สงครามฝรั่งเศส-ปรัสเซีย

สงครามฝรั่งเศส-ปรัสเซีย (อังกฤษ: Franco-Prussian War) หรือ สงครามฝรั่งเศส-เยอรมัน ในฝรั่งเศสเรียกกันว่า สงครามปี 1870^[10] (1870 War) เป็นความขัดแย้งระหว่างจักรวรรดิฝรั่งเศสที่สอง(และต่อมากลายเป็นสาธารณรัฐฝรั่งเศสที่ 3) และรัฐเยอรมันแห่งสมาพันธรัฐเยอรมันเหนือภายใต้การนำโดยราชอาณาจักรปรัสเซีย กินเวลาตั้งแต่วันที่ 19 กรกฎาคม ค.ศ. 1870 ถึง 28 มกราคม ค.ศ. 1871 ความขัดแย้งครั้งนี้มีสาเหตุมาจากความทะเยอทะยานของปรัสเซียที่จะขยายอำนาจในการรวมชาติเยอรมันและความเกรงกลัวของฝรั่งเศสในการเปลี่ยนแปลงสมดุลแห่งอำนาจในยุโรปที่จะส่งผลลัพธ์ หากปรัสเซียทำสำเร็จ นักประวัติศาสตร์บางคนได้โต้แย้งว่า นายกรัฐมนตรีปรัสเซีย อ็อทโท ฟ็อน บิสมาร์ค ได้มีความจงใจในการยั่วยุฝรั่งเศสให้ประกาศสงครามกับปรัสเซีย เพื่อที่จะชักนำให้รัฐทางใต้ของเยอรมันที่เป็นอิสระ ได้แก่ บาเดิน เวือร์ทเทิมแบร์ค บาวาเรีย และเฮ็สเซิน - ดาร์มชตัดท์ เข้าร่วมเป็นพันธมิตรกับสมาพันธรัฐเยอรมันเหนือซึ่งถูกปกครองโดยปรัสเซีย ในขณะที่คนอื่นยืนยันว่า บิสมาร์คไม่ได้วางแผนและใช้ประโยชน์จากสถานการณ์ครั้งนี้ในขณะที่พวกเขาได้แฉออกไป อย่างไรก็ตาม ไม่มีใครโต้แย้งความจริงที่ว่าบิสมาร์คต้องยอมรับศักยภาพของพันธมิตรเยอรมันใหม่ในการรับมือสถานการณ์โดยรวม^[11]

สงครามฝรั่งเศส-ปรัสเซีย
ส่วนหนึ่งของ การรวมชาติเยอรมัน
(ตามเข็มนาฬิกาจากบนขวา) ยุทธการมารส์-ลา-ตูร์, 16 สิงหาคม ค.ศ. 1870 กรมทหารราบเบาที่ 9 เลาเอินบวร์คที่กราฟลอต กระสุนปืนนัดสุดท้าย การป้องกันช็องปีญนี การปิดล้อมกรุงปารีสใน ค.ศ. 1870 การประกาศสถาปนาจักรวรรดิเยอรมัน
วันที่ 19 กรกฎาคม ค.ศ. 1870 – 28 มกราคม ค.ศ. 1871 (6 เดือน 1 สัปดาห์ 2 วัน) สถานที่ ฝรั่งเศสและจังหวัดไรน์ ปรัสเซีย ผล ฝ่ายเยอรมนีชนะ สนธิสัญญาแฟรงก์เฟิร์ต จักรวรรดิฝรั่งเศสที่ 2 ล่มสลาย สถาปนาสาธารณรัฐฝรั่งเศสที่ 3 เริ่มต้นความเป็นปฏิปักษ์ระหว่างฝรั่งเศส-เยอรมนี การจราจลของคอมมูนปารีส ดินแดน เปลี่ยนแปลง การรวมชาติเยอรมันสำเร็จ สถาปนาจักรวรรดิเยอรมัน เยอรมันผนวกอาลซัส-ลอแรน
คู่สงคราม
เยอรมนี  ปรัสเซีย  ซัคเซิน  แกรนด์ดัชชีบาเดิน  บาวาเรีย ราชอาณาจักรเวือร์ทเทิมแบร์ค แกรนด์ดัชชีเฮ็สเซิน (ก่อนวันที่ 18 มกราคม ค.ศ. 1871)  เยอรมนีc (หลังวันที่ 18 มกราคม ค.ศ. 1871)	จักรวรรดิฝรั่งเศสa  สาธารณรัฐฝรั่งเศสb (Government of National Defense) อาสาสมัครต่างชาติ
ผู้บังคับบัญชาและผู้นำ
วิลเฮล์มที่ 1 ออทโท ฟอน บิสมาร์ค เฮลมุท ฟอน มอลท์เคอ มกุฎราชกุมารฟรีดริช เจ้าชายฟรีดริช คาร์ล คาร์ล ฟรีดริช ฟ็อน ชไตน์เม็ทซ์ อัลเบร็ชท์ ฟ็อน โรน	นโปเลียนที่ 3  ฟร็องซัวส์ บาเซน  ปาทริส เดอ มัก มาอง  หลุยส์ ฌูล ทรอชูว์ เลอง กัมเบตตา จูเซปเป การีบัลดี
กำลัง
รวม: 1,494,412 นาย[1] กำลังเดิม: 938,424 นาย ทหารทั่วไปและสำรอง 730,274 นาย[2] Landwehr 208,150 นาย[2] กำลังของกองทัพภาคสนามช่วงสูงสุด: 949,337[2]	รวม: 2,000,740 นาย[2] กำลังเดิม: 909,951 นาย ใช้งาน 492,585 นาย รวมตัวสำรอง 300,000 นาย[3][2] Garde Mobile 417,366 นาย[3] กำลังของกองทัพภาคสนามช่วงสูงสุด: 710,000 นาย[2]
ความสูญเสีย
144,642 นาย[4] เสียชีวิต 44,700 นาย[5] บาดเจ็บ 89,732 นาย หายตัวหรือถูกจับกุม 10,129 นาย	1,005,427 นาย[6] เสียชีวิต 138,871 นาย[7][8] บาดเจ็บ 143,000 นาย ถูกจับกุม ยอมจำนน หรือกักขัง 723,556 นาย[9]
พลเมืองเสียชีวิตประมาณ 250,000 คน รวมชายเยอรมัน 162,000 ที่เสียชีวิตด้วยโรคฝีดาษจากเชลยศึกชาวฝรั่งเศส[4]
a จนถึงวันที่ 4 กันยายน ค.ศ. 1870 b ตั้งแต่วันที่ 4 กันยายน ค.ศ. 1870 c ตั้งแต่วันที่ 18 มกราคม ค.ศ. 1871

