Тизлек
Тизлек ( аша күрсәтелә, ингл. velocity яки фр. vitesse) — векторлы физик зурлык, ул берәр хисап системасында нинди дә булса ноктага карата күчешнең җитезлеген һәм юнәлешнең хәрәкәтен күрсәтә.
Тизлек | |
Әүвәлгесе | күченү[d] |
---|---|
Киләсе | тизләнеш |
Ачучы яки уйлап табучы | Пьер Вариньон[d] |
Үлчәмлек | |
Канун яки назарияне тасвирлаучы фурмула | [1][2] |
Обозначение в формуле | , һәм |
Символ величины (LaTeX) | [2], , , , һәм |
Нинди вики-проектка керә | Проект:Математика[d] |
Рекомендуемая единица измерения | м/с[d][2][3] һәм километр/сәгать[d][4] |
Тизлек Викиҗыентыкта |
Классик механика | ||||||||
Ньютонның икенче кануны | ||||||||
Тарих…
| ||||||||
Вакыт буйлап радиус-векторның чыгарылмасына тигез:
Гомуми төшенчә - дүрт-үлчәнешле тизлек яки релятивистик механикада тизлек.
Декарт координатлар системасы
Декарт координатлар системасында тизлек:
, шуңа күрә
Шулай итеп:
- .
Дүрт үлчәнешле тизлек
Релятивистик механикада Дүрт үлчәнешле тизлек кулланыла:
биредә с - яктылык тизлеге
Тизлек үзгәрешләре
Тизлекләр кушуы:
- .
- Релятивистик механикада - Лоренц тигезләмәләре:
Әдәбият
- Маркеев А. П. Теоретическая механика. — М.: Наука, 1990. — 416 с. — ISBN 5-02-014016-3.
- Старжинский В. М. Теоретическая механика. — М.: Наука, 1980. — 464 с.
- Яковлев В. И. Предыстория аналитической механики. — Ижевск: НИЦ «Регулярная и хаотическая динамика», 2001. — 328 с.