Çin'in doğrudan yönetilen şehirleri
Doğrudan yönetilen şehir (Çince: 直辖市; pinyin: zhíxiáshì), Çin'in eyalet düzeyi idari bölümleri ve en üst düzey şehirler için kullanılan bir tanımdır. İlçe düzeyindeki şehirler genellikle il düzeyi idari bölümler tarafından yönetilir, ancak bazıları doğrudan eyalet düzeyindeki idari bölümlere bağlıdırlar.
Doğrudan yönetilen şehirlerde en üst düzey devlet görevlisi belediye başkanıdır. Belediye başkanı ayrıca Ulusal Halk Kongresi (yasama)[1] ve ÇKP Belediye Meclisi Sekreter Vekili olarak da görev yapmaktadır. Bununla birlikte en yüksek idari makam ÇKP Belediye Komitesi Sekreteri veya Parti Sekreteri'ne aittir.
Tarihçe
İlk doğrudan yönetilen şehirler 1927'de Çin Cumhuriyeti zamanında oluşturulmuş olup Nankin, Şanghay, Pekin, Tientsin, Qingdao, Chongqing, Xi'an, Guangzhou, Hankou, Shenyang ve Harbin olmak üzere 11 adetti.
1949'da Çin Halk Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla Anshan, Benxi ve Fushun doğrudan yönetilen şehir statüsü kazanmış ve Qingdao, Dalian ve Harbin il düzeyi şehir statüsüne düşürüldüler. Hankou ise Wuhan ile birleşti. 1950'de Dalian tekrar yükseltildi ve Kasım 1952'de Nankin bir il düzeyi şehir statüsüne düşürüldü. Temmuz 1953'te Harbin, Changchun'la birlikte tekrar doğrudan yönetilen şehir statüsüne yükseltildi.
Haziran 1954'te ise Pekin, Şanghay ve Tientsin dışındaki tüm doğrudan yönetilen şehirler il düzeyi şehir statüsüne düşürüldüler. 1997'de Chongqing Sichuan eyaletinden ayrılarak doğrudan yönetilen şehir statüsü aldı.
Doğrudan yönetilen şehirler listesi
Çin Halk Cumhuriyeti'nde dört adet doğrudan yönetilen şehir bulunmaktadır.
| Adı | Hanzi | Pinyin | Kısaltma | Bölge | Nüfus¹ | Yoğunluk² | Yüzölçümü³ | ISO |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Çongçing | Çince: 重庆市 | Chóngqìng | Çince: 渝 yú | Güneybatı | 28,846,170 | 350.50 | 82,300 | CN-50 |
| Pekin | Çince: 北京市 | Běijīng | Çince: 京 jīng | Kuzey | 19,612,368 | 1,167.40 | 16,800 | CN-11 |
| Şanghay | Çince: 上海市 | Shànghǎi | Çince: 沪 hù | Doğu | 23,019,148 | 3,630.20 | 6,341 | CN-31 |
| Tientsin | Çince: 天津市 | Tiānjīn | Çince: 津 jīn | Kuzey | 12,938,224 | 1,144.46 | 11,305 | CN-12 |
Notlar:
- ¹: 2010 yılı itibarı ile
- ²: /km²
- ³: km²