หัวใจเต้นเร็ว หายใจลำบาก อาเจียน[2] ระยะหลัง: ชัก หัวใจเต้นช้า ความดันเลือดต่ำ หมดสติ หัวใจหยุดเต้น[2]
การตั้งต้น	Few minutes[2][3]
สาเหตุ	Cyanide compounds[4]
ปัจจัยเสี่ยง	House fire, metal polishing, certain insecticides, eating seeds from apples[3][2]
วิธีวินิจฉัย	Based on symptoms, high blood lactate[2]
การรักษา	Decontaminated, supportive care (100% oxygen), hydroxocobalamin[2][3][5]

สารประกอบที่มีไซยาไนด์เป็นส่วนประกอบและเป็นพิษที่สำคัญเช่นก๊าซไฮโดรเจนไซยาไนด์ และเกลือไซยาไนด์บางชนิด^[2] การเป็นพิษจากไซยาไนด์ที่พบบ่อยมักเกิดตามหลังการหายใจในควันที่เกิดจากไฟไหม้บ้าน^[2] ช่องทางอื่นเช่นการได้รับสารในสถานที่ทำงานเช่นยาขัดโลหะ ยาฆ่าแมลงบางชนิด ยาไนโตรพรัสไซด์ เมล็ดพืชบางชนิด เช่น เมล็ดแอปเปิล เมล็ดแอปปริคอต^[3][6][7] และมันสำปะหลังที่ปรุงไม่ถูกวิธี^[8] ไซยาไนด์ในรูปของเหลวอาจถูกดูดซึมผ่านผิวหนังได้^[9] ไอออนของไซยาไนด์จะเข้าไปรบกวนการหายใจระดับเซลล์ ทำให้เนื้อเยื่อต่างๆ ของร่างกายไม่สามารถนำออกซิเจนไปใช้ได้^[2]

การวินิจฉัยโดยทั่วไปทำได้ยาก^[2] แพทย์อาจสงสัยเมื่อผู้ป่วยที่ประสบเหตุไฟไหม้บ้านมีอาการซึมลง ความดันเลือดต่ำ กรดแลคเตตในเลือดสูง^[2] ห้องปฏิบัติการสามารถตรวจหาระดับไซยาไนด์ในเลือดได้แต่มักต้องใช้เวลานาน^[2]