ยอซีป บรอซ ตีโต

ยอซีป บรอซ (Serbo-Croatian Cyrillic: Јосип Броз, ออกเสียง: [jǒsip brôːz]; 7 พฤษภาคม 1892 – 4 พฤษภาคม 1980)^{[nb 1][8]} มักเป็นที่รู้จักกันว่า ตีโต (/ˈtiːtoʊ/;^[9] Serbo-Croatian Cyrillic: Тито, ออกเสียง: [tîto]) เป็นนักปฏิวัติลัทธิคอมมิวนิสต์และรัฐบุรุษชาวยูโกสลาฟ ทำหน้าที่ในบทบาทต่าง ๆ ตั้งแต่ปี ค.ศ. 1943 จนถึงแก่อสัญกรรมในปี ค.ศ. 1980^[10] ในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง เขาเป็นผู้นำพลพรรค มักจะถือว่าเป็นขบวนการต่อต้านที่มีประสิทธิภาพมากในทวีปยูโรปที่ถูกยึดครอง^[11] เขายังทำหน้าที่เป็นประธานาธิบดีแห่งสหพันธ์สาธารณรัฐสังคมนิยมยูโกสลาเวีย ตั้งแต่วันที่ 14 มกราคม ปี ค.ศ. 1953 ถึง วันที่ 4 พฤษภาคม ค.ศ. 1980 ในขณะที่การดำรงตำแหน่งประธานาธิบดีของเขาจะถูกวิพากษ์วิจารณ์ว่าเป็นเผด็จการ^[12][13] และความกังวลเกี่ยวกับการปราบปรามฝ่ายตรงข้ามทางการเมืองได้ถูกหยิบยกขึ้น ตีโตได้รับความเห็นเป็นส่วนใหญ่ว่าเป็นเผด็จการผู้มีความเมตตา (Benevolent Dictator)^[14]

จอมพล ยอซีป บรอซ ตีโต
ประธานาธิบดียูโกสลาเวีย คนที่ 1
ดำรงตำแหน่ง 14 มกราคม 1953 – 4 พฤษภาคม 1980
นายกรัฐมนตรี	เขาเอง (1953–63) Petar Stambolić (1963–67) Mika Špiljak (1967–69) Mitja Ribičič (1969–71) Džemal Bijedić (1971–77) Veselin Đuranović (1977–80)
ก่อนหน้า	Ivan Ribar (as ประธานสภาสมัชชาสหพันธ์แห่งสหพันธ์สาธารณรัฐสังคมนิยมยูโกสสลาเวีย)
ถัดไป	Lazar Koliševski as ประธานสภาประธานาธิบดีแห่งยูโกสลาเวีย คนที่ 1)
นายกรัฐมนตรียูโกสลาเวีย
ดำรงตำแหน่ง 2 พฤศจิกายน 1944 – 29 มิถุนายน 1963
กษัตริย์	สมเด็จพระเจ้าปีเตอร์ที่ 2 (1943–45)
ประธานาธิบดี	Ivan Ribar (1945–53) เขาเอง (1953–63)
ก่อนหน้า	Ivan Šubašić
ถัดไป	Petar Stambolić
ขบวนการไม่ฝักใฝ่ฝ่ายใด เลขาธิการคนที่ 1
ดำรงตำแหน่ง 1 กันยายน 1961 – 5 ตุลาคม 1964
ก่อนหน้า	Position created
ถัดไป	ญะมาล อับดุนนาศิร
เลขาธิการสภากลาโหม คนที่ 1
ดำรงตำแหน่ง 7 มีนาคม 1945 – 14 มกราคม 1953
นายกรัฐมนตรี	เขาเอง
ก่อนหน้า	Position created
ถัดไป	Ivan Gošnjak
เลขาธิการสันนิบาตคอมมิวนิสต์แห่งยูโกสลาเวีย คนที่ 4
ดำรงตำแหน่ง มีนาคม 1939 – 4 พฤษภาคม 1980
ก่อนหน้า	Milan Gorkić
ถัดไป	Branko Mikulić
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	07 พฤษภาคม ค.ศ. 1892(1892-05-07)[nb 1] Kumrovec, โครเอเชีย-สโลวีเนีย, จักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการี (ปัจจุบัน โครเอเชีย)
เสียชีวิต	4 พฤษภาคม ค.ศ. 1980(1980-05-04) (87 ปี) ลูบลิยานา, สาธารณรัฐสังคมนิยมสโลวีเนีย, สหพันธ์สาธารณรัฐสังคมนิยมยูโกสลาเวีย
ที่ไว้ศพ	เบลเกรด, เซอร์เบีย, House of Flowers 44°47′12″N 20°27′06″E / 44.78667°N 20.45167°E / 44.78667; 20.45167
เชื้อชาติ	เซิร์บ[1]
ศาสนา	ไม่มี(Atheist)[5][6] (เคยนับถือ โรมันคาทอลิก)[7]
พรรคการเมือง	สันนิบาตคอมมิวนิสต์แห่งยูโกสลาเวีย (SKJ)
คู่อาศัย	Davorjanka Paunović
คู่สมรส	เพลาจิเกีย บรอซ (1919–1939), div. เฮอร์ตา ฮาส (1940–1943) โจแวนก้า บรอซ (1952–1980)
บุตร	Zlatica Broz Hinko Broz Žarko Leon Broz Aleksandar Broz
อาชีพ	จอมพล, นักปฎิวัติ,ผู้บัญชาการ
รางวัล	อิสริยาภรณ์นานาชาติ 98 รายการ และยูโกสลาเวีย 21 รายการ รวมทั้ง เครื่องอิสริยาภรณ์มหาดาราแห่งยูโกสลาเวีย เครื่องอิสริยาภรณ์เลฌียงดอเนอร์ เครื่องราชอิสริยาภรณ์บาธ เครื่องอิสริยาภรณ์เลนิน เครื่องอิสริยาภรณ์กิตติคุณแห่งสาธารณรัฐอิตาลี (รายการย่อ, ดูรายการทั้งหมดในบทความ)
Ethnicity	ชาวโครแอต[2][3][4]
ลายมือชื่อ
ยศที่ได้รับการแต่งตั้ง
รับใช้	จักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการี สหพันธ์สาธารณรัฐสังคมนิยมยูโกสลาเวีย
สังกัด	กองทัพประชาชนยูโกสลาเวีย All (ผู้บัญชาการทหารสูงสุด)
ประจำการ	1913–1919 1941–1980
ยศ	จอมพล
บังคับบัญชา	ขบวนการปาร์ติซานชาวเซิร์บ กองทัพประชาชนยูโกสลาเวีย
ผ่านศึก	สงครามโลกครั้งที่ 1 สงครามกลางเมืองรัสเซีย สงครามกลางเมืองสเปน สงครามโลกครั้งที่ 2