บทความนี้อ้างอิงคริสต์ศักราช/คริสต์ทศวรรษ/คริสต์ศตวรรษ ซึ่งเป็นสาระสำคัญของเนื้อหา

ฝรั่งเศสได้ระดมกองทัพ เมื่อวันที่ 15 กรกฎาคม ค.ศ. 1870 ทำให้สมาพันธรัฐเยอรมันเหนือได้ทำการตอบโต้ด้วยการระดมพลเช่นกันในวันเดียวกัน เมื่อวันที่ 16 กรกฎาคม ค.ศ. 1870 รัฐสภาฝรั่งเศสได้โหวตเพื่อประกาศสงครามกับปรัสเซียและคำประกาศสงครามได้ถูกไปยังปรัสเซียในสามวันต่อมา กองทัพฝรั่งเศสได้เข้ารุกดินแดนเยอรมัน เมื่อวันที่ 2 สิงหาคม เยอรมันได้ระดมพลของตนได้อย่างมีประสิทธิภาพมากกว่าฝรั่งเศสและได้เข้ารุกทางตะวันออกเฉียงเหนือของฝรั่งเศส เมื่อวันที่ 4 สิงหาคม กองทัพเยอรมันมีจำนวนที่เหนือกว่า มีการฝึกอบรมและความเป็นผู้นำที่ดี และมีการใช้เทคโนโลยีที่ทันสมัยได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้นโดยเฉพาะอย่างยิ่งคือทางรถไฟ และปืนใหญ่

หนึ่งในชัยชนะอย่างรวดเร็วของปรัสเซียและเยอรมันในทางตะวันออกของฝรั่งเศส จุดสูงสุดในการล้อมที่แม็สและยุทธการที่เชอด็อง ทำให้จักรพรรดิ นโปเลียนที่ 3ทรงถูกจับกุมและกองทัพจักรวรรดิที่สองได้ปราชัยอย่างย่อยยับ รัฐบาลปกป้องชาติได้ประกาศก่อตั้งสาธารณรัฐฝรั่งเศสที่สามขึ้นในปารีส เมื่อวันที่ 4 กันยายน และทำสงครามต่อไปในอีกห้าเดือน กองทัพเยอรมันได้ต่อสู้รบและพ่ายแพ้ให้กับกองทัพฝรั่งเศสใหม่ในภาคเหนือของฝรั่งเศส ปารีสซึ่งเป็นเมืองหลวงได้ถูกปิดล้อมและถูกยึดครอง เมื่อวันที่ 28 มกราคม ค.ศ. 1871 ภายหลังการก่อการกำเริบของฝ่ายคณะปฏิวัติที่เรียกตนเองว่า คอมมูนปารีส ได้เข้ายึดอำนาจในเมืองและถือครองไว้เป็นเวลาสองเดือน จนกระทั่งกองทัพฝรั่งเศสได้เข้าปราบปรามอย่างเลือดเย็น เมื่อปลายเดือนพฤษภาคม ค.ศ. 1871

รัฐเยอรมันทั้งหมดได้ประกาศว่าจะรวมตัวกันเป็นจักรวรรดิเยอรมันภายใต้การนำโดยกษัตริย์แห่งปรัสเซีย วิลเฮล์มที่ 1 ในที่สุดเยอรมนีก็รวมชาติเป็นหนึ่งเดียวในฐานะที่เป็นชาติ-รัฐ(ออสเตรียได้ถูกแยกออกไป) สนธิสัญญาแฟรงก์เฟิร์ต เมื่อวันที่ 10 พฤษภาคม ค.ศ.1871 ทำให้ส่วนใหญ่ของแคว้นอาลซัสและบางส่วนของแคว้นลอแรนตกเป็นของเยอรมนี ซึ่งต่อมาได้กลายเป็นดินแดนจักรวรรดิแห่งอาลซัสและลอแรน(Reichsland Elsaß-Lothringen). การที่เยอรมันพิชิตฝรั่งเศสและรวมชาติเยอรมนีทำให้เกิดการเสียสมดุลแห่งอำนาจในยุโรปที่มีมาตั้งแต่การประชุมใหญ่แห่งเวียนนา ในปี ค.ศ. 1815 และบิสมาร์คยังรักษาอำนาจอย่างมากในกิจการระหว่างประเทศเป็นเวลาสองทศวรรษ

ด้วยความมุ่งมั่นของฝรั่งเศสที่จะชิงอาลซัสและลอแรนกลับคืนมา และความหวาดกลัวของสงครามฝรั่งเศสและเยอรมันอีกครั้งพร้อมกับความหวั่นเกรงของบริติชเกี่ยวกับสมดุลแห่งอำนาจ กลายเป็นปัจจัยในสาเหตุของสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง