Pterosauria

Die anatomie van pterosouriërs was aansienlik aangepas van dié van hulle reptielvoorsate om te kan vlieg. Hulle bene was hol en met lug gevul, soos dié van voëls. Die wande van die bene was soms papierdun. Hulle het 'n groot borsbeen gehad vir vliegspiere en 'n vergrote brein wat ingewikkelde vlieggedrag kon koördineer.^[11] Hulle skelette toon dikwels aansienlike versmelting. Die beennate tussen elemente in die kopbeen het verdwyn. In sommige latere pterosouriërs het die ruggraat oor die skouers versmelt in 'n struktuur bekend as die notarium, wat die torso gedurende vlugte styf gemaak en 'n stabiele steun vir die skouerblad verskaf het.

Basale pterosouriërs het ingesluit die klades Dimorphodontidae, Campylognathididae, en Rhamphorhynchidae. Pterodactyloidea het ingesluit die klades Ornithocheiroidea, Ornithocheirus, Ctenochasmatoidea, Dsungaripteroidea en Azhdarchoidea. Die twee groepe het met tye oorvleuel, maar die eerste pterosouriërs in die fossielrekord is basale pterosouriërs, en die laastes is Pterodactyloidea.^[12]

Grootte

Pterosouriërs het 'n groot verskeidenheid groottes bereik, hoewel hulle gewoonlik groot was. Die kleinste spesies het 'n vlerkspan van minstens 25 cm gehad.^[5] Van die grootste spesies was die grootste diere wat sover bekend gevlieg het, met 'n vlerkspan van tot 10-11 m.^[13]

As hulle gestaan het, was dié reuse omtrent so hoog soos 'n kameelperd. Moderne ramings van hulle gewig is in die omgewing van 250 kg vir die grootste spesies.^[14]

Kopbene, tande en kamme

In vergelyking met die ander gewerwelde vlieënde groepe, die voëls en vlermuise, was die pterosouriër se kopbeen gewoonlik taamlik groot.^[15] Die meeste het verlengde kakebene gehad.^[15] Vroeë pterosouriërs se tande was dikwels van verskillende groottes, en sommige het ook in die verhemelte tande gehad. In latere groepe het die tande meestal keëlvormig geword.^[16] Voortande was dikwels langer, maar die tande het baie gewissel van spesie tot spesie.^[17] Van die Pterodactyloidea af het die kopbene nog langer geraak, sodat dit soms langer as die nek en torso was. Anders as met die meeste Archosauria, het die neus en neusopenings van pterodaktiloïede pterosouriërs versmelt in 'n enkele groot opening, die "nasoantorbitale opening".^[18] Dit het waarskynlik die kop ligter gemaak vir vlieg.^[16]

In sommige fossiele het keratienagtige snawelweefsel bewaar gebly.^[19] Sommige gevorderde snawelvorme was tandloos, soos dié van Pteranodontidae en Azhdarchidae; hulle het voëlagtiger snawels gehad.^[16] Sommige groepe het gespesialiseerde tandvorms gehad. Die Istiodactylidae het teruggekromde tande gehad vir die eet van vleis; Ctenochasmatidae het talle naaldagtige tande gehad vir filtervoeding; Pterodaustro kon meer as duisend borselhaaragtige tande hê. Dsungaripteridae het sy tande met kakebeenweefsel bedek om kos te kan fynmaal. As tande teenwoordig was, het hulle in aparte tandholtes voorgekom.^[18] Vervangende tande het agter ouer tande gevorm.^[17]

Die openbare beeld van pterosouriërs word gedefinieer deur hulle groot kamme.^[20] Voor- en agterkamme kon tegelykertyd voorkom en was soms versmelt in 'n enkele, groot struktuur. Die grootste was dié van die Tapejaridae.

Die kamme was in werklikheid slegs 'n paar millimeter dik. Die benerige kambasis is gewoonlik verleng deur keratienagtige of ander sagte weefsel.^[21]

Sedert die 1990's het nuwe ontdekkings en 'n deegliker studie van ou spesimens gewys kamme het baie algemener voorgekom as wat vroeër aangeneem is. Die feit dat hulle deur keratien verleng of gevorm is, het vroeëre navorsers op 'n dwaalspoor gebring.^[22] Die ware omvang van die kamme van Pterorhynchus en Pterodactylus is eers ontdek met die gebruik van ultravioletfotografie.^[19][23]

Werwelkolom

Pterosouriërs het tussen 34 en 70 werwels in die werwelkolom gehad. Die nek was relatief lank en reguit. Pterodaktiloïdes se nek was gewoonlik langer as die torso.^[24]

Dit was nie omdat die werwels meer geraak het nie, maar omdat hulle langer geword het; hulle was tot agt keer so lank as breed. Tog was die nek breër as wat dit lank was, en dit dui op 'n beter vertikale as horisontale beweeglikheid. Pterodaktiloïdes het alle nekribbes verloor.^[25]

