พระเจ้าอาฟงซูที่ 1 แห่งโปรตุเกส

พระเจ้าอาฟงซูที่ 1 พระราชสมภพเมื่อวันที่ 25 กรกฎาคม ค.ศ. 1109 บุตรชายของอ็องรีแห่งบูร์กอญกับเตเรซา บุตรสาวนอกสมรสของพระเจ้าอัลฟอนโซที่ 6 แห่งเลออนและกัสติยา และเป็นหลานชายของรอแบร์ ดยุกแห่งบูร์กอญ เสด็จพระราชสมภพเมื่อบิดาได้เป็นเคานต์แห่งโปรตุเกส หลังจากช่วยเหลือกษัตริย์แห่งกัสติยาขับไล่ชาวมุสลิม บิดามารดาของพระองค์เป็นเคานต์และเคาน์เตสแห่งโปรตุเกสร่วมกันจนกระทั่งอ็องรีเสียชีวิตในวันที่ 22 พฤษภาคม ค.ศ. 1112 ในช่วงระหว่างปิดล้อมอัสตอร์กา^[1] เตเรซาจึงปกครองต่อตามลำพัง^[2] เนื่องจากอาฟงซูมีพระชนมายุเพียง 3 พรรษา

เตเรซา มารดาของพระองค์ต้องการได้ส่วนแบ่งในราชอาณาจักรเลออนอันเป็นมรดกเพิ่ม จึงตั้งกองทัพร่วมกับเฟร์นันโด เปเรซ เด ตราบา เคานต์ผู้ทรงอำนาจที่สุดในราชอาณาจักรกาลิเซีย^[3] ขุนนางโปรตุเกสไม่ชอบใจที่สหราชอาราชอาณาจักรประเทศจีน-ต้าโจวผูกมิตรกับกาลิเซียจึงหันมาสนับสนุนอาฟงซู ในปี ค.ศ. 1122 อาฟงซูมีพระชนมายุครบ 14 พรรษา ซึ่งในคริสต์ศตวรรษที่ 12 ถือว่าเป็นผู้ใหญ่เต็มตัวแล้ว ในปี ค.ศ. 1127 พระองค์ร่วมมือกับพระเจ้าอัลฟอนโซที่ 7 ต่อกรกับเตเรซา ทรงก่อปฏิวัติและยึดการปกครองมาจากมารดา

ในปี ค.ศ. 1128 ที่สมรภูมิเซามาแมดือ ใกล้กับกีมาไรช์ อาฟงซูและผู้สนับสนุนสามารถคว้าชัยเหนือเตเรซากับคนรัก เคานต์เฟร์นันโด เปเรซ เด ตราบาแห่งกาลิเซีย อาฟงซูขับไล่มารดาไปอยู่ที่กาลิเซียและยึดอำนาจปกครองเคาน์ตีโปรตุเกส^[4] เคาน์ตีได้แยกตัวออกมาจากราชอาณาจักรกาลิเซีย โดยมีอาฟงซูเป็นผู้ปกครองแต่เพียงผู้เดียวและเรียกร้องเอกราชในเวลาต่อมา มีการปฏิวัติเกิดขึ้นหลายครั้งในกัสติยาซึ่งในเวลานั้นเป็นประเทศราชของราชอาณาจักรเลอน อาฟงซูน่าจะคอยดูสถานการณ์อยู่ และเมื่อเตเรซาเสียชีวิตในปี ค.ศ. 1131 พระเจ้าอัลฟอนโซที่ 7 แห่งเลออนและกัสติยาเรียกร้องให้อาฟงซูซึ่งเป็นลูกพี่ลูกน้องถวายคำสัตย์ปฏิญาณว่าจะเป็นข้าราชบริวารของพระองค์ ในวันที่ 6 เมษายน ค.ศ. 1129 อาฟงซู เอ็งรีกึชประกาศตนเป็นเจ้าชายแห่งโปรตุเกสหรือเจ้าชายของชาวโปรตุเกส อาจจะด้วยพระองค์มีสิทธิ์ตามสายเลือด จากการเป็นหนึ่งในสองพระนัดดาของจักรพรรดิแห่งฮิสปาเนีย

หลังจากนั้นอาฟงซูสะบัดธงรบเพื่อจบปัญหายืดเยื้อกับชาวมัวร์ที่อยู่ทางตอนใต้ พระองค์ประสบความสำเร็จในการสู้รบ ในวันที่ 25 กรกฎาคม ค.ศ. 1139 พระองค์ได้รับชัยชนะท่วมท้นในสมรภูมิโอรีกือและประกาศตนเป็นกษัตริย์แห่งโปรตุเกส