เขาได้เป็นบุคคลสาธารณรัฐที่ได้รับความนิยมทั้งในยูโกสลาเวียและต่างประเทศ^[15] มุมมองที่เป็นสัญลักษณ์รวมกัน,^[16] นโยบายภายในประเทศของเขาดำรงไว้ซึ่งการอยู่ร่วมกันอย่างสันติสุขของชาติต่าง ๆ ในสหพันธ์ยูโกสลาเวีย เขาได้รับความสนใจจากนานาชาติมากขึ้นในฐานะผู้นำขบวนการไม่ฝักฝ่ายใด เคียงข้างกับ ชวาหะร์ลาล เนห์รูแห่งอินเดีย ญะมาล อับดุนนาศิรแห่งอียิปต์ และกวาเม อึนกรูมาแห่งกานา^[17]

บรอซเกิดจากบิดาที่เป็นชาวโครแอตและมารดาที่เป็นชาวสโลวีนในหมู่บ้าน Kumrovec, ออสเตรีย-ฮังการี (ปัจจุบันในโครเอเชีย) ถูกเกณฑ์เป็นทหารในกองทัพ เขามีความโดดเด่นในตัวเขาเอง กลายเป็นจ่าสิบเอกที่มีอายุน้อยที่สุดในกองทัพบกออสเตรีย-ฮังการีในช่วงสมัยนั้น ภายหลังจากได้รับบาดเจ็บสาหัสและถูกจับกุมโดยทหารจักรวรรดิรัสเซียในช่วงสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง เขาถูกส่งไปยังค่ายแรงงานในเทือกเขายูรัล เขาได้มีส่วนร่วมในบางเหตุการณ์ของการปฏิวัติรัสเซีย ในปี ค.ศ. 1917 และสงครามกลางเมืองที่ตามมา

เมื่อเขาเดินทางกลับสู่คาบสมุทรบอลข่านในปี ค.ศ. 1918 บรอซได้เข้าสู่ราชอาณาจักรยูโกสลาเวียที่เพิ่งก่อตั้งขึ้น ที่เขาได้เข้าร่วมพรรคคอมมิวนิสต์แห่งยูโกสลาเวีย (KPJ) ต่อมาเขาได้รับเลือกเป็นเลขาธิการพรรค (ต่อมาได้เป็นประธานรัฐสภา) ของสันนิบาตคอมมิวนิสต์แห่งยูโกสลาเวีย (ค.ศ. 1939–1980) ในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง ภายหลังจากนาซีได้ส่งกองทัพเข้ารุกรานประเทศ เขาได้เป็นผู้นำขบวนการกองโจรชาวยูโกสลาฟ พลพรรค (ค.ศ. 1941–1945)^[18]