Die torso was relatief kort en eiervormig. Die pterosouriërs kon oorspronklik 18 rugwerwels gehad het. Met gevorderde spesies is baie van hulle in die heiligbeen opgeneem. In sulke spesies was daar dikwels 'n versmelting van die voorste dorsale werwels in 'n sterk geheel wat die notarium genoem word, na aanleiding van 'n soortgelyke struktuur in voëls. Dit was 'n aanpassing om die kragte wat deur die klap van die vlerke veroorsaak is teen te werk.^[24]

Die notarium het drie tot sewe werwels bevat na gelang van die spesie, maar ook van individuele ouderdom. Die heiligbeen het uit drie tot tien heiligwerwels bestaan.

Skouergordel

Die skouergordel was 'n sterk struktuur wat die krag van die klap van vlerke na die toraks verskuif het. Dit was waarskynlik deur dik spierlae bedek.^[26] Die boonste been, die skouerblad, was 'n reguit staaf. Dit was verbind aan 'n laer been, die kraaibekbeen, wat in pterosouriërs relatief lank was.

In gevorderde spesies was hulle gesamentlike geheel feitlik vertikaal georiënteer. Dan het die skouerblad in holtes aan die kant van die notarium gepas, terwyl die kraaibekbeen ook aan die borsbeen vas was. Saam kon hulle aansienlike kragte weerstaan.^[27]

Vlerke

Pterosouriërs se vlerke is gevorm deur bene en membrane van vel en ander weefsel. Die primêre membraan was vas aan die besonder lang vierde vinger van elke arm en is met die kante van die liggaam langs verleng. Waar hulle geëindig het, is baie omstrede, maar sedert die 1990's is 'n dosyn spesimens ontdek met sagte weefsel wat bewaar gebly het en wys hulle was aan die enkels vas. Die presiese vorm van die membraan is egter steeds onseker.^[28]

Terwyl histories geglo is die vlerkmembrane was eenvoudige, leeragtige strukture wat uit vel bestaan het, het navorsing sedertdien gewys dit was hoogs dinamiese en ingewikkelde strukture wat aangepas was by 'n aktiewe vliegstyl.^[29] Die buitenste vlerke (van die punt tot die elmboog) is deur vesels versterk,^[30] wat self uit drie aparte lae in die vlerk bestaan het. Dit het 'n sigsagpatroon gevorm wanneer hulle opmekaargepas het. Die vlerkmembrane het ook 'n dun laag spiere, veselrige weefsel en 'n unieke, ingwikkelde asemhalingstelsel van lusvormige bloedvate bevat.^[22]

Soos wat holtes in die vlerkbene van groter spesies en sagte weefsel in minstens een spesimen wys, is sommige pterosouriërs se stelsel van lugsakke tot in die vlerkmembrane verleng.^[31]

Agterlyf

Die bekken van pterosouriërs was van matige grootte in vergelyking met die liggaam as geheel. Die drie bekkenbene was versmelt.^[32]

Die agterledemate was sterk, maar kleiner as voëls s'n in vergelyking met hulle vlerkspan en lank in vergelyking met die torsolengte.^[33] Die dybene was taamlik reguit en dui daarop dat die bene nie onder die liggaam gehou is nie, maar dat die diere effens wydbenig was.^[33] Die skeenbene was dikwels versmelt met die boonste enkelbene.^[33]

Daar was 'n groot verskil tussen vroeë pterosouriërs en gevorderde spesies wat betref die vyfde toon. Die vyfde middelvoetbeen was aanvanklik robuus en nie baie verkort nie. Dit was aan die enkel verbind in 'n hoër posisie as die ander middelvoetbene.^[34] Daaraan was 'n lang, dikwels gekrulde, mobiele kloulose vyfde toon wat uit twee toonbeentjies bestaan het.^[35] Die funksie daarvan is onbekend. Sommige spesimens het membrane tussen die tone gehad wat as vliegbeheeroppervlakke gebruik kon gewees het. Wanneer hulle geloop het, kon die tone boontoe buig om die membrane van die grond af te lig. In pterodaktiloïdes was die vyfde middelvoetbeen baie kort: As 'n vyfde toon teenwoordig was, was dit net 'n stompie.^[36] Dit dui daarop dat die membrane gesplits was om vlugbeweeglikheid te vergroot.^[37]

Die eerste tot vierde toon was lank; hulle het onderskeidelik twee, drie, vier en vyf toonbeentjies gehad.^[33] Die derde toon was dikwels die langste, en soms die vierde een. Dié tone was kloue, maar kleiner as die handkloue.^[35]

