ไฮโดรเจนไซยาไนด์
ไฮโดรเจนไซยาไนด์ (อังกฤษ: Hydrogen cyanide, สูตรเคมี HCN) เป็นก๊าซซึ่งก่อให้เกิดอาการไอ มีเสมหะ และหลอดลมอักเสบเรื้อรัง ปวดศีรษะ เวียนศีรษะ และคลื่นไส้อาเจียน เป็นก๊าซพิษที่ใช้ในสงคราม นอกจากนี้สารไนเทรตในบุหรี่ทำให้เกิดไฮโดรเจนไซยาไนด์ สารนี้เป็นตัวสกัดกั้นเอนไซม์ที่เกี่ยวกับการหายใจหลายตัว ทำให้เกิดความผิดปกติของการเผาผลาญพลังงานที่กล้ามเนื้อหัวใจและที่ผนังหลอดเลือด
 | |||
| |||
| ชื่อ | |||
|---|---|---|---|
| IUPAC name | |||
ชื่ออื่น
| |||
| เลขทะเบียน | |||
3D model (JSmol) | |||
| 3DMet | |||
| ChEBI | |||
| เคมสไปเดอร์ | |||
| ECHA InfoCard | 100.000.747 | ||
| EC Number |
| ||
| KEGG | |||
| MeSH | Hydrogen+Cyanide | ||
ผับเคม CID | |||
| RTECS number |
| ||
| UNII | |||
| UN number | 1051 | ||
CompTox Dashboard (EPA) | |||
InChI
| |||
SMILES
| |||
| คุณสมบัติ | |||
| HCN | |||
| มวลโมเลกุล | 27.0253 g/mol | ||
| ลักษณะทางกายภาพ | ของเหลวใสหรือก๊าซไม่มีสี | ||
| กลิ่น | คล้ายอัลมอนด์[ต้องการอ้างอิง] | ||
| ความหนาแน่น | 0.6876 g/cm3[3] | ||
| จุดหลอมเหลว | −13.29 องศาเซลเซียส (8.08 องศาฟาเรนไฮต์; 259.86 เคลวิน)[3] | ||
| จุดเดือด | 26 องศาเซลเซียส (79 องศาฟาเรนไฮต์; 299 เคลวิน)[3]: 4.67 | ||
| ผสมเข้ากันได้ | |||
| ความสามารถละลายได้ ใน เอทานอล | ผสมเข้ากันได้ | ||
| ความดันไอ | 100 kPa (25 °C)[3]: 6.94 | ||
ค่าคงที่ตาม กฎของเฮนรี่ (kH) | 75 μmol Pa−1 kg−1 | ||
| pKa | 9.21 (ในน้ำ), 12.9 (ใน DMSO)[4] | ||
| Basicity (pKb) | 4.79 (ไซยาไนดประจุลบ) | ||
| กรด | Hydrocyanonium | ||
| เบส | ไซยาไนด์ | ||
ดัชนีหักเหแสง (nD) | 1.2675[5] | ||
| ความหนืด | 0.183 mPa·s (25 °C)[3]: 6.231 | ||
| โครงสร้าง | |||
กลุ่มจุด | C∞v | ||
รูปร่างโมเลกุล | เส้นตรง | ||
Dipole moment | 2.98 D | ||
| อุณหเคมี | |||
ความจุความร้อน (C) | 35.9 J K−1 mol−1 (gas)[3]: 5.19 | ||
Std molar entropy (S⦵298) | 201.8 J K−1 mol−1 | ||
Std enthalpy of formation (ΔfH⦵298) | 135.1 kJ mol−1 | ||
| ความอันตราย | |||
| GHS labelling: | |||
Pictograms |     | ||
Signal word | อันตราย | ||
Hazard statements | H225, H300, H310, H319, H330, H336, H370, H410 | ||
Precautionary statements | P210, P261, P305+P351+P338 | ||
| NFPA 704 (fire diamond) | |||
| จุดวาบไฟ | −17.8 องศาเซลเซียส (0.0 องศาฟาเรนไฮต์; 255.3 เคลวิน) | ||
อุณหภูมิที่ ติดไฟได้เอง | 538 องศาเซลเซียส (1,000 องศาฟาเรนไฮต์; 811 เคลวิน) | ||
| ขีดจำกัดการระเบิด | 5.6% – 40.0%[6] | ||
| ปริมาณหรือความเข้มข้น (LD, LC): | |||
LC50 (median concentration) | 501 ppm (rat, 5 นาที) 323 ppm (mouse, 5 นาที) 275 ppm (rat, 15 นาที) 170 ppm (rat, 30 นาที) 160 ppm (rat, 30 นาที) 323 ppm (rat, 5 นาที)[7] | ||
