Qon guruhlari
Qon guruhi — eritrotsitlarning individual antigen xarakteristikalarining tavsifidir. Bu eritrotsitlar membranasidagi uglevod va oqsillarning kimyoviy tarkibi orqali aniqlanadi.
Odamda antigenlarning bir necha tizimi aniqlangan, ulardan asosiylari ushbu maqolada yoritilgan.
Qon guruhlari tipologiyasi
AB0 tizimi
- α va β: birinchi (0)
- A va β: ikkinchi (A)
- α va B: uchinchi (B)
- A va B: toʻrtinchi (AB)
| Retsipiyent | Donor | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 0(I)Rh− | 0(I)Rh+ | B(III)Rh− | B(III)Rh+ | A(II)Rh− | A(II)Rh+ | AB(IV)Rh− | AB(IV)Rh+ | |
| AB(IV)Rh+ | X | X | X | X | X | X | X | X |
| AB(IV)Rh− | X | X | X | X | ||||
| A(II)Rh+ | X | X | X | X | ||||
| A(II)Rh− | X | X | ||||||
| B(III)Rh+ | X | X | X | X | ||||
| B(III)Rh− | X | X | ||||||
| 0(I)Rh+ | X | X | ||||||
| 0(I)Rh− | X | |||||||
Plazma mosligi
| Donor qonining tipi | Retsipiyent boʻlishi mumkin | |||
|---|---|---|---|---|
| AB | AB | |||
| A | A yoki AB | |||
| B | B yoki AB | |||
| O | Istalgan qon tipi | |||
Qon guruhi haqidagi maʼlumotlarning qoʻllanishi
Qon quyish
Mos kelmagan guruhni qonini quyish immunologik reaksiya, eritrotsitlarning yopishishi (agregatsiya)ga olib keladi. Bu esa oʻz navbatida gemolitik anemiya, buyraklardagi yetishmovchilik, shok va vafotga sababchi boʻladi.
Qon guruhi haqida maʼlumotlar ayrim davlatlarda pasportlarga kiritiladi, harbiylarda ular kiyimga yozilishi mumkin.
ABO va Rh guruhlarining turli davlatlarda taqsimlanishi
| Davlat | O+ | A+ | B+ | AB+ | O− | A− | B− | AB− |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Avstraliya[1] | 40% | 31% | 8% | 2% | 9% | 7% | 2% | 1% |
| Belgiya[2] | 38% | 34% | 8.5% | 4.1% | 7% | 6% | 1.5% | 0.8% |
| Kanada[3] | 39% | 36% | 7.6% | 2.5% | 7% | 6% | 1.4% | 0.5% |
| Daniya[4] | 35% | 37% | 8% | 4% | 6% | 7% | 2% | 1% |
| Finlandiya[5] | 27% | 38% | 15% | 7% | 4% | 6% | 2% | 1% |
| Fransiya[6] | 36% | 37% | 9% | 3% | 6% | 7% | 1% | 1% |
| Gonkong, Xitoy[7] | 40% | 26% | 27% | 7% | <0.3% | <0.3% | <0.3% | <0.3% |
| Janubiy Quriya[8] | 27.4% | 34.4% | 26.8% | 11.2% | 0.1% | 0.1% | 0.1% | 0.05% |
| Niderlandlar[9] | 39.5% | 35% | 6.7% | 2.5% | 7.5% | 7% | 1.3% | 0.5% |
| Polsha[10] | 31% | 32% | 15% | 7% | 6% | 6% | 2% | 1% |
| Shvetsiya[11] | 32% | 37% | 10% | 5% | 6% | 7% | 2% | 1% |
| Buyuk Britaniya[12] | 37% | 35% | 8% | 3% | 7% | 7% | 2% | 1% |
| AQSh[13] | 38% | 34% | 9% | 3% | 7% | 6% | 2% | 1% |
Irimlar
Yaponiyada qon guruhi xarakterni belgilaydi degan fikr keng yoyilgan. Qon guruhi haqidagi savolni hattoki ishga qabul qilishayotganda ham berishlari mumkin.