Sagte weefsel

Die skaars toestande wat die fossilering van pterosouriëroorblyfsels toelaat, bewaar soms ook sagte weefsel. Moderne ultravioletfotografie het baie eienskappe onthul wat nie met die blote oog sigbaar is nie.^[38] Dit word dikwels verkeerdelik "afdrukke" genoem, maar bestaan meestal uit verstenings, natuurlike afgietsels en transformasies van die oorspronklike materiaal. Hulle kan kamme, snawels en vlugmembrane insluit. In uitsonderlike gevalle bly spiere bewaar.^[39]

Stukkies vel wys klein, ronde, nieoorvleuelende skubbe op die voetsole, enkels en einde van die tone.^[40] Hulle het kussinkies bedek wat die impak van loop versag het. Skubbe het nie sover bekend aan ander dele van die liggaam voorgekom nie.^[41]

Pisnovesels

Die meeste of alle pterosouriërs het haaragtige filamente aan die kop en bors gehad wat as pisnovesels bekend is.^[42] Die term "pisnovesel", wat "digte filament" beteken, is in 2009 deur die paleontoloog Alexander Kellner en sy kollegas geskep.^[43]

Pisnovesels was unieke strukture soortgelyk, maar nie homoloog nie, aan soogdiere se hare, en 'n voorbeeld van saamlopende evolusie.^[44] Daar was aanvanklik twyfel, maar sedert die 1990's het vondste van pterosouriërs en ultravioletondersoeke van spesimens onteenseglik bewys: Pterosouriërs het pisnoveselpelse gehad. Sordes pilosus (wat vertaal kan word as "harige domoon") en Jeholopterus ninchengensis het pisnovesels aan die kop en lyf gehad.

Die teenwoordigheid van pisnovesels is 'n sterk aanduiding dat pterosouriërs endotermies (warmbloedig) was. Die vesels het termoregulasie aangehelp, wat algemeen is in warmbloedige diere wat isolasie nodig het om hitteverlies te voorkom.^[42] Pisnovesels was buigbare, kort filamente van sowat 5-7 mm lank en taamlik eenvoudig van struktuur, met 'n hol sentrale kanaal.^[42] Pterosouriërpelse kon vergelykbaar gewees het met dié van Mesosoïese soogdiere.^[42]

Verwantskap aan vere

Vere en pterosouriërs se filamente kon 'n gemeenskaplike oorsprong gehad het, volgens spekulasies in 2002 van Czerkas en Ji.^[23] In 2009 het Kellner tot die gevolgtrekking gekom dat pisnovesels 'n soortgelyke struktuur gehad het as teropodes se protovere.^[43]

Eerste vondste

Fossiele van pterosouriërs is baie skaars weens hulle ligte beenkonstruksie. Volledige skelette kom gewoonlik voor in geologiese lae met buitengewone bewaringstoestande, die sogenaamde Lagerstätten. Die fragmente van een so 'n Lagerstätte, die Solnhofen-kalksteen van die Laat Jura in Beiere,^[45] het gesog geword onder ryk versamelaars.^[46] In 1784 was die Italiaanse naturalis Cosimo Alessandro Collini die eerste wetenskaplike wat 'n pterosouriërfossiel beskryf het.^[47] Teen dié tyd was die begrippe evolusie en uitsterwing swak ontwikkel. Die bisarre bou van die pterosouriër was skokkend, want dit kon nie in enige bestaande dieregroep geklassifiseer word nie.^[48] Die ontdekking van pterosouriërs sou dus 'n belangrike rol speel in die ontwikkeling van moderne paleontologie en geologie.^[49]

Wetenskaplikes het in dié tyd geglo as sulke diere nog lewe, kon dit net in die see gewees het; Collini het voorgestel dit is 'n swemmende dier wat sy lang voorste ledemate as roeiers gebruik.^[50] 'n Paar wetenskaplikes het dit geglo tot in 1830, toe die Duitse soöloog Johann Georg Wagler voorstel Pterodaktilus het sy vlerke as swempote gebruik en was verwant aan Ichthyosauria en Plesiosauria.^[51]

In 1800 het Johann Hermann die eerste keer in 'n brief aan Georges Cuvier voorgestel dat dit 'n vlieënde dier was. Cuvier het in 1801 saamgestem en verstaan dat dit 'n uitgestorwe vlieënde reptiel was.^[52] In 1809 het hy die naam Ptéro-Dactyle, "vlerkvinger", geskep.^[53] Dit is in 1815 gelatiniseer tot Pterodactylus.^[54] In 1843 het die entomoloog Edward Newman voorgestel hulle was vlieënde buideldiere.^[55] Aanvanklik is die meeste spesies in dié genus geplaas en eindelik is "pterodaktiel" verkeerdelik aan alle lede van Pterosauria gegee.^[9] Vandag beperk paleontoloë die term tot die genus Pterodactylus of lede van die Pterodactyloidea.^[10]

Uitgebreide navorsing

In 1828 het Mary Anning in Engeland die eerste pterosouriërgenus buite Duitsland ontdek.^[56] Dit was die eerste bekende pterosouriër wat nie 'n pterodaktiloïde was nie.^[57] Richard Owen het dit Dimorphodon genoem.

