อาดรีแย็ง-มารี เลอฌ็องดร์

เลอฌ็องดร์เกิดในครอบครัวฐานะร่ำรวย ได้ศึกษาฟิสิกส์ในปารีส ต่อมาก็ได้สอนในโรงเรียนทหารแห่งหนึ่งเนื่องจากหมดความสนใจในการเรียน งานของเขาก่อนหน้านี้เป็นการศึกษาเกี่ยวกับเรื่อง "แนววิถีของลูกปืนใหญ่" และหลังจากนั้นเขาก็เริ่มศึกษาคณิตศาสตร์

ใน ค.ศ. 1782 เขาได้รับเลือกให้เป็นสมาชิกคนหนึ่งของสถาบันวิทยาศาสตร์แห่งฝรั่งเศส (Académie des sciences) จากนั้นใน ค.ศ. 1789 เขาได้รับเลือกเป็นภาคีสมาชิกราชสมาคมแห่งลอนดอน^[3]

เลอฌ็องดร์สูญเสียเงินของเขาไปในช่วงการปฏิวัติฝรั่งเศส เขาจึงได้แต่งตำรา Éléments de Géométrie (องค์ประกอบของเรขาคณิต) ออกขาย ตำรานี้ได้รับการตีพิมพ์และการแปลไปเป็นภาษาอื่นหลายครั้ง ทำกำไรงดงามให้กับเขา เขามีหน้าที่เป็นผู้สอนในหลากหลายตำแหน่ง และได้รับบำนาญเป็นทุนในการดำรงชีวิต แต่เมื่อ ค.ศ. 1824 ความผิดพลาดที่เกิดจากการเมืองทำให้เขาต้องสูญการได้รับบำนาญ และทำให้เขาใช้ชีวิตในช่วงที่เหลืออย่างขัดสน

งานส่วนใหญ่ที่เลอฌ็องดร์ทำมักจะถูกหยิบยกไปสานต่อให้สำเร็จโดยผู้อื่น เช่น ทฤษฎีของกาลัว (Galois theory) ได้รับแรงบันดาลใจจากงานเกี่ยวกับรากของพหุนาม; ฟังก์ชันอิลลิปติก (elliptic function) ต่อยอดความรู้จากฟังก์ชันของเลอฌ็องดร์โดย นีลส์ เฮนริก อาเบล; ความรู้ทางสถิติศาสตร์และทฤษฎีจำนวนของ คาร์ล ฟรีดริช เกาส์ ก็ได้เติมเต็มงานของเลอฌ็องดร์ เป็นต้น เขาเป็นผู้พัฒนาวิธีกำลังสองน้อยสุดซึ่งมีการใช้งานอย่างกว้างขวางในเรื่องการถดถอยเชิงเส้นและการปรับเส้นโค้ง คำว่า วิธีกำลังสองน้อยสุด เป็นการแปลโดยตรงจาก méthode des moindres carrés ในภาษาฝรั่งเศส

เมื่อ ค.ศ. 1830 เขาได้ให้ข้อพิสูจน์เติมเต็มให้กับทฤษฎีบทสุดท้ายของแฟร์มาที่เลขชี้กำลัง n = 5 ซึ่งดิริเคล (Johann Peter Gustav Lejeune Dirichlet) ได้พิสูจน์ไว้เพียงบางส่วนเมื่อสองปีก่อน

ในทฤษฎีจำนวน เขาได้สร้างข้อความคาดการณ์ต่อกฎส่วนกลับกำลังสอง (quadratic reciprocity law) และต่อมาก็ได้รับการพิสูจน์โดยเกาส์ โดยใช้สัญลักษณ์เลอฌ็องดร์ (Legendre symbol) ซึ่งตั้งขึ้นเพื่อเป็นเกียรติให้กับเลอฌ็องดร์ งานที่สำคัญของเขาอีกอย่างหนึ่งคือการกระจายของจำนวนเฉพาะ และการประยุกต์การวิเคราะห์สำหรับใช้ในทฤษฎีจำนวน ข้อความคาดการณ์อีกข้อหนึ่งเกี่ยวกับทฤษฎีบทจำนวนเฉพาะที่เขาตั้งไว้เมื่อ ค.ศ. 1796 ได้รับการพิสูจน์โดยฌัก อาดามาร์ (Jacques Hadamard) และชาร์ล ฌ็อง เดอ ลา วาเล-ปูแซ็ง (Charles Jean de la Vallée-Poussin) ในปี ค.ศ. 1898

ก่อนที่จะมีผู้พบข้อผิดพลาดใน ค.ศ. 2005 หนังสือ ภาพวาด และบทความต่าง ๆ เคยแสดงภาพเหมือนของ Louis Legendre (1752–1797) นักการเมืองชาวฝรั่งเศส เป็นภาพของนักคณิตศาสตร์มาอย่างผิดพลาดสองศตวรรษ ข้อผิดพลาดนี้มีที่มาจากภาพสเกชที่มีผู้เขียนว่า "Legendre" และปรากฏในหนังสือร่วมกับนักคณิตศาสตร์ร่วมสมัยอย่างเลอฌ็องดร์ ภาพเหมือนเดียวของเลอฌ็องดร์มาจากหนังสือ Album de 73 portraits-charge aquarellés des membres de I'Institut ที่ผลิตใน ค.ศ. 1820 ซึ่งค้นพบใหม่ใน ค.ศ. 2008 เป็นหนังสือภาพวาดล้อเลียนสมาชิก Institut de France ในปารีสทั้ง 73 คน โดย Julien-Léopold Boilly ศิลปินชาวฝรั่งเศส ดังภาพข้างล่าง:^[4][1]

• ขั้นตอนวิธีเกาส์-เลอฌ็องดร์
• ค่าคงตัวของเลอฌ็องดร์
• สมการของเลอฌ็องดร์
• พหุนามเลอจองดร์
• ข้อความคาดการณ์ของเลอฌ็องดร์
• การแปลงเลอฌ็องดร์
• สัญลักษณ์เลอฌ็องดร์

• วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ Adrien-Marie Legendre

วิกิซอร์ซ มีบทความจากสารานุกรมบริตานิกา ฉบับ ค.ศ. 1911 เกี่ยวกับ Legendre, Adrien Marie

• อาดรีแย็ง-มารี เลอฌ็องดร์ ที่ PlanetMath.
• The True Face of Adrien-Marie Legendre (Portrait of Legendre)
• Biography at Fermat's Last Theorem Blog
• References for Adrien-Marie Legendre
• (ในภาษาฝรั่งเศส) Eléments de géométrie (Paris  : F. Didot, 1817)
• Elements of geometry and trigonometry, from the works of A. M. Legendre. Revised and adapted to the course of mathematical instruction in the United States, by Charles Davies. (New York: A. S. Barnes & co., 1858) : English translation of the above text
• Mémoires sur la méthode des moindres quarrés, et sur l'attraction des ellipsoïdes homogènes (1830)
• Théorie des nombres (Paris : Firmin-Didot, 1830)
• Traité des fonctions elliptiques et des intégrales eulériennes (Paris : Huzard-Courcier, 1825–1828)
• Nouvelles Méthodes pour la Détermination des Orbites des Comètes (Paris  : Courcier, 1806)
• Essai sur la Théorie des Nombres (Paris  : Duprat, 1798)
• Exercices de Calcul Intégral V.3 (Paris : Courcier, 1816)
• Correspondance mathématique avec Legendre in C. G. J. Jacobis gesammelte Werke (Berlin: 1852)