ภายหลังสงคราม เขาได้รับเลือกตั้งเป็นนายกรัฐมนตรี (ค.ศ. 1944–1963) และประธานาธิบดี(ต่อมาเป็นประธานาธิบดีตลอดชีพ) (ค.ศ. 1953–1980) แห่งสหพันธ์สาธารณรัฐสังคมนิยมยูโกสลาเวีย(SFRY) ตั้งแต่ปี ค.ศ. 1943 จนถึงแก่อสัญกรรมในปี ค.ศ. 1980 ตีโตได้รับยศตำแหน่งเป็นจอมพลแห่งยูโกสลาเวีย ทำหน้าที่เป็นผู้บัญชาการทหารสูงสุดในกองทัพยูโกสลาเวีย กองทัพประชาชนยูโกสลาเวีย (JNA) ด้วยชื่อเสียงที่ได้รับความนิยมอย่างสูงในกลุ่มประเทศสองฝ่ายในช่วงสงครามเย็น เขาได้รับเครื่องอิสรยาภรณ์จากต่างประเทศ 98 ชิ้น รวมทั้งเครื่องอิสริยาภรณ์เลฌียงดอเนอร์ และเครื่องราชอิสริยาภรณ์แห่งบาธ

ตีโตเป็นหัวหน้าผู้ก่อตั้งประเทศยูโกสลาเวียที่สอง สหพันธ์สังคมนิยม ที่ดำเนินมาตั้งแต่เดือนพฤศจิกายน ค.ศ. 1943 จนถึง เดือนเมษายน ค.ศ. 1992 แม้ว่าจะเป็นหนึ่งในผู้ก่อตั้งโคมินฟอร์ม เขากลายเป็นสมาชิกโคมินฟอร์มคนแรกที่ท้าทายอำนาจโซเวียตในปี ค.ศ. 1948 เขาเป็นผู้นำเพียงคนเดียวที่ถอนตัวออกจากโคมินฟอร์มในช่วงสมัยโจเซฟ สตาลิน และเริ่มต้นด้วยโครงการสังคมนิยมในประเทศของเขา ซึ่งมีองค์ประกอบของตลาดสังคมนิยม นักเศรษฐศาสตร์ที่ทำงานอยู่ในอดีตยูโกสลาเวีย รวมทั้ง Jaroslav Vaněk ที่เกิดเป็นชาวเช็ก และ Branko Horvat เกิดเป็นชาวยูโกสลาฟ ได้ส่งเสริมรูปแบบของตลาดสังคมนิยมที่ถูกขนานนามว่ารูปแบบอีลิเลียน สถานประกอบการที่สังคมเป็นเจ้าของโดยลูกจ้างของพวกเขาและโครงสร้างแรงงานที่จัดการด้วยตัวเอง พวกเขาได้เข้าแข่งขันในตลาดเปิดและเสรี

ตีโตได้สร้างลัทธิบูชาบุคคลที่ทรงอำนาจอย่างมากรอบ ๆ ตัวเขา ซึ่งได้รับการทำนุบำรุงโดยสันนิบาตคอมมิวนิสต์แห่งยูโกสลาเวีย หลังจากการถึงแก่อสัญกรรมของเขา

ตีโตพยายามควบคุมความตึงเครียดของกลุ่มชาติพันธุ์โดยมอบหมายอำนาจให้มากที่สุดเท่าที่เป็นไปได้แก่แต่ละสาธารณรัฐ รัฐธรรมนูญยูโกสลาเวีย ปี ค.ศ.1974 กำหนดให้สหพันธ์สาธารณรัฐสังคมนิยมยูโกสลาเวียเป็น "สหพันธ์สาธารณรัฐแห่งชาติและเชื้อชาตืที่เสมอภาค โดยอยู่ร่วมกันอย่างอิสระบนหลักการภราดรภาพและเอกภาพในการบรรลุผลประโยชน์ที่เฉพาะเจาะจงและร่วมกัน" แต่ละสาธารณรัฐยังได้รับสิทธิ์ในการตัดสินใจด้วยตนเองและทำการแยกตัวออก ถ้าหากทำผ่านช่องทางกฎหมาย ผลสุดท้าย, โคโซโวและวอยวอดีนา ทั้งสองมณฑลที่มีอำนาจการเลือกตั้งของเซอร์เบียต่างได้รับเอกราชเพิ่มขึ้นอย่างมาก รวมทั้งอำนาจโดยพฤตินัยในรัฐสภาเซอร์เบีย

สิบปีภายหลังจากการถึงแก่อสัญกรรม ลัทธิคอมมิวนิสต์ล่มสลายในยุโรปตะวันออกและประเทศยูโกสลาเวียได้เข้าสู่สงครามกลางเมือง