Later in die eeu het die Cambridge-groensand van die Vroeë Kryt duisende pterosouriërfossiele opgelewer. Hulle was egter van swak gehalte en het meestal uit verweerde fragmente bestaan.^[58] Tog kon talle genusse en spesies op grond hiervan name kry.^[49] Baie is beskyf deur Harry Govier Seeley, wat destyds die voorste Engelse kundige oor die onderwerp was. Hy het ook die eerste pterosouriërboek, Ornithosauria, geskryf^[59] en in 1901 die eerste gewilde boek,^[49] Dragons of the Air. Seeley het gedink pterosouriërs was warmbloedige en dinamiese diere wat na aan voëls verwant was.^[60] Vroeër het die evolusionis St. George Jackson Mivart voorgestel pterosouriërs was die direkte voorsate van voëls.^[61]

Othniel Charles Marsh het in 1870 Pteranodon in die Niobrara-kalksteen ontdek. Dit was toe die grootste bekende pterosouriër,^[62] die eerste een sonder tande en een van die eerstes van Amerika.^[63] Hier is ook duisende ander fossiele ontdek,^[63] waarvan sommige relatief volledige skelette was. Dit het tot 'n beter begrip van anatomiese besonderhede gelei, soos die hol aard van die bene.

Intussen het vondste in die Solnhofen voortgeduur. Hulle was die meeste spesimens van hoë gehalte.^[64] Die meeste basale taksons is ontdek, soos Rhamphorhynchus, Scaphognathus en Dorygnathus.^[64] Dié materiaal het gelei tot 'n Duitse skool van navorsing oor pterosouriërs en die begrip dat hulle warmbloedige, wollerige en aktiewe Mesosoïese eweknieë van voëls en vlermuise was.^[65] Die paleoneuroloog Tilly Edinger het vasgestel die pterosouriërs se brein het meer met dié van voëls ooreengestem as met dié van moderne koudbloedige reptiele.^[66]

Pterosouriër-renaissance

Die situasie met pterosouriërs was soortgelyk aan dié met dinosourusse. Van die 1960's af was daar 'n "dinosourus-renaissance", 'n vinnige toename in die getal studies en kritiese idees. In 1970 het die beskrywing van die wollerige pterosouriër Sordes 'n renaissance van pterosouriërs begin.^[67] Kevin Padian het veral die nuwe mening versprei en studies gepubliseer waarvolgens pterosouriërs warmbloedige, aktiewe, hardlopende diere was.^[68][69][70] Dit het saamgeval met 'n herlewing van die Duitse skool deur die werk van Peter Wellnhofer, wat in die 1970's die fondament gelê het vir moderne pterosouriërwetenskap.^[45]

Die ontwikkeling is aangevuur deur ontdekkings in nuwe Lagerstätten.^[71] In die 1970's het die Santana-formasie van die Vroeë kryt in Brasilië fossiele begin oplewer wat die driedimensionele skeletdele van pterosouriërs bevat het, hoewel hulle dikwels beperk was wat betref grootte en volledigheid.^[71] Duitse, Nederlandse en Brasiliaanse navorsers het nuwe spesies beskryf wat aanleiding gegee het tot 'n heel nuwe fauna.

Nog produktiewer was die Chinese Jehol-biota van die Nuwe Kryt in Liaoning wat van die 1990's af honderde goedbewaarde, tweedimensionele fossiele opgelewer het. Chinese navorsers het baie nuwe taksons geskep. Terwyl ontdekkings ook in die res van die wêreld toegeneem het, het 'n skielike opwelling in die getal genusse tot omstreeks 2009 plaasgevind.^[72] In 2013 het M.P. Witton aangedui die getal spesies het tot 130 gestyg.^[73] Meer as 90% van hulle is gedurende die "renaissance" geskep.

In 2017 is die fossiel van 'n 170 miljoen jaar oue pterosouriër op die eiland Skye in Skotland ontdek. Die spesie het in 2022 die naam Dearc sgiathanach gekry. Die Nasionale Museum van Skotland beweer dit is die grootste een van sy soort uit die Jura wat ontdek is, en dit is beskryf as die wêreld se bes bewaarde skelet van 'n pterosouriër.^[74]

Oorsprong

Omdat pterosouriërs se anatomie so aangepas was vir vlug en hulle onmiddellike voorsate tot dusver nie goed beskryf is nie, word hulle afkoms nie ten volle verstaan nie.^[75] Die oudste bekende pterosouriërs was reeds ten volle aangepas vir 'n vlieënde leefstyl. Daar word gereken pterosouriërs se afkoms lê waarskynlik in die Archosauria, of wat vandag die Archosauromorpha genoem word.

