พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพีรพงศ์ภาณุเดช

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพีรพงศ์ภาณุเดช เป็นพระโอรสในสมเด็จพระราชปิตุลา บรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช ประสูติแต่หม่อมเล็ก ภาณุพันธุ์ ณ อยุธยา (สกุลเดิม ยงใจยุทธ; ป้า (พี่สาวของพ่อ) ของพลเอก ชวลิต ยงใจยุทธ อดีตนายกรัฐมนตรีไทย) เมื่อวันที่ 15 กรกฎาคม พ.ศ. 2457 เมื่อแรกประสูติมีพระอิสริยยศที่ หม่อมเจ้าพีรพงศ์ภาณุเดช ทรงสำเร็จการศึกษาจากโรงเรียนเทพศิรินทร์ และเสด็จไปทรงศึกษาต่อที่วิทยาลัยอีตัน, มหาวิทยาลัยเคมบริดจ์ ประเทศอังกฤษ ก่อนเปลี่ยนไปทรงศึกษาด้านประติมากรรม ที่ โรงเรียนศิลปะบายัม ชอว์

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพีรพงศ์ภาณุเดช ทรงเริ่มแข่งขันขับรถ โดยได้รับการสนับสนุนจากพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจุลจักรพงษ์ ทั้งสองพระองค์เป็นที่รู้จักในหมู่นักแข่งรถในชื่อ Prince Bira และ Prince Chula ทรงขับรถยี่ห้อ อี.อาร์.เอ. (English Racing Automobiles - E.R.A.) ทาสีฟ้าสดใส รถที่ใช้ในการแข่งขัน ชื่อ อี.อาร์.เอ. รอมิวลุส (Romulus) อี.อาร์.เอ. รีมุส (Remus) และ อี.อาร์.เอ. หนุมาน (Hanuman) สีฟ้าแบบนี้ ปัจจุบันเรียกว่า ฟ้าพีระ (Bira blue)

ทรงชนะเลิศการแข่งขันครั้งแรก ในรายการ Coupe de Prince Rainier ที่เซอร์กิตเดอโมนาโก (ปัจจุบันคือ โมนาโกกรังด์ปรีซ์) ได้รับถ้วยเจ้าชายแรนีเยที่ 3 องค์อธิปัตย์แห่งโมนาโก เมื่อวันที่ 11 เมษายน พ.ศ. 2479 โดยทรงขับรถรอมิวลุส

ทรงชนะเลิศการแข่งรถกรังด์ปรีซ์ในยุโรปอีกหลายครั้ง ระหว่างปี ค.ศ. 1936, 1937 และ 1938 จนได้รางวัล ดาราทอง (BRDC Road Racing Gold Star) จากสมเด็จพระเจ้าจอร์จที่ 5 แห่งสหราชอาณาจักร 3 ปีซ้อน^[2] ทรงได้รับการบรรจุพระนามในหอเกียรติยศของสมาคมนักแข่งรถอังกฤษ

ทั้งสองพระองค์เสด็จกลับประเทศไทยเมื่อปลายปี พ.ศ. 2480 และทรงนำรถรอมิวลุสมาทรงขับโชว์ และทรงจัดประลองความเร็วที่ถนนราชดำเนิน เมื่อวันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2480 โดยราชยานยนต์สมาคมแห่งสยาม และจัดแสดงให้ประชาชนทั่วไปเข้าชมที่วังจักรพงษ์ ขณะนั้นอยู่ในช่วงงานฉลองรัฐธรรมนูญ มีผู้คนเข้ามาชมเป็นจำนวนมาก^[3]

ในปี พ.ศ. 2482 ทั้งสองพระองค์ทรงเป็นกำลังสำคัญ ในการเตรียมการจัดการแข่งขันกรุงเทพกรังด์ปรีซ์ (Bangkok Grand Prix) โดยเชิญนักแข่งชั้นนำมาแข่งขันบนเส้นทางรอบสนามหลวงและพระบรมมหาราชวัง ระยะทาง 2 ไมล์ ในวันที่ 10 ธันวาคม พ.ศ. 2482 แต่การแข่งขันนี้ต้องยกเลิกไป เพราะเกิดสงครามโลกครั้งที่ 2 ขึ้นเสียก่อน^[3]

ในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง พระองค์ทรงสมัครเข้าร่วมกับกองทัพอังกฤษ ได้ยศเรืออากาศโท ตำแหน่งครูฝึกเครื่องร่อน เมื่อสงครามโลกสิ้นสุดลง จึงกลับมาขับรถสูตรหนึ่ง แข่งขันกรังด์ปรีซ์ในช่วง ค.ศ. 1950 – 1954

การแข่งขันครั้งที่ดีที่สุดของพระองค์ คือ เฟรนช์กรังด์ปรีซ์ ในปี ค.ศ. 1954 ทรงขับรถ Maserati 250F ในรอบสุดท้ายทรงอยู่ในอันดับที่ 3 ซึ่งจะได้ขึ้นโพเดียม แต่น้ำมันหมดถังก่อนจะเข้าเส้นชัยเพียงเล็กน้อย จึงทรงได้อันดับที่ 4 และเป็นสถิติที่ดีที่สุดในการแข่งขันรถสูตรหนึ่งของพระองค์^[4]

พระองค์ทรงเลิกแข่งรถสูตรหนึ่งในปลายปี ค.ศ. 1954 (พ.ศ. 2497) เนื่องจากมีปัญหาเรื่องสายพระเนตรสั้น ต้องทรงฉลองพระเนตรแบบพิเศษ และทรงมีปัญหาในการขับเวลาฝนตก

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพีรพงศ์ภาณุเดช เสกสมรสกับซิริล แมรี จอร์จีนา เฮย์คอค^[5] ชาวอังกฤษ เมื่อวันที่ 12 มกราคม พ.ศ. 2481 ด้วยความที่พระองค์เจ้าพีรพงศ์ภาณุเดชเป็นที่รู้จัก บุคลิกดี สามารถตรัสได้คล่องทั้งภาษาอังกฤษและภาษาฝรั่งเศส และดำรงพระองค์อย่างเศรษฐี ทำให้มีผู้หญิงเข้าหาพระองค์ หม่อมซิริลทำใจไม่ได้ที่พระองค์มีหญิงอื่น แม้จะไม่ทรงจริงจังด้วยนัก แต่ก็เป็นความเดือดร้อนของภรรยา ทั้งสองจึงแยกกันอยู่พักหนึ่งเพื่อระงับจิตใจ

ในระหว่างที่พระองค์ทรงแข่งขับรถที่ประเทศอาร์เจนตินา ก็ทรงพบกับเซเลีย โฮวาร์ด และเมื่อพระองค์ได้รับบาดเจ็บจากการแข่งรถ ก็มีเซเลียคอยปรนนิบัติ จนที่สุดพระองค์ก็ทรงพาเซเลียกลับอังกฤษด้วยกัน และประทับอยู่กับเธอ ไม่ได้เสด็จไปหาหม่อมซิริล หม่อมซิริลจึงตัดสินใจหย่าขาดจากพระองค์ตามกฎหมาย ในปี พ.ศ. 2492 และเสกสมรสกับเซเลีย ที่ปารีส ประเทศฝรั่งเศส เมื่อวันที่ 18 ธันวาคม พ.ศ. 2494^[6] มีพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจุลจักรพงษ์ และหม่อมเอลิสะเบธ จักรพงษ์ ณ อยุธยา เสด็จร่วมงานด้วย จากนั้นเซเลียใช้ชื่อว่า “หม่อมชลิตา ภาณุพันธุ์ ณ อยุธยา”

ปลายปี พ.ศ. 2497 พระองค์ทรงเห็นว่าพ้นยุคที่จะทรงแข่งรถแล้ว ประกอบกับหม่อมชลิตาได้ให้กำเนิดพระโอรสคนแรก พระองค์จึงตัดสินพระทัยอำลาชีวิตนักแข่ง แล้วทรงพาครอบครัวกลับมาประทับที่ประเทศไทย เมื่อปี พ.ศ. 2499 อีก 7 เดือนต่อมาพระองค์ทรงหย่ากับหม่อมชลิตา โดยตกลงกันว่า พระโอรสคนเดียวให้อยู่ภายใต้การดูแลของหม่อมชลิตาจนอายุครบ 21 ปี เนื่องจากก่อนหน้าที่กลับมาประเทศไทยพระองค์ได้ทรงพบปะกับสาลิกา กะลันตานนท์ พนักงานต้อนรับบนเครื่องบินชาวไทย ซึ่งทำให้หม่อมชลิตาหึงหวง พระองค์เสกสมรสกับสาลิกาในปี พ.ศ. 2500^[6] และหย่าขาดกันในปี พ.ศ. 2506