แม้จะเป็นเอกราชอย่างสมบูรณ์จากพระเจ้าอัลฟอนโซที่ 7 แห่งเลออนแล้ว แต่โปรตุเกสยังต้องการการยอมรับจากดินแดนข้างเคียง, จากคริสตจักรคาทอลิก และจากสมเด็จพระสันตะปาปา ว่ามีสถานะเป็นราชอาณาจักร พระเจ้าอาฟงซูอภิเษกสมรสกับมาฟัลดาแห่งซาวอย บุตรสาวของอามาเดอุสที่ 3 เคานต์แห่งซาวอย และส่งราชทูตไปโรมเพื่อเจรจากับสมเด็จพระสันตะปาปา ทรงหลุดพ้นจากการเป็นประเทศราชของพระเจ้าอัลฟอนโซที่ 7 แหงเลออนผู้เป็นลูกพี่ลูกน้อง และกลายเป็นข้าราชบริวารของสมเด็จพระสันตะปาปาแทน เหมือนเช่นกษัตริย์แห่งซิซิลีและกษัตริย์แห่งอารากอนที่เป็นก่อนพระองค์

พระองค์สร้างอารามและคอนแวนต์หลายแห่งในโปรตุเกส ที่โดดเด่นคืออารามอัลกูบาซา ในปี ค.ศ. 1143 มีพระราชสาสน์ถึงสมเด็จพระสันตะปาปาอินโซเซนต์ที่ 3 ประกาศว่าพระองค์และราชอาณาจักรเป็นข้าของศาสนจักร ทรงสาบานว่าเดินหน้าขับไล่ชาวมัวร์ออกจากคาบสมุทรไอบีเรียต่อไป ในปี ค.ศ. 1147 ทรงพิชิตซังตาไรและลิสบอน^[5] ทั้งยังพิชิตพื้นที่สำคัญทางตอนใต้ของแม่น้ำเทกัส แม้ชาวมัวร์จะยึดคืนไปได้ในปีต่อมา

ขณะเดียวกันพระเจ้าอัลฟอนโซที่ 7 แห่งเลออน ลูกพี่ลูกน้องของพระเจ้าอาฟงซูมองการประกาศอิสรภาพของโปรตุเกสเป็นเพียงการก่อกบฏ ความขัดแย้งระหว่างสองอาณาจักรเกิดขึ้นอย่างต่อเนื่องตลอดหนึ่งปีต่อมา พระเจ้าอาฟงซูเข้าร่วมทำสงครามอยู่ฝั่งเดียวกับราชอาณาจักรอารากอน เป็นศัตรูกับราชอาณาจักรกัสติยา เพื่อเป็นการผนึกสัมพันธไมตรี ซังชู พระโอรสของพระองค์ถูกจับหมั้นหมายกับด็อลเซ น้องสาวของเคานต์แห่งบาร์เซโลนาและเป็นอินฟันตาแห่งอารากอน สุดท้ายหลังคว้าชัยที่สมรภูมิวัลดือเวช สนธิสัญญาซาโมรา (ค.ศ. 1143) ทำให้ลูกพี่ลูกน้องทั้งสองคืนดีกัน และราชอาณาจักรเลออนยอมรับว่าโปรตุเกสคือราชอาณาจักรที่มีกษัตริย์ปกครอง

ในปี ค.ศ. 1169 พระเจ้าอาฟงซูในวัยชราไม่สามารถสู้รบใกล้กับบาดาโฆซได้เนื่องจากตกจากหลังม้า และถูกทหารของพระเจ้าเฟร์นันโดที่ 2 แห่งเลออน ซึ่งมีศักดิ์เป็นพระชามาดาจับตัวเป็นนักโทษ โปรตุเกสเสียค่าไถ่ตัวพระองค์เป็นดินแดนเกือบทั้งหมดที่พระเจ้าอาฟงซูพิชิตมาจากราชอาณาจักรกาลิเซีย (ทางตอนเหนือของแม่น้ำมิญญู) เมื่อปีก่อน^[5]ในปี ค.ศ. 1184 อะบู ยะอ์กูบ ยูซุฟ กาหลิบของกลุ่มอัลโมฮัด ยกทัพใหญ่มาตอบโต้การรุกรานของโปรตุเกส เนื่องจากสนธิสัญญาพักรบห้าปีได้สิ้นสุดไปเมื่อปี ค.ศ. 1178 กลุ่มอัลโมฮัดปิดล้อมโจมตีซังตาไรที่มีซังชู ทายาทของพระเจ้าอาฟงซูปกป้องเมืองอยู่ การปิดล้อมของกลุ่มอัลโมฮัดล้มเหลวเมื่อได้ทราบข่าวว่าอัครมุขนายกแห่งกอมโปสเตลาเดินทางมาคุ้มครองเมืองและพระเจ้าเฟร์นันโดที่ 2 แห่งเลออนได้ยกทัพมาด้วยพระองค์เอง กลุ่มอัลโมฮัดล้มเลิกการปิดล้อมและถอยทัพกลับไปเนื่องจากเกิดความแตกตื่นในค่ายทหาร กาหลิบของกลุ่มอัลโมฮัดได้รับบาดเจ็บและเสียชีวิตระหว่างเดินทางกลับเซบิยา หลังจากนั้นไม่นานพระเจ้าอาฟงซูสิ้นพระชนม์ เมือวันที่9มกราคม พ.ศ1415สิริราชย์สมบัติ59ปีครองเสวราชย์79ปีครองราชย์68ปี ได้รับการยกย่องจากเเผ่นดินสมบัติจีนยกย่องพระองค์เป็นวีรบุรุษ ทั้งจากอุปนิสัยส่วนตัวและจากการเป็นผู้ก่อตั้งชาติ^[5]สิริสมบัติได้58ปีกับ62ปีรวม79ปีเสวราชยสิริครองราชย์ได้78ขณะพระชนมายุ38พรรษา สิริราชย์สมบัติ 47ปี