In die 1980's is in vroeë kladistiese ontledings bevind hulle was Avemetatarsalia (Archosauria wat nader aan Dinosauria verwant was as aan Crocodilia). As dit sou beteken hulle was na aan dinosourusse verwant, sou dit volgens Kevin Padian bevestig dat pterosouriërs tweepotige, warmbloedige diere was. Omdat dié ontledings op 'n beperkte getal taksons en karakters geskoei is, was hulle resultate onseker.

Sekere invloedryke navorsers wat van Padian verskil het, het alternatiewe hipoteses verskaf. David Unwin het voorgestel hulle stam van die basale Archosauromorpha af, veral langnekkige vorme ("Protorosauria") soos Tanystropheidae. 'n Plasing onder basale Archosaurimorpha soos Euparkeria is ook voorgestel.^[16] Dit lyk of sommige basale Archosauromorpha goeie kandidate vir nabyverwante kan wees vanweë hulle lang ledemate; een voorbeeld is Sharovipteryx, 'n "protorosouriër" met velmembrane aan sy agterbene wat waarskynlik gebruik is om te sweef.^[76] 'n Studie van 1999 deur Michael Benton het bevind pterosouriërs was Avemetatarsalia wat na aan Scleromochlus verwant was en het voorgestel die groep Ornithodira sluit pterosouriërs en dinosourusse in.^[77]

Twee navorsers, S. Christopher Bennett in 1996^[78] en David Peters in 2000, het ontledings gepubliseer waarvolgens pterosouriërs protorosouriërs of na aan hulle verwant was. Peters het later nuwe anatomiese data versamel met 'n tegniek waarvolgens digitale aftekening gedoen word oor beelde van pterosouriërfossiele.^[79]

In 'n studie van 2016 deur Martin Ezcurra is verskeie voorgestelde verwante van pterosouriërs voorgestel en ook bevind pterosouriërs is na aan dinosourusse verwant en onverwant aan primitiewer taksons.^[80] In 'n latere studie, van 2020, is voorgestel dat die Lagerpetidae ('n groep Archosauria) die sustersklade van Pterosauria was.^[81] Dit is geskoei op nuut beskryfde fossiele skedels en voorledemate wat op verskeie maniere anatomies ooreenstem met dié van pterosouriërs, en rekonstruksies van die breine en sensoriese senuweestelsels van Lagerpetidae.^[82][83] Die resultate van laasgenoemde studie is daarna gesteun deur 'n onafhanklike ontleding van vroeë Pterosauromorpha-interverwantskappe.^[84]

'n Verwante probleem is die oorsprong van pterosouriërsvlug.^[85] Nes met voëls kan hipoteses in twee kategorieë verdeel word: "van die grond op" of "van bome af". Boomklim sou veroorsaak dat hoogte en swaartekrag die energie en evolusionêre druk sou verskaf om te begin vlieg.

In minstens een studie is bevind die Prorotodactylus van die Vroeë Trias stem anatomies ooreen met vroeë pterosouriërs.^[81]

Uitsterwing

Eens is geglo mededinging met vroeë voëlspesies kon gelei het tot baie pterosouriërs se uitsterwing.^[86] Daar is verkeerdelik geglo net groot spesies was teenwoordig, terwyl klein spesies uitgesterf het en hulle nisse deur voëls gevul is.^[87]

Dit lyk egter of die agteruitgang van pterosouriërs onverwant aan voëls se diversiteit was, omdat die ekologiese oorvleueling van die twee groepe minimaal was.^[88] Dit kom selfs voor of sommige voëlnisse voor die Kryt-Paleogeen-uitwissing deur pterosouriërs teruggeneem is.^[89] Aan die einde van die Kryt het die K-Pg-uitsterwingsvoorval, wat alle nievlieënde dinosourusse, die meeste vlieënde dinosourusse en baie ander diere uitgewis het, die pterosouriërs ook geëis.

In die vroeë 2010's is verskeie nuwe taksons pterosouriërs ontdek, tot van die Campanium/Maastrichtium.^[90][91] Dit dui daarop die pterosouriërs van die Laat Kryt was veel uiteenlopender as wat voorgeen geglo is. Veral klein pterosouriërs was volop.^[92]

Die onlangse ontdekking van 'n katgroot volwasse Azhdarchidae is 'n verdere aanduiding dat klein pterosouriërs van die Laat Kryt dalk net swak in die fossielrekord bewaar is, want groter diere word beter bewaar.^[93]

Pterosouriërs is al aan talle ander spesies verbind, maar dit is nie prakties nie. Daarom is 'n definisie voorgestel wat hulle eerder aan 'n anatomiese verskynsel verbind: die teenwoordigheid van 'n vergrote vierde vinger wat 'n vlerkmembraan ondersteun.^[94][95] 'n Breër klade, Pterosauromorpha, word gedefinieer as alle Ornithodira wat nader aan pterosouriërs verwant is as aan dinosourusse.^[96]