นอกจากนั้นยังมีหม่อมอีกคน คืออรุณี จุลทะโกศล^[6] และหย่าขาดกันในปี พ.ศ. 2507

ในปี พ.ศ. 2510 พระองค์เสกสมรสกับชวนชม ไชยนันท์^[6] ก่อนหย่าขาดกันในปี พ.ศ. 2523

ในปี พ.ศ. 2526 พระองค์ได้เสด็จไปยังประเทศอังกฤษอีกครั้ง เพื่อแวะหาอดีตหม่อมซิริล กระทั่งสิ้นพระชนม์ในปี พ.ศ. 2528

พระองค์มีพระโอรสธิดาทั้งหมด 3 คน ได้แก่

• หม่อมราชวงศ์พีรเดช ภาณุพันธุ์ (ราวพ.ศ. 2497 - พ.ศ. 2514) เกิดแต่เซเลีย โฮวาร์ด
• หม่อมราชวงศ์ระพีพร บุญยะมาน (เกิด 28 มีนาคม พ.ศ. 2510) เกิดแต่ชวนชม ไชยนันท์
• หม่อมราชวงศ์พีรานุพงศ์ ภาณุพันธุ์ (เกิด 14 ธันวาคม พ.ศ. 2515) เกิดแต่ชวนชม ไชยนันท์

เมื่อวันที่ 23 ธันวาคม พ.ศ. 2528 พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพีรพงศ์ภาณุเดช สิ้นพระชนม์อย่างกะทันหัน โดยทรงล้มลงที่สถานีรถไฟบารอนส์คอร์ต ที่ลอนดอน ขณะที่ผู้คนกำลังซื้อข้าวของต้อนรับเทศกาลคริสต์มาส ไม่มีใครทราบว่าพระองค์เป็นใคร ไม่มีหลักฐานอะไรในพระองค์ นอกจากจดหมายภาษาไทยที่ตำรวจลอนดอนอ่านไม่ออก จึงส่งจดหมายไปสอบถามผู้เชี่ยวชาญทางภาษาที่มหาวิทยาลัยลอนดอน ก่อนจะทราบว่าพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพีรพงศ์ภาณุเดช สิ้นพระชนม์เสียแล้ว สิริพระชันษา 71 ปี ข่าวสิ้นพระชนม์ถือเป็นข่าวใหญ่ เผยแพร่ข่าวไปทั่วโลก ลงข่าวหน้าหนึ่งของหนังสือพิมพ์ไทยทุกฉบับ รวมทั้งต่างประเทศที่พระองค์ทรงทำชื่อเสียงไว้ สถานทูตจัดพิธีสวดพระอภิธรรมถวายอย่างสมพระเกียรติ พระราชวงศ์ไทยที่ประทับอยู่ในประเทศอังกฤษได้รับแจ้งข่าวนี้ทั้งหมด

เมื่อพระศพถูกเคลื่อนย้ายไปที่สุสานเพื่อพระราชทานเพลิง นักแข่งรถดัง ๆ สมัยเดียวกันรวมตัวกันทั่วยุโรป เดินทางมาร่วมแสดงความคารวะ โดยหม่อมราชวงศ์นริศรา จักรพงษ์ พระธิดาในพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจุลจักรพงษ์ เป็นผู้อัญเชิญธูปเทียนพระราชทานมาร่วมงาน ข้าราชการไทยในสถานทูตไปร่วมงานกันหมด

