Hiri Motu
| Hiri Motu | ||
|---|---|---|
| Verbreitig: |  Papua-Neiginea | |
| Sprecher: | 120.000 Zwaitsprochler | |
| Linguistischi Klassifikation: |
| |
| Offizieller Status | ||
| Amtssprooch vo: | Papua-Neiginea | |
| Sproochchürzel | ||
| ISO 639-1 | ho | |
| ISO 639-2 | hmo | |
| ISO 639-3 | hmo | |
Hiri Motu (au Police Motu oder Motu Pidin) isch e Pidgin-Sproch, wu näb em Tok Pisin un em Änglisch aini vu dr drei nationale Sproche vu Papua-Neiginea isch. Si basiert uf dr Motu-Sproch.
Entwicklig
D Sproch het sich us dr Handelssproch vu dr Motu, wu in dr Provinz Central läbe, entwicklet. Scho vor dr Kolonialzyt hän d Motu e veraifachti Form vu ihre Sproch brucht uf ihre draditionälle Hiri-Handelsfahrte. Aber bsundersch dur d Roll as Sproch vu dr Kolonialbolizei het sich d Sproch schließli wyt iber s aigetli Stammesbiet uuse uusbraitet.
D Sproch isch au vum Änglisch, vum Tok Pisin un vu Polynesische Sproche us dr Region beyyflusst. Us dr Motu-Sproch stamme aber 90 Brozänt vum Wortschatz.
S git zwee Dialäkt, s Austronesisch Hiri Motu un s Papuanisch Hiri Motu.
Hitigi Situation
Hiri Motu het je no Quälle zwische 120 000 un 200 000 Sprächer, v. a. im sidlide Dail vum Land, wu friejer britischi Kolonii gsii isch. D maischte Sprächer bruche d Sproch as Zwoot- un as Verchehrssproch. Muetersprochler git s fascht kaini. Rund segs Brozänt vu dr Bevelkerig chenne d Sproch läsen un schryybe.
Hite wird s Hiri Motu au im Barlament brucht. Im staatlige Radio git s e baar Sändige uf Hiri Motu. As Verchehrssproch verliert s Hiri Motu aber gegeniber em Tok Pisin an Bedytig.
Sprochbyschpel
Dr Aafang vu dr Genesis in Hiri Motu[1]
- 1 Matamaia neganai Dirava ese guba bona tanobada ia karaia.
- 2 Tanobada be toana lasi bona anina lasi, bona dibura ese davara badana ia koua. Vadaeni Dirava ena Lauma be davara ena kopina latanai ia marere noho.
- (1 Am Aafang het Gott dr Himmel un d Äärd gschaffe.
- 2 Un d Äärd isch wiescht un läär gsii, un s isch finschter uf dr Diefi gsii un dr Gaischt vu Gott isch iber em Wasser gschwäbt.)
Literatur
- Dutton, Tom (1985). Police Motu: Iena Sivarai (its story). Port Moresby, Papua New Guinea: The University of Papua New Guinea Press.
- Lister-Turner, R and Clark, J.B. (1931), A Dictionary of the Motu Language of Papua, 2nd Edition (P. Chatterton, ed). Sydney, New South Wales: Government Printer.
- Lister-Turner, R and Clark, J.B. (1931), A Grammar of the Motu Language of Papua, 2nd Edition (P. Chatterton, ed). Sydney, New South Wales: Government Printer.
- Brett, Richard; Brown, Raymond; Brown, Ruth and Foreman, Velma. (1962), A Survey of Motu and Police Motu. Ukarumpa, Papua New Guinea: Summer Institute of Linguistics.