Die interne klassifikasie van pterosouriërs was histories moeilik, omdat daar baie gapings in die fossielrekord is. Van die begin van die 21ste eeu af vul nuwe ontdekkings daardie gapings en gee 'n beter prentjie van die evolusie van pterosouriërs. Hulle is tradisioneel in twee subordes georganiseer: die Rhamphorhynchoidea, 'n "primitiewe" groep pterosouriërs met lang sterte, en die Pterodactyloidea, "gevorderde" pterosouriërs met kort sterte.^[16] Dié klassifikasie word in 'n groot mate nie meer gebruik nie. Rhamphorhynchoidea is 'n parafiletiese (unnatuurlike) group, omdat die Pterodactyloidea direk uit hulle ontwikkel het eerder as uit 'n gemeenskaplike voorsaat. Met die toenemende gebruik van kladistiek gebruik die meeste wetenskaplikes dit nie meer nie.^[73][97]

Die presiese verhoudings tussen pterosouriërs is steeds nie vasgestel nie. Baie studies in die verlede het min data tot hulle beskikking gehad wat hoogs weersprekend was. Nuwer studies met groter datastelle begin egter dinge duideliker maak. Die kladogram (stamboom) hier onder volg 'n filogenetiese ontleding deur Longrich, Martill en Andres in 2018, met kladename volgens Andres et al. (2014).^[89]

Vlug

Die meganika van die pterosouriërs se vliegmetode word nog nie ten volle verstaan nie.^[98][99]

Katsufumi Sato, 'n Japannese wetenskaplike, het berekenings gedoen wat 'n vergelyking met moderne voëls insluit, en afgelei dit was onmoontlik dat 'n pterosouriër in die lug kon bly.^[98] In die boek Posture, Locomotion, and Paleoecology of Pterosaurs word geteoretiseer hulle kon vlieg danksy die suurstofryke, digte atmosfeer van die Laat Kryt.^[100] Beide Sato en die skrywers van laasgenoemde boek het egter hulle navorsing geskoei op die nou verouderde teorieë dat pterosouriërs seevoëlagtig was, en die groottebeperking is nie van toepassing op landpterosouriërs nie. Verder het Darren Naish tot die gevolgtrekking gekom dat atmosferiese verskille tussen nou en die Mesosoïkum nie nodig is vir die reusegrootte van die pterosouriërs nie.^[101]

Nog 'n saak wat moeilik was om te verstaan is hoe hulle opgestyg het. Vroeëre voorstelle was dat pterosouriërs grootliks koudbloedige, swewende diere was wat hitte uit die omgewing gekry het soos moderne akkedisse, eerder as uit die verbranding van kalorieë. In dié geval was dit onduidelik hoe die groteres van enorme grootte, met 'n onvoldoende koudbloedige metabolisme, soos voëls kon opstyg deur net die agterledemate te gebruik om genoeg krag te genereer.

Latere navorsing het gewys hulle was eerder warmbloedig en het kragtige vliegspiere; hulle het die vliegspiere gebruik om soos vierpotiges te loop.^[102]

Spesies met groot koppe het vermoedelik hulle vlerke vorentoe geswiep vir beter balans.^[103]

Lugsakke en asemhaling

'n Studie van 2009 wys pterosouriërs het 'n long-en-lugsakstelsel en 'n presies beheerde skeletasemhalingspomp gehad wat asemhaling laat deurvloei het, soos by voëls. Die teenwoordigheid van die lugsakke in minstens sommige pterodaktiloïdes sou ook die digtheid van die dier verlaag het.^[31] Omdat pterosouriërs nie hulle borsbene soos voëls kon beweeg nie, kon hulle lewer skynbaar soos moderne krokodille s'n skuif om plek te maak vir die longe om groter te word, en hulle het sterk maagspiere gehad.^[104]

Hulle asemhalingstelsel kan dus met dié van albei moderne Archosauria-klades (voëls en krokodille) vergelyk word.

Senuweestelsel

'n X-straalstudie van pterosouriërs se breinholtes het onthul Rhamphorhynchus muensteri en Anhanguera santanae het enorme flocculi (lobbe op die onderoppervlak van die serebellum, of kleinharsings) gehad. Die flocculus integreer seine van gewrigte, spiere, die vel en balansorgane.^[11] Die pterosouriërs se flocculi het 7,5% van die diere se totale breinmassa uitgemaak, meer as in enige ander gewerwelde. In voëls, wat normaalweg groot flocculi in vergelyking met ander diere het, se geval is dit maar tussen 1 en 2%.^[11]

Die flocculus stuur senuweeseine uit wat klein, outomatiese bewegings in die oogspiere produseer. Hulle hou die beeld op die dier se retina bestendig. Pterosouriërs kon so 'n groot flocculus gehad het vanweë hulle vlerkgroottes, wat beteken daar was baie meer sintuiglike inligting om te verwerk.^[11]