ทั้งนี้ หม่อมราชวงศ์มาลินี จักรพันธุ์ ผู้รวบรวมประวัติของพระองค์ ส่งท้ายไว้ว่า "ดวงพระวิญญาณลอยละล่องขึ้นสู่สรวงสวรรค์ พระองค์สิ้นพระชนม์อย่างโดดเดี่ยว เพียงแค่จดหมายภาษาไทยหนึ่งฉบับที่ทรงทิ้งไว้เพื่อส่งท้ายให้ได้ทราบว่าพระองค์คือใคร เทพส่งพระองค์ท่านลงมาจุติอย่างงามสง่า พระนามขจรขจายก่อนสงครามโลกครั้งที่ 2 ไปทั่วโลก และเทพได้นำพระองค์ท่าน "เจ้าดาราทอง" เสด็จกลับขึ้นไปอย่างเดียวดาย เหมือนสวรรค์แกล้งให้โลกลืม"

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2469 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 7 ชั้นที่ 4 (ป.ป.ร.4)^[7]
• พ.ศ. 2481 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 8 ชั้นที่ 2 (อ.ป.ร.2)^[8]
• พ.ศ. 2468 – เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 7 (ร.ร.ศ.7)

พระยศ

• 6 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2480: นายร้อยตรี^[9]
• 9 ตุลาคม พ.ศ. 2491: ร้อยเอก^[10]

สรุปผลการแข่งขัน

ฤดูกาล	แข่งขัน	ชนะเลิศ	โพเดียม	ตำแหน่งโพล	Championship							คะแนน
1935	21	0	5
1936	21	4	10									73
1937	26	5	14									73
1938	24	7	16
รวม	92	16	45
1950	7	0	0									5
1951	8	0	0									0
1952	8	0	0									0
1953	9	0	0									0
1954	9	0	0									3
รวม	41	0	0									8

พ.ศ. 2478 (ค.ศ. 1935)

วันที่	รายการ	สนาม	ประเทศ	รถ	หมายเลข	ผลการแข่งขัน	ชนะเลิศ	โพเดียม
16 มีนาคม	1 st New Haw Short Handicap	บรูกแลนด์ส		ไรลีย์	10	5 th
	New Haw Long Handicap	บรูกแลนด์ส		ไรลีย์	10	8 th
11 พฤษภาคม	5 Lap Handicap	ดอนิงตันพาร์ก		ไรลีย์	53	8 th
	5 Lap Handicap			ไรลีย์	53	5 th
	Handicap 25 Miles			ไรลีย์	53	9 th
19 พฤษภาคม	M.G. Car Club Hill Climb	รัชเมียร์		ไรลีย์		17 th
10 มิถุนายน	Junior Short Handicap	บรูกแลนด์ส		เอ็มจี แม็กเนต	2	5 th
	Senior Short Handicap			เอ็มจี แม็กเนต	2	5 th
6 กรกฎาคม	British Empire Trophy	บรูกแลนด์ส		เอ็มจี แม็กเนต	10	รถเสีย
13 กรกฎาคม	Nuffield Trophy	ดอนิงตันพาร์ก		เอ็มจี แม็กเนต	10	5 th
20 กรกฎาคม	Dieppe Grand Prix	ดิเอปป์ ฝรั่งเศส		อี.อาร์.เอ	8	2 nd
8 สิงหาคม	3 rd August Short Handicap	บรูกแลนด์ส		เอ็มจี แม็กเนต		7 th
	2 nd August Mountain Handicap			อี.อาร์.เอ		3 rd
	1 st August Long Handicap			เอ็มจี แม็กเนต		5 th
	Siam Cup			อี.อาร์.เอ	4	3 rd
25 สิงหาคม	Prix de Berne	แบร์น สวิตเซอร์แลนด์		อี.อาร์.เอ	90	2 nd
7 กันยายน	Ulster Tourist Trophy	เบลฟัสต์ ไอร์แลนด์เหนือ		แอสตันมาร์ติน	20	รถเสีย
10 กันยายน	Class F Mountain Record	บรูกแลนด์ส		อี.อาร์.เอ		76.95 mph
5 ตุลาคม	Donington Grand Prix	ดอนิงตันพาร์ก		อี.อาร์.เอ	14	5 th
19 ตุลาคม	Mountain Championship	บรูกแลนด์ส		อี.อาร์.เอ	5	3 rd
17 พฤศจิกายน	R.A.C. Veteran Cars' Run	ลอนดอน-ไบรตัน		โอลด์สโมบิล 1903		Finished

