Hebei
Hebei (Çince: 河北; pinyin: Héběi, Çin'in Kuzey Çin bölgesinde bulunan bir eyalet. Eyalet isminin "jì" (冀) şeklinde kısaltılması, eski Han Hanedanı'na ait Ji Eyaleti (zhou)'nden alınır. Ji Eyaleti, günümüz güney Hebei'in üstünde bulunurdu. "Hebei" isminin tam anlamı "ırmağın kuzeyi". Bu, eyaletin Sarı Irmak (黄河, Huáng Hé)'ın kuzeyinde yer almasından dolayıdır.
| Hebei Eyaleti | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Kısaltmalar: 冀 (pinyin: Jì) | ||||||||||||||
.svg) | ||||||||||||||
| Adın kökeni | 河 hé - "(Sarı) Irmak" 北 běi - kuzey "Sarı Irmak'ın kuzeyi" | |||||||||||||
| İdari birim türü | Eyalet | |||||||||||||
| Başkenti | Baoding (1928-1958, 1966) Tientsin (1958-65) Shijiazhuang (1967 - günümüz) | |||||||||||||
| En büyük şehri | Baoding | |||||||||||||
| ÇKP Komitesi Sekreteri | Zhao Kezhi | |||||||||||||
| Vali | Xu Qin | |||||||||||||
| Yüzölçümü | 187.700 km² (12.) | |||||||||||||
| Nüfusu (2020) - Nüfus yoğunluğu | 74.610.235[1] (6.) 390 kişi/km² (11.) | |||||||||||||
| GSYİH (2016) - kişi başına | CNY 318 trilyon (6.) CNY 42.886 (14.) | |||||||||||||
| İGE (2010) | 0,691 (orta) (16.) | |||||||||||||
| Başlıca etnik gruplar | Han - %96 Mançu - %3 Hui - %0,8 Moğol - %0,3 | |||||||||||||
| İl düzeyi | 12 | |||||||||||||
| İlçe düzeyi | 172 | |||||||||||||
| Belde düzeyi† | 2207 | |||||||||||||
| ISO 3166-2 | CN-13 | |||||||||||||
| Resmî websitesi http://www.hebei.gov.cn (Çince) | ||||||||||||||
"Doğrudan yönetilen" anlamına gelen "Zhili" (Basitleştirilmiş Çince: 直隶; Geleneksel Çince: 直隸; pinyin: Zhílì), Hebei Eyaleti'nin eski ismi ve bu bölgenin İmparatorluk Mahkemesinin doğrudan yönetimi altında olmasıyla ilgilidir. Ancak 1928 yılında Zhili Eyaleti'nin merkez hükûmet tarafından feshedilmesiyle bunun yerine Hebei Eyaleti kuruldu. Birbiriyle sınır paylaşan Pekin ile Tientsin büyükşehir belediyeleri, Hebei'den ayrı olarak kendilerine özgü idari bölgeler olarak kuruldular.
Hebei Eyaleti, kuzeydoğuda Liaoning, kuzeyde İç Moğolistan, batıda Şansi, güneyde Henan ve güneydoğuda Şantung eyaletleri ile sınır paylaşmaktadır. Hebei Eyaleti'nin doğusunda ise Sarıdeniz'deki Bohai Körfezi bulunmaktadır. Hebei Eyaleti'ne ait ve Sanhe, Dacheng Hui Özerk İlçesi ve Xianghe İlçesi'nden oluşan Sanhe Eksklavı, Pekin ile Tientsin büyükşehir belediyeleri arasında bulunmaktadır.
İdari yapılanma
Hebei Eyaleti 11 farklı il düzeyi şehirden oluşmaktadır.