LCLo (lowest published) | 200 ppm (สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม, 5 นาที) 36 ppm (สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม, 2 ชั่วโมง) 107 ppm (มนุษย์, 10 นาที) 759 ppm (กระต่าย, 1 นาที) 759 ppm (แมว, 1 นาที) 357 ppm (มนุษย์, 2 นาที) 179 ppm (มนุษย์, 1 ชั่วโมง)[7] | ||
| NIOSH (US health exposure limits): | |||
PEL (Permissible) | TWA 10 ppm (11 mg/m3) [ผิวหนัง][6] | ||
REL (Recommended) | ST 4.7 ppm (5 mg/m3) [ผิวหนัง][6] | ||
IDLH (Immediate danger) | 50 ppm[6] | ||
| สารประกอบอื่นที่เกี่ยวข้องกัน | |||
แอลเคนไนทรีลที่เกี่ยวข้อง |
| ||
หากมิได้ระบุเป็นอื่น ข้อมูลข้างต้นนี้คือข้อมูลสาร ณ ภาวะมาตรฐานที่ 25 °C, 100 kPa | |||
คุณสมบัติทางเคมี
ไฮโดรเจนไซยาไนด์จะทำปฏิกิริยากับแอลคีนด้วยการเร่งปฏิกิริยาของสารประกอบนิกเกิล ปฏิกิริยานี้มีชื่อเรียกว่า hydrocyanation[8]
- RCH=CH2 + HCN → RCH2-CH2-CN
โมเลกุล HCN สี่อันจะผ่านการ tetramerize เป็นdiaminomaleonitrile ซึ่งสามารถแปลงเป็นพิวรีนได้หลายชนิด[9]
อ้างอิง
แหล่งข้อมูลอื่น
- Institut national de recherche et de sécurité (1997). "Cyanure d'hydrogène et solutions aqueuses". Fiche toxicologique n° 4, Paris:INRS, 5pp. (PDF file, in French)
- International Chemical Safety Card 0492
- Hydrogen cyanide and cyanides (CICAD 61)
- National Pollutant Inventory: Cyanide compounds fact sheet
- NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards
- Department of health review
- Density of Hydrogen Cyanide gas
| เกลือและอนุพันธ์โคเวเลนต์ของไซยาไนด์ไอออน | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| HCN | He | ||||||||||||||||||
| LiCN | Be(CN)2 | B | C | NH4CN | OCN−, -NCO | FCN | Ne | ||||||||||||
| NaCN | Mg(CN)2 | Al(CN)3 | SiCN | P(CN)3 | SCN−, -NCS, (SCN)2, S(CN)2 | ClCN | Ar | ||||||||||||
| KCN | Ca(CN)2 | Sc(CN)3 | Ti(CN)4 | VO(CN)3 | Cr(CN)3 | Mn(CN)2 | Fe(CN)3, Fe(CN)64+, Fe(CN)63+ | Co(CN)2, Co(CN)3 | Ni(CN)2 Ni(CN)42− | CuCN | Zn(CN)2 | Ga(CN)3 | Ge | As(CN)3 | SeCN− (SeCN)2 Se(CN)2 | BrCN | Kr | ||
| RbCN | Sr(CN)2 | Y(CN)3 | Zr(CN)4 | Nb | Mo | Tc | Ru | Rh | Pd(CN)2 | AgCN | Cd(CN)2 | In(CN)3 | Sn | Sb | Te(CN)2, Te(CN)4 | ICN | XeCN | ||
| CsCN | Ba(CN)2 | Hf | Ta | W | Re | Os | Ir | Pt | Au | Hg2(CN)2, Hg(CN)2 | TlCN | Pb(CN)2 | Bi(CN)3 | Po | At | Rn | |||
| Fr | Ra | Rf | Db | Sg | Bh | Hs | Mt | Ds | Rg | Cn | Nh | Fl | Mc | Lv | Ts | Og | |||
| ↓ | |||||||||||||||||||
| La | Ce(CN)3, Ce(CN)4 | Pr | Nd | Pm | Sm | Eu | Gd(CN)3 | Tb | Dy | Ho | Er | Tm | Yb | Lu | |||||
| Ac | Th | Pa | UO2(CN)2 | Np | Pu | Am | Cm | Bk | Cf | Es | Fm | Md | No | Lr | |||||