พ.ศ. 2479 (ค.ศ. 1936)

วันที่	รายการ	สนาม	ประเทศ	รถ	หมายเลข	ผลการแข่งขัน	ชนะเลิศ	โพเดียม
14 มีนาคม	Mountain Handicap	บรูกแลนด์ส		รีมุส	1	4 th
	Mountain Handicap			รีมุส	3	3 rd
4 เมษายน	B.R.D.C. British Empire Trophy	ดอนิงตันพาร์ก		รีมุส	16	ถอนตัว
11 เมษายน	Coupe du Prince Rainier	เซอร์กิตเดอโมนาโก		รอมิวลุส	78	1 st
2 พฤษภาคม	J.C.C. International Trophy	บรูกแลนด์ส		รอมิวลุส	15	1 st
9 พฤษภาคม	Derby and District Motor Club	ดอนิงตันพาร์ก		รีมุส	4	2 nd
16 พฤษภาคม	Cork Motor Race	คอร์ก ไอร์แลนด์		รีมุส	5	รถเสีย
28 พฤษภาคม	R.A.C. Light Car Race	ไอเซิลออฟแมน		รอมิวลุส	17	2 nd
1 มิถุนายน	B.A.R.C. Whitson Meeting	บรูกแลนด์ส		รอมิวลุส	2	ถอนตัว
14 มิถุนายน	Eifelrennen 1500 cc	นูร์เบอร์กริง เยอรมนี		รอมิวลุส	61	3 rd
21 มิถุนายน	Grand Prix de Picardie	เปรอง ฝรั่งเศส		รอมิวลุส	2	1 st
4 กรกฎาคม	Nuffield Trophy	ดอนิงตันพาร์ก		ออสติน 750 cc [11]	4	5 th
12 กรกฎาคม	Grand Prix de l'Albigeois	อาลบี ฝรั่งเศส		รีมุส	10	1 st
3 สิงหาคม	Limerick Grand Prix	ลีเมริค ไอร์แลนด์		รีมุส	2	รถชน
15 สิงหาคม	Coppa Acerbo 1500 cc	เปสคารา อิตาลี		รอมิวลุส	22	รถเสีย
23 สิงหาคม	Prix de Berne	แบร์น สวิตเซอร์แลนด์		รอมิวลุส	90	รถเสีย
29 สิงหาคม	J.C.C. 200 Miles	ดอนิงตันพาร์ก		รีมุส	20	รถเสีย
5 กันยายน	Ulster Tourist Trophy	เบลฟัสต์ ไอร์แลนด์เหนือ		บีเอ็มดับเบิลยู	17	7 th
26 กันยายน	Phoenix Park Handicap	ดับลิน ไอร์แลนด์		มาเซราติ	2	2 nd
3 ตุลาคม	Donington Grand Prix	ดอนิงตันพาร์ก		มาเซราติ	18	5 th
17 ตุลาคม	Mountain Championship	บรูกแลนด์ส		มาเซราติ	15	3 rd

พ.ศ. 2480 (ค.ศ. 1937)