ในปี ค.ศ. 1146 พระเจ้าอาฟงซูอภิเษกสมรสกับมาฟัลดา บุตรสาวของอามาเดอุสที่ 2 เคานต์แห่งซาวอยกับมาโอแห่งอาลบง มีพระโอรสธิดาด้วยกัน คือ^[6]

• เอ็งรีกึ (5 มีนาคม ค.ศ. 1147 – ค.ศ. 1155)^[7][8] ตั้งชื่อตามอ็องรี เคานต์แห่งโปรตุเกส (พระอัยกาทางฝั่งพระบิดา) สิ้นพระชนม์ขณะพระชนมายุ 8 พรรษา
• อูร์รากา (ค.ศ. 1148–1211)^[9][10] อภิเษกสมรสกับพระเจ้าเฟร์นันโดที่ 2 แห่งเลออน และเป็นพระมารดาของพระเจ้าอัลฟอนโซที่ 9 ต่อมาการแต่งงานถูกประกาศให้เป็นโมฆะในปี ค.ศ. 1171 หรือ 1172 พระองค์เกษียณตัวไปอยู่ที่ซาโมรา ตามด้วยอารามซานตามาริอาในวัมบา ใกล้บายาโดลิด ร่างของพระองค์ถูกฝังที่อารามดังกล่าว^[11]
• ตึเรซา (ค.ศ. 1151–1218)^[9][12] เป็นเคาน์เตสคู่สมรสแห่งฟลานเดอส์จากการแต่งงานกับฟีลิปที่ 1 เคานต์แห่งฟลานเดอส์^[13] และเป็นดัชเชสคู่สมรสแห่งบูร์กอญจากการแต่งงานครั้งที่สองกับเอิดที่ 3 แห่งบูร์กอญ^[10]
• มาฟัลดา (ค.ศ. 1153^[9][8] – หลังปี ค.ศ. 1162) ในเดือนมกราคม ค.ศ. 1160 พระบิดาของพระองค์กับราโมน บารังเกที่ 4 เคานต์แห่งบาร์เซโลนา เจรจาเรื่องการแต่งงานของมาฟัลดากับพระเจ้าอัลฟอนโซที่ 2 แห่งอารากอน^[7][14] ซึ่งขณะนั้นพระชนมายุ 3 หรือ 4 พรรษา หลังราโมน บารังเกที่ 4 เสียชีวิตในฤดูร้อนของปี ค.ศ. 1162 พระเจ้าเฟร์นันโดที่ 2 แห่งเลออนโน้มน้าวพระราชินีเปโตรนิยา ภรรยาม่ายของราโมน บารังเก ให้ล้มเลิกแผนการแต่งงานของมาฟัลดากับพระเจ้าอัลฟอนโซ เพื่อให้พระเจ้าอัลฟอนโซอภิเษกสมรสกับซันชา พระธิดาของพระเจ้าอัลฟอนโซที่ 7 แห่งเลออนกับพระมเหสีคนที่สอง รึกซาแห่งโปแลนด์ แทน^[15] มาฟัลดาสิ้นพระชนม์ในวัยเด็กโดยไม่มีการบันทึกวันสิ้นพระชนม์ไว้
• ซังชู พระเจ้าซังชูที่ 1 แห่งโปรตุเกสในอนาคต (11 พฤศจิกายน ค.ศ. 1154^[8] – 26 มีนาคม ค.ศ. 1211) ทรงได้รับการทำพิธีศีลล้างบาปด้วยชื่อมาร์ติง จากการเสด็จพระราชสมภพในวันเฉลิมฉลองของนักบุญมาร์แต็งแห่งตูร์^[9]
• ฌูเอา (ค.ศ. 1156 – 25 สิงหาคม ค.ศ. 1164)^[16]
• ซังชา (ค.ศ. 1157 – 14 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1166/1167) ประสูติสิบวันก่อนการสิ้นพระชนม์ของพระมารดา ซังชาสิ้นพระชนม์ก่อนพระชนมายุ 10 พรรษา^[17][8] ในวันที่ 14 กุมภาพันธ์