Dieet en voedingsgewoontes

Feitlik alle pterosouriërs is tradisioneel beskou as visvreters wat van die water se oppervlak af gevreet het, 'n siening wat vandag nog in populêre wetenskap gehandhaaf word. Vandag word egter geglo baie pterosouriërgroepe was karnivore, omnivore en insekvreters wat hulle kos op die grond gevang het. Vroeër is besef die klein Anurognathidae is insekvretende nagdiere. Hulle kon waarskynlik vinnig teen lae hoogtes vlieg.^[105]

Vertolkings van die gewoontes van basale groepe het aansienlik verander. Dimorphodon is in die verlede as analoog aan 'n papegaaiduiker beskou, maar sy kakebeenstruktuur, staphouding en swak vliegvermoë dui op 'n landroofdier van klein soogdiere en groot insekte.^[106] Campylognathoides se sterk gebit het wetenskaplikes laat glo hy was 'n landroofdier van klein gewerweldes, maar sy sterk boarmbene en die vorm van sy vlerke dui daarop dat hy sy prooi in die vlug gegryp het.^[107] Die klein insekvreter Carniadactylus en die groter Eudimorphodon was rats vlieërs met lang, sterk vlerke.

Sommige Rhamphorhynchidae, soos Rhamphorhynchus en Dorygnathus, was visvreters met lang, skraal vlerke, naaldagtige tande en lang, skraal kakebene. Sericipterus, Scaphognathus en Harpactognathus het sterker kakebene en tande gehad, asook korter, breër vlerke. Laasgenoemdes was óf land-/lugroofdiere van gewerweldes^[108] óf kraaiagtige vreters van verskillende kossoorte.^[109]

Pterodaktiloïdes se dieet was uiteenlopender. Pteranodontia het baie visvreters ingesluit, soos die Ornithocheirae, Boreopteridae, Pteranodontidae en Nyctosauridae. Die skeiding van nisse het veroorsaak dat Ornithocheirae en die latere Nyctosauridae kos uit die lug gevang het soos vandag se fregatvoëls, terwyl Boreopteridae varswaterduikers was soos kormorante. Die Istiodactylidae was waarskynlik hoofsaaklik aasvreters.^[110]

'n Studie van 2021 het die spiere in die skedels van Pterodactyloidea ondersoek en die bytkrag en moontlike dieet van nege spesies voorspel.^[111] Dit het die siening bevestig dat Pteranodontidae, Nyctosauridae en Anhanguera visvreters was omdat hulle relatief swak maar vinnige byters was. Daar is ook voorgestel Tropeognathus mesembrinus was gespesialiseerd daarin om relatief groot prooi te vang in vergelyking met Anhanguera, en dat Tapejara wellnhoferi 'n gespesialiseerde vreter van harde plantmateriaal was.^[111]

Natuurlike vyande

Dit is bekend dat pterosouriërs deur teropodes gevreet is. In die uitgawe van Nature van 1 Julie 2004 het die paleontoloog Eric Buffetaut 'n fossiel uit die Vroeë Kryt bespreek van drie nekwerwels van 'n pterosouriër met die gebreekte tande van 'n Spinosauridae, waarskynlik 'n Irritator, daarin. Die werwels is nie gevreet nie.^[112]

Voortplanting en lewensgeskiedenis

Hoewel baie min bekend is oor die voortplanting van pterosouriërs, word geglo hulle het almal, nes dinosourusse, eiers gelê. Sulke ontdekkings is egter baie skaars. Die eerste bekende eiers van 'n pterosouriër is van die steengroewe van Liaoning, dieselfde plek waar geveerde dinosourusse ontdek is, en in Loma del Pterodaustro (Lagarcito-formasie, Argentinië). Die eiers van Liaoning is platgedruk sonder enige tekens van krake, en dus het die eiers leeragtige doppe gehad, soos dié van moderne akkedisse.^[113] Die eier van die Lagarcito-formasie is gelê deur 'n Pterodaustro.^[114][115] Dit is gesteun deur die beskrywing van nog 'n pterosouriëreier van die genus Darwinopterus, wat in 2011 beskryf is. Dit het 'n leeragtige dop gehad en was klein in verhouding met die grootte van die ma.^[116] In 2014 is vyf eiers van die spesie Hamipterus tianshanensis wat nie platgedruk was nie, in 'n deposito uit die Vroeë Kryt van Noordwes-China ontdek. 'n Ondersoek van die doppe deur elektronmikroskopie het die teenwoordigheid van 'n dun kalkagtige laag met 'n membraan onder, onthul.^[117]

'n Studie van pterosouriërs se eierdopstruktuur en -chemie wat in 2007 gepubliseer is, dui daarop dat pterosouriërs waarskynlik hulle eiers begrawe het, soos moderne krokodille en skilpaaie. Dit sou voordelig gewees het in die vroeë evolusie van pterosouriërs, maar sou die verskeidenheid omgewings waar hulle woon, beperk het – en dit sou nadelig gewees het toe hulle ekologies met voëls begin meeding het.^[118]