วันที่	รายการ	สนาม	ประเทศ	รถ	หมายเลข	ผลการแข่งขัน	ชนะเลิศ	โพเดียม
21 กุมภาพันธ์	Grand Prix de Pau	โป ฝรั่งเศส		เดอลาเฮย์	26	ถอนตัว
29 มีนาคม	Mountain Handicap	บรูกแลนด์ส		รอมิวลุส	2	3 rd
	Mountain Handicap			รอมิวลุส	2	2 nd
10 เมษายน	British Empire Trophy	ดอนิงตันพาร์ก		มาเซราติ	32	ถอนตัว
18 เมษายน	Turin 1500 cc	โตริโน อิตาลี		รอมิวลุส	16	ถอนตัว
25 เมษายน	Princess of Piedmont Trophy	นาโปลี อิตาลี		รอมิวลุส	18	2 nd
1 พฤษภาคม	Campbell Trophy	บรูกแลนด์ส		มาเซราติ	27	1 st
17 พฤษภาคม	Coronation Mountain Handicap	บรูกแลนด์ส		รอมิวลุส	1	2 nd
22 พฤษภาคม	Cork Car Race	คอร์ค ไอร์แลนด์		มาเซราติ	5	รถชน
3 มิถุนายน	R.A.C. Light Car Race	ไอเซิลออฟแมน		รอมิวลุส	5	1 st
13 มิถุนายน	Gran Premio 1500 cc	ฟลอเรนซ์ อิตาลี		รอมิวลุส	16	ถอนตัว
20 มิถุนายน	1500 cc Race	มิลาน อิตาลี		รอมิวลุส	8	ถอนตัว
27 มิถุนายน	Grand Prix de Picardie	เปรอง ฝรั่งเศส		เดอลาจ	2	ถอนตัว
17 กรกฎาคม	London Grand Prix	คริสตัลพาเลซ		รอมิวลุส	17	1 st
24 กรกฎาคม	12 Hour Sports Cars	ดอนิงตันพาร์ก		เดอลาเฮย์	39	1 st
2 สิงหาคม	J.C.C. International Trophy	บรูกแลนด์ส		มาเซราติ	4	รถเสีย
14 สิงหาคม	Crystal Palace Cup	คริสตัลพาเลซ		มาเซราติ	19	2 nd
22 สิงหาคม	Prix de Berne	แบร์น สวิตเซอร์แลนด์		รอมิวลุส	66	3 rd
28 สิงหาคม	J.C.C. 200 Miles	ดอนิงตันพาร์ก		มาเซราติ	4	2 nd
4 กันยายน	Ulster Tourist Trophy	ดอนิงตันพาร์ก		บีเอ็มดับเบิลยู	16	3 rd
11 กันยายน	Phoenix Park Handicap 100 Miles	ดับลิน ไอร์แลนด์		มาเซราติ	1	2 nd
	Phoenix Park 1500 cc			เดอลาจ	1	ถอนตัว
18 กันยายน	B.R.D.C. 500	บรูกแลนด์ส		เดอลาเฮย์	17	7 th
26 กันยายน	Masaryk Grand Prix	บราโน เชโกสโลวาเกีย		รอมิวลุส		4 th
2 ตุลาคม	Donington Grand Prix	ดอนิงตันพาร์ก		มาเซราติ	11	6 th
9 ตุลาคม	Imperial Trophy	คริสตัลพาเลซ		รอมิวลุส	24	1 st

พ.ศ. 2481 (ค.ศ. 1938)

วันที่	รายการ	สนาม	ประเทศ	รถ	หมายเลข	ผลการแข่งขัน	ชนะเลิศ	โพเดียม
12 มีนาคม	Road Handicap	บรูกแลนด์ส		หนุมาน	1	2 nd
	Road Handicap			มาเซราติ	1	2 nd
2 เมษายน	Coronation Trophy	คริสตัลพาเลซ		รอมิวลุส	4	1 st
9 เมษายน	British Empire Trophy	ดอนิงตันพาร์ก		รอมิวลุส	15	2 nd
18 เมษายน	Campbell Trophy	บรูกแลนด์ส		หนุมาน	10	1 st
23 เมษายน	International Light Car Race	คอร์ก ไอร์แลนด์		หนุมาน	22	1 st
	Cork Grand Prix			มาเซราติ	20	2 nd
7 พฤษภาคม	International Trophy	บรูกแลนด์ส		มาเซราติ	4	รถเสีย
21 พฤษภาคม	Sydenham Trophy	คริสตัลพาเลซ		รอมิวลุส	8	2 nd
6 มิถุนายน	Star Trophy	บรูกแลนด์ส		เอช.อาร์.จี.	7	3 rd
	Road Handicap			รอมิวลุส	1	6 th
	Road Handicap			รอมิวลุส	1	3 rd
12 มิถุนายน	Grand Prix de Picardie	เปรอง ฝรั่งเศส		หนุมาน	2	ถอนตัว
25 มิถุนายน	London Grand Prix	คริสตัลพาเลซ		รอมิวลุส	7	1 st
9 กรกฎาคม	Nuffield Trophy	ดอนิงตันพาร์ก		หนุมาน	25	1 st
16 กรกฎาคม	Light Car Club 3 Hours	บรูกแลนด์ส		เอช.อาร์.จี.	2	10 th
21 สิงหาคม	Prix de Berne	แบร์น สวิตเซอร์แลนด์		หนุมาน	58	ถอนตัว
27 สิงหาคม	J.C.C. 200 Miles	บรูกแลนด์ส		มาเซราติ	9	2 nd
3 กันยายน	R.A.C. Tourist Trophy	ดอนิงตันพาร์ก		บีเอ็มดับเบิลยู	14	22 th
10 กันยายน	Phoenix Park Scratch Race	ดับลิน ไอร์แลนด์		มาเซราติ	1	รถเสีย
17 กันยายน	Star Trophy	บรูกแลนด์ส		รอมิวลุส	10	1 st
24 กันยายน	Dunlop Jubilee	บรูกแลนด์ส		มาเซราติ	14	รถชน
8 ตุลาคม	Imperial Trophy	คริสตัลพาเลซ		รอมิวลุส	25	2 nd
15 ตุลาคม	Siam Trophy	บรูกแลนด์ส		หนุมาน	2	1 st