| Hebei Eyaleti'nin İdari Bölümleri | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 ↗ 1 ← Kuzey Çin Petrol Sahası 1. Xiong'an | ||||||||||
| Bölüm kodu[2] | İsim | Çince Pinyin | Alan (km2)[a] | Nüfus (2020 Nüfus Sayımı)[1] | Merkez | İlçe düzeyi bölümler[3] | ||||
| Semtler | İlçe düzeyi şehirler | İlçeler | Özerk ilçeler | |||||||
| 130000 | Hebei Eyaleti | 河北省 Héběi Shěng | 188.544,71 | 74.610.235 | Shijiazhuang Şehri | 49 | 21 | 91 | 6 | |
| — İl düzeyi şehirler — | ||||||||||
| 130100 | Shijiazhuang Şehri | 石家庄市 Shíjiāzhuāng Shì | 14.060,14 | 10.640.458 | Chang'an Semti | 8 | 3 | 11 | ||
| 130200 | Tangshan Şehri | 唐山市 Tángshān Shì | 14.151,46 | 7.717.983 | Lubei Semti | 7 | 3 | 4 | ||
| 130300 | Qinhuangdao Şehri | 秦皇岛市 Qínhuángdǎo Shì | 7.802,93 | 3.136.879 | Haigang Semti | 4 | 2 | 1 | ||
| 130400 | Handan Şehri | 邯郸市 Hándān Shì | 12.065,47 | 9.413.990 | Congtai Semti | 6 | 1 | 11 | ||
| 130500 | Xingtai Şehri | 邢台市 Xíngtái Shì | 12.433,26 | 7.111.106 | Xiangdu Semti | 4 | 2 | 12 | ||
| 130600 | Baoding Şehri | 保定市 Bǎodìng Shì | 22.184,95 | 9.242.610 | Jingxiu Semti | 5 | 4 | 15 | ||
| 130700 | Zhangjiakou Şehri | 张家口市 Zhāngjiākǒu Shì | 36.796,53 | 4.118.908 | Qiaoxi Semti | 6 | 10 | |||
| 130800 | Chengde Şehri | 承德市 Chéngdé Shì | 39.489,53 | 3.354.444 | Shuangqiao Semti | 3 | 1 | 4 | 3 | |
| 130900 | Cangzhou Şehri | 沧州市 Cāngzhōu Shì | 14.304,27 | 7.300.783 | Yunhe Semti | 2 | 4 | 9 | 1 | |
| 131000 | Langfang Şehri | 廊坊市 Lángfāng Shì | 6.419,38 | 5.464.087 | Guangyang Semti | 2 | 2 | 5 | 1 | |
| 131100 | Hengshui Şehri | 衡水市 Héngshuǐ Shì | 8.836,78 | 4.212.933 | Taocheng Semti | 2 | 1 | 8 | ||
| — Devlet düzeyi yeni bölgeler — | ||||||||||
| 139900 | Xiong'an Yeni Bölgesi | 雄安新区 Xióng'ān Xīnqū | 1576,60 | 1.205.440 | Rongcheng İlçesi | / | / | 3 | / | |
| — Ayrı yönetim birimleri (doğrudan ajansa bağlı) — | ||||||||||
| 132903 | Kuzey Çin Petrol Sahası Bölgesi | 华北油田地区 Huáběiyóutián Dìqū | 367 | 126.586 | Huizhan Dao Beiduan | / | / | / | / | |
| — Eyalet tarafından doğrudan yönetilen ilçe düzeyi şehirler — | ||||||||||
| 130181 | Xinji Şehri | 辛集市 Xīnjí Shì | 951 | 594.628 | Xinji | / | / | / | / | |
| 130682 | Dingzhou Şehri | 定州市 Dìngzhōu Shì | 1.274 | 1.095.986 | Nanchengqu Bucağı | / | / | / | / | |
Nüfus
2020 yılı Çin Ulusal Nüfus Sayımı'na göre Hebei Eyaleti'nin toplam nüfusu 74.610.235.[1]
Etnik yapı
Hebei Eyaleti sınırları içerisinde nüfusları 10 bin'i aşan etnik gruplar şunlardır:
| Etnik grup | Nüfus |
|---|---|
| Han | 68.861.333 |
| Mançu | 2.169.311 |
| Hui | 570.170 |
| Moğol | 180.849 |
| Zhuang | 17.295 |
| Koreli | 11.296 |
Diller
Hebei Eyaleti'nin çoğunda Beifanghua'nın (Mandarin) farklı lehçeleri konuşulur; bunların çoğu dilbilimsel olarak Jilu Guanhua'nın değişkeleri olarak sınıflandırılır. Hebei'nin batısındaki bazı alanlarda ise (bilhassa Hebei'nin İç Moğolistan ve Şansi bölgeleriyle paylaştığı sınır bölgelerinde) Jin Çincesinin farklı lehçeleri konuşulmaktadır; ör. Zhangjiakou'da konuşulan Zhangjiakou-Huhhot lehçesi ve Handan Şehri'nde konuşulan Handan-Xinxiang lehçesi. Bunların dışında, Ethnologue'a göre, Hebei Eyaleti'nde Korece, Mançuca ve Moğolca da konuşulmaktadır.[5]
Ayrıca bakınız
Wikimedia Commons'ta Hebei ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
Dipnot
Kaynakça
Dış bağlantılar
- Hebei 25 Temmuz 2003 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. resmi sitesi (Çince)