Siverek
Siverek (Zazaca: Soyregı, Suk;[2] Kürtçe: Sêwreg[3]) Şanlıurfa'nın bir ilçesidir. 4.314 km²'lik yüzölçümü ile Türkiye'nin en büyük ilçesidir.
| Siverek | |
|---|---|
 Şanlıurfa ilinin siyasi haritası | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Şanlıurfa |
| Coğrafi bölge | Güneydoğu Anadolu Bölgesi |
| Köy sayısı | 180 |
| İdare | |
| • Kaymakam | Musa Aydemir |
| • Belediye başkanı | Ali Murat Bucak (AK Parti) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 4.314 km² |
| Rakım | 800 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 258,265 |
| • Kır | - |
| • Şehir | - |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 63600 |
| İl alan kodu | 414 |
| İl plaka kodu | 63 |
Etimoloji
"Siverek" kelimesi Ermenice kökenlidir. Bizans kaynaklarında Sevaverek olarak geçmektedir, Bizans ve Ermeni kaynaklarında Siverek için kullanılan bu ismin kelime manası "Seav" siyah, "Averek" harabeler yani siyah harabeler anlamına gelmektedir.[4]
Tarihçe
Osmanlı İmparatorluğu'nun son döneminde (1867 sonrası) Diyarbekir Vilayeti'ne bağlı bir kazaydı. Siverek'in bugün bağlı bulunduğu Şanlıurfa ise Halep Vilayeti'ne bağlı bir sancaktı. Urfa, Osmanlı'nın son döneminde Halep'ten ayrılarak vilayet statüsüne yükseltildi. Siverek ise Diyarbekir Vilayeti'ne bağlı bir sancak oldu. 1923 yılında Viranşehir, Hilvan ve Çermik'in bağlanmasıyla il oldu. Ancak, 26 Mayıs 1926 tarihinde tekrar ilçeye dönüştürüldü.
Coğrafya
Şanlıurfa ilinin kuzeydoğusunda yer alan Siverek batısında Adıyaman'ın Kahta ilçesi, batıdan kuzeye doğru uzanan Atatürk Baraj Gölü, kuzeyinde ise Adıyaman'ın Gerger ilçesi ile Diyarbakır'ın Çermik ve Çüngüş ilçeleri, doğusunda Diyarbakır, güney doğusunda ise kısa bir sınır ile Mardin ili, Viranşehir ve Hilvan ilçeleri ile komşudur. Siverek ilçe merkezi 37.45 kuzey enlem ile 39.19 doğu boylamlarının kesiştiği noktalarda bulunmaktadır. Siverek ilçe merkezinin denizden yüksekliği 801 ile 840 metre arasında değişmektedir. Toplam yüzölçümü 4314 km'dir Karacadağ'ın eteklerinde kurulan Siverek'te, Akdeniz, çöl ve karasal iklimin etkileri görülmektedir. Karasal ve çöl ikliminin etkisiyle yazları oldukça sıcak geçen Siverek'te nem oranının yüksek olmaması nedeniyle, bu sıcaklar boğucu ve rahatsızlık verici derecelere ulaşmamaktadır. Bu yönüyle Akdeniz ikliminden ayrılır. Kışlar soğuk ve yağışlıdır. Şanlıurfa'nın diğer ilçelerine göre Siverek'te yağış oranı daha yüksektir. İlçe nüfusunun çoğunluğu Zazalar ve Kürtler meydana getirir. Karacadağ ile Karakeçi yörelerinde Türkmenler, ilçede çok az da Arap ve Süryani vardır.[5]
Eğitim
Siverek Harran Üniversitesi Siverek Uygulamalı Bilimler Fakültesi ve Siverek Meslek Yüksekokulu bulunmaktadır.
Kültür
Siverek'te her yıl yapılmakta olan Uluslararası Takoran Festivali, Şire Üzüm Festivali, Geleneksel Karakeçili Bahar Şenlikleri ve Siverek Kültür Sanat Festivali ilçenin başlıca kültürel etkinliklerindendir.
Nüfus
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1927[6] | 43.122 | 14.962 | 28.160 |
| 1935[7] | 44.244 | 15.137 | 29.107 |
| 1940[8] | 44.878 | 16.711 | 28.167 |
| 1945[9] | 46.692 | 17.264 | 29.428 |
| 1950[10] | 52.752 | 17.926 | 34.826 |
| 1955[11] | 61.202 | 21.099 | 40.103 |
| 1960[12] | 75.392 | 26.134 | 49.258 |
| 1965[13] | 78.694 | 27.527 | 51.167 |
| 1970[14] | 90.027 | 34.146 | 55.881 |
| 1975[15] | 97.065 | 40.990 | 56.075 |
| 1980[16] | 82.022 | 29.464 | 52.558 |
| 1985[17] | 112.145 | 48.333 | 63.812 |
| 1990[18] | 133.832 | 63.049 | 70.783 |
| 2000[19] | 224.102 | 126.820 | 97.282 |
| 2007[20] | 201.768 | 108.094 | 93.674 |
| 2008[21] | 204.638 | 105.475 | 99.163 |
| 2009[22] | 210.400 | 107.634 | 102.766 |
| 2010[23] | 215.988 | 111.628 | 104.360 |
| 2011[24] | 221.875 | 115.891 | 105.984 |
| 2012[25] | 227.017 | 120.556 | 106.461 |
| 2013[26] | 232.290 | 232.290 | veri yok |
| 2014[27] | 238.979 | 238.979 | veri yok |
| 2015[28] | 245.385 | 245.385 | veri yok |
| 2016[28] | 250.100 | 250.100 | veri yok |
| 2017[28] | 254.162 | 254.162 | veri yok |
| 2018[28] | 258.265 | 258.265 | veri yok |
| 2019[28] | 260.970 | 260.970 | veri yok |
| 2020[28] | 266.369 | 266.369 | veri yok |
Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.
Kaynakça
Dış bağlantılar
- YerelNET 14 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Siverek Kaymakamlığı 20 Temmuz 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Siverek Belediyesi 3 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.