ฟอร์มูลาวัน (พ.ศ. 2493 - 2497)

• 
  พระองค์พีระ ทรงขับ Romulus เข้าเส้นชัยที่ ลอนดอนกรังปรีซ์ สนามคริสตัลพาเลซเซอร์กิต
• 
  พระองค์พีระ และ Romulus ทรงรับถ้วยรางวัลจากเจ้าชายหลุยส์แห่งโมนาโก ชายที่ยืนอยู่ขวามือสุดในภาพ คือ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจุลจักรพงษ์
• พระองค์พีระ ทรงขับรถ Maserati 250F แข่งขันรถสูตรหนึ่ง เฟรนช์กรังด์ปรีซ์ ปี 1954 เข้าเส้นชัยเป็นอันดับที่ 4
  พระองค์พีระ ทรงขับรถ Maserati 250F แข่งขันรถสูตรหนึ่ง เฟรนช์กรังด์ปรีซ์ ปี 1954 เข้าเส้นชัยเป็นอันดับที่ 4
• 
  รถ Maserati A6GCM สีฟ้าพีระ
• 
  รถ ERA B "Remus"

• หม่อมราชวงศ์มาลินี จักรพันธุ์. ต้นกำเนิดที่เกิดเหตุ... เจ้าชายดาราทอง. กรุงเทพฯ : มติชน, 2546. 376 หน้า. ISBN 974-322-980-9
• คุณหญิงมณี สิริวรสาร, ชีวิตเหมือนฝัน เล่ม 1

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพีรพงศ์ภาณุเดช

หนังสือและบทความ

• ทักษ์ เฉลิมเตียรณ. “ล้อหมุนเร็ว: การแข่งรถ วรรณกรรมการแข่งรถ และชาตินิยมไทย.” แปลโดย พงษ์เลิศ พงษ์วนานต์. อ่าน (สิงหาคม 2558): 134-55.

เว็บไซต์

• พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพีรพงศ์ภาณุเดช เก็บถาวร 2012-04-13 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• เกร็ดของพระองค์เจ้าพีระ เจ้าดาราทอง พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพีระพงศ์ภาณุเดช
• เจ้าดาราทอง เก็บถาวร 2006-10-31 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน วิชาการ.คอม
• Bira the driver
• ภาพถ่าย พระองค์พีระ ในการแข่งขันช่วงก่อนสงครามโลก เก็บถาวร 2006-08-26 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน The Brooklands Society site
• ประวัติ พระองค์พีระ ในการแข่งขันที่ Brooklands เก็บถาวร 2005-09-29 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน The Brooklands Society site
• Bira, the Grand Prix driver เก็บถาวร 2013-02-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน text: Autocourse site
• Malcolm Campbell and Prince Bira เก็บถาวร 2007-06-12 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน photo: The Brooklands Society site
• ภาพหุ่นขี้ผึ้งพระองค์พีระ และรถ Romulus จำลอง ที่พิพิธภัณฑ์กีฬาแห่งชาติ เก็บถาวร 2005-05-06 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• Prince Bira's Romulus comes to the market
• The Nostalgia Forum > Romulus for sale?!