ม่านเหล็ก

ม่านเหล็ก (อังกฤษ: Iron Curtain) เป็นสัญลักษณ์ของความขัดแย้งทางอุดมการณ์และพรมแดนเชิงกายภาพที่แบ่งทวีปยุโรปออกเป็นสองพื้นที่ นับแต่สงครามโลกครั้งที่สองยุติในปี 2488 ถึงสงครามเย็นสิ้นสุดในปี 2534 สหภาพโซเวียตตั้งม่านเหล็กขึ้นเพื่อปิดกั้นตนเอง รัฐในภาวะพึ่งพิง และพันธมิตรยุโรปกลางจากการติดต่ออย่างเปิดเผยกับตะวันตกและพื้นที่ที่มิใช่คอมมิวนิสต์ ด้านตะวันออกของม่านเหล็กเป็นประเทศที่เชื่อมต่อกับหรือได้รับอิทธิพลจากอดีตสหภาพโซเวียต ทั้งสองด้านของม่านเหล็ก รัฐต่าง ๆ พัฒนาพันธมิตรทางเศรษฐกิจและการทหารระหว่างประเทศของตนเอง ดังนี้

• ฝั่งตะวันออกของม่านเหล็ก ตั้งสภาความช่วยเหลือซึ่งกันและกันทางเศรษฐกิจและสนธิสัญญาวอร์ซอ โดยมีสหภาพโซเวียตเป็นประเทศผู้นำ
• ฝั่งตะวันตกของม่านเหล็ก ตั้งประชาคมยุโรปและองค์การสนธิสัญญาป้องกันแอตแลนติกเหนือ โดยมีสหรัฐอเมริกาเป็นประเทศผู้นำ

ทางกายภาพ ม่านเหล็กมีรูปแบบเป็นการป้องกันพรมแดนระหว่างประเทศยุโรปในใจกลางทวีป พรมแดนที่โดดเด่นที่สุดเป็นกำแพงเบอร์ลินและจุดตรวจชาร์ลี ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของม่านเหล็กทั้งหมด^[1]

เหตุการณ์ซึ่งรื้อถอนม่านเหล็กเริ่มต้นจากความไม่พอใจในโปแลนด์^[2][3] ตามมาด้วยในฮังการี สาธารณรัฐประชาธิปไตยเยอรมนี (เยอรมนีตะวันออก) บัลแกเรีย เชโกสโลวาเกียและโรมาเนีย โรมาเนียเป็นเพียงประเทศเดียวในยุโรปที่โค่นระบอบคอมมิวนิสต์ด้วยกำลัง^[4]