ภาษาเตอร์กิกโฆรอซอน
ภาษาเตอร์กิกโฆรอซอน (خراسان تركچىسى, ออกเสียง: [xorɑsɑn tyrktʃesi]) เป็นภาษาหนึ่งในภาษากลุ่มเตอร์กิกที่พูดในบริเวณตอนเหนือของจังหวัดโฆรอซอนเหนือและจังหวัดโฆรอซอเนแรแซวี ประเทศอิหร่าน ผู้พูดภาษานี้เกือบทั้งหมดสามารถพูดภาษาเปอร์เซียได้[4]
ภาษาเตอร์กิกโฆรอซอน | |
---|---|
خراسان تركچىسى | |
ออกเสียง | [xorɑsɑn tyrktʃesi] |
ประเทศที่มีการพูด | อิหร่าน |
ภูมิภาค | เกรตเตอร์โฆรอซอน |
จำนวนผู้พูด | 400,000 คน[1] 886,000 คน (2014)[2] มากกว่า 1,000,000 คน[3] (ไม่พบวันที่) |
ตระกูลภาษา | เตอร์กิก
|
ระบบการเขียน | อักษรเปอร์เซีย |
รหัสภาษา | |
ISO 639-3 | kmz |
การแพร่กระจายทางภูมิศาสตร์
ภาษาเตอร์กิกโฆรอซอนส่วนใหญ่ใช้พูดในอิหร่านหลายจังหวัด ถ้านับสำเนียงโอคุซของภาษาอุซเบกเป็นสำเนียงของภาษานี้ด้วย ก็จะมีผู้พูดอยู่ทางตอนใต้ของอุซเบกิสถานเช่นกัน ภาษานี้แบ่งเป็นสามสำเนียงคือ เหนือ ใต้และตะวันตก
การจัดจำแนกและภาษาใกล้เคียง
ภาษาเตอร์กิกโฆรอซอนจัดอยู่ในภาษากลุ่มโอคุซของภาษากลุ่มเตอร์กิกซึ่งรวมภาษาตุรกี ภาษาอาเซอร์ไบจาน ภาษากากาอุซ ภาษาตุรกีกากาอุซบอลข่าน ภาษาเติร์กเมนและภาษาซาลาร์ และสำเนียงโอคุซที่ใช้พูดในอุซเบกิสถาน ภาษาเตอร์กิกโฆรอซอนถือว่าใกล้เคียงมากกับภาษาอุซเบกสำเนียงโอคุซและภาษาเติร์กเมน และใกล้เคียงกับสำเนียงของภาษาอาเซอร์ไบจานที่ใช้พูดในอิหร่าน
เสียง
พยัญชนะ
ริมฝีปาก | ปุ่มเหงือก | เพดานปาก | เพดานอ่อน | ลิ้นไก่ | เส้นเสียง | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
หยุด | p | b | t | d | k | ɡ | q | |||||
กักเสียดแทรก | t͡ʃ | d͡ʒ | ||||||||||
เสียดแทรก | f | v | s | z | ʃ | ʒ | x | ɣ | h | |||
นาสิก | m | n | ɲ | ŋ | ||||||||
สะบัด | r | |||||||||||
ข้างลิ้น | l | |||||||||||
เปิด | j |
สระ
หน้า | หลัง | |||
---|---|---|---|---|
ไม่ห่อ | ห่อ | ไม่ห่อ | ห่อ | |
ปิด | i | y | ɯ | u |
กลาง | e | ø | o | |
เปิด | æ | ɑ | ɒ |
ลักษณะของภาษา
นาม
คำนามทำให้เป็นรูปพหูพจน์ด้วยการเติมปัจจัย-lAr ซึ่งมีสองรูปคือ -lar และ –lær ขึ้นกับการเปลี่ยนเสียงสระ การกของนามจำแนกโดยการลงท้ายด้วยปัจจัยที่ขึ้นกับการเปลี่ยนเสียงสระและสระหรือพยัญชนะที่ตามมา การแสดงความเป็นเจ้าของจะเติมปัจจัยเข้าที่นามที่ถูกถือครอง
การก | หลังสระ | หลังพยัญชนะ |
---|---|---|
Nominative | ไม่มีการลงท้าย | |
Genitive | niŋ/nin | iŋ/in |
Dative | ya/yæ | a/æ |
Accusative | ni/nɯ | i/ɯ |
Locative | da/dæ | |
Ablative | dan/dæn | |
Instrumental | nan/næn |
สรรพนาม
ภาษาเตอร์กิกโฆรอซอนมีสรรพนามแทนบุคคล 6 คำ และจะมีการลงท้ายต่างจากนามปกติ
เอกพจน์ | พหูพจน์ | |
---|---|---|
บุรุษที่ 1 | mæn | bɯz |
บุรุษที่ 2 | sæn | siz |
บุรุษที่ 3 | o | olar |
สรรพนามแสดงความเป็นเจ้าของ
เอกพจน์ | พหูพจน์ | |
---|---|---|
บุรุษที่ 1 | (I)m | (I)mIz |
บุรุษที่ 2 | (I)ŋ | (I)ŋIz |
บุรุษที่ 3 | (s)I | lArI |
กริยา
คำกริยามีการแบ่งย่อยตามกาล ความมุ่งหมาย มาลา บุคคล และจำนวน รูปพื้นฐานของกริยาลงท้ายด้วย -max
อ้างอิง
Tulu, Sultan (1989). Chorasantürkische Materialien aus Kalāt bei Esfarāyen. Berlin: Klaus Schwarz Verlag. ISBN 3-922968-88-0.
Doerfer, Gerhard; Hesche, Wolfram (1993). Chorasantürkisch: Wörterlisten, Kurzgrammatiken, Indices. Wiesbaden: Harrassowitz. ISBN 3-447-03320-7.