'n Spesimen van 'n Darwinopterus bewys minstens sommige pterosouriërs het twee funksionele eierstokke gehad in vergelyking met die enkele funksionele eierstok van voëls, en dit weerspreek die mening dat die afname in funksionele eierstokke 'n voorvereiste vir kragtige vlieg is.^[119]

Die vlerkmembrane wat in die embrio's van pterosouriërs bewaar gebly het, was goed ontwikkel. Dit dui daarop dat hulle kort ná geboorte gereed was om te vlieg.^[120] Skanderings van die fossiele van Hamipterus-eiers dui egter daarop dat die jong pterosouriërs se bobene goed ontwikkel was om te loop, maar dat hulle bors swak ontwikkel was om te vlieg.^[121] Dit is onbekend of dieselfde vir ander pterosouriërs gegeld het.

Fossiele van pterosouriërs van net 'n paar dae tot 'n week oud is ontdek wat verskeie families van pterosouriërs verteenwoordig, insluitende Pterodactyloidea, Rhamphorhinchidae, Ctenochasmatidae en Azhdarchidae.^[16] In almal was bene wat 'n groot mate van verharding vir hulle ouderdom getoon het, en die proporsies van die vlerke was dieselfde as dié van volwassenes. Verskeie sulke jong diere is in die verlede inderwaarheid as volwassenes beskou en in aparte spesies geplaas.

Dit is nie bekend of diere van die meeste spesies hulle kleintjies versorg het nie. Die kleintjies se vermoë om te vlieg sodra hulle uit die eiers kom en die feit dat hulle saam met volwassenes ontdek is in omgewings ver van neste af, laat sommige navorsers soos Christopher Bennett en David Unwin aflei hulle was ná 'n kort tyd, dalk 'n paar dae, onafhanklik van die ouers.^[16][122] Hulle het dalk ook gebergde eiergeel as voeding gebruik in die eerste dae van hulle lewe en het dus nie op die ouers staatgemaak vir kos nie, soos moderne reptiele.^[123] Vanweë die swak ontwikkeling van Hamipterus-kleintjies se bors, was daar in dié geval dalk die een of ander vorm van versorging.^[121] Die resultate van dié studie is egter sedertdien gekritiseer.^[124]

Die groeitempo van jong pterosouriërs nadat hulle uitgebroei het, wissel van groep tot groep. In primitiewer langstert-pterosouriërs (Rhamphorhynchoidea), soos Rhamphorhynchus, was die gemiddelde groeitempo in die eerste jaar 130% tot 173%, effens vinniger as dié van alligators. Dit het afgeneem ná seksuele rypheid en dit sou drie jaar geduur het voor Rhamphorhynchus maksimum grootte bereik het.^[122] Die meer gevorderde pterodaktiloïdes, soos Pteranodon, het binne 'n jaar 'n volwasse grootte bereik. Nadat hulle 'n vasgestelde volwasse grootte bereik het, het hulle ophou groei.^[123]

Pterosouriërs word net so lank in die populêre kultuur uitgebeeld as dinosourusse, hoewel hulle nie so prominent voorkom in rolprente, letterkunde of ander kuns nie. Terwyl die uitbeelding van dinosourusse baie verander het na aanleiding van vooruitgang in paleontologie, bly die beeld van pterosouriërs meestal onveranderd sedert die middel 20ste eeu.^[125]

Die vae generiese term "pterodaktiele" word dikwels vir hulle gebruik. Die diere wat in fiksie en popkultuur uitgebeeld word, verteenwoordig dikwels óf die Pteranodon óf die Rhamphorhynchus óf 'n fiktiewe kruising tussen die twee.^[125] Baie kinderspeelgoed is in die vorm van "pterodaktiele" met Pteranodon-agtige kamme en Rhamphorhynchus-agtige lang sterte en tande, 'n kombinasie wat nooit in die natuur voorgekom het nie.^[126] Pterosouriërs word soms verkeerdelik geïdentifiseer as die voorsate van voëls, hoewel voëls teropodedinosourusse is en nie afstammelinge van pterosouriërs nie.

In die meeste gevalle word pterosouriërs in die media uitgebeeld as visvreters en word hulle volle dieetverskeidenheid geïgnoreer. Hulle is dikwels lugroofdiere wat menslike slagoffers met kloue gryp. Die meeste het egter nie kloue gehad nie.^[127]

• Shenzhoupterus chaoyangensis

• Pterosaur.net, verskeie aspekte van die pterosouriër
• The Pterosaur Database, deur Paul Pursglove.
• Thunderbirds (Aanduidings dat hierdie diere moontlik saam met mense geleef het.)

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Pterosauria.