Llingües kra-dai

• Llingües hlai (2)
  • Jiamao (China)
  • Hlai (China)

• Llingües kadai (9)
  • Llingües bu-rong (1)
    • Yerong (China)
  • Llingües ge-chi (3)
    • Gelao (Vietnam)
    • Lachi (Vietnam)
    • Lachi blancu (Vietnam)
  • Llingües yang-biao (5)
    • Buyang (China)
    • Cun (China)
    • En (Vietnam)
    • Laqua (Vietnam)
    • Laha (Vietnam)

• Llingües kam-tai (59)
  • Llingües be-tai (49)
    • Llingua be (1)
      • Lingao (China)
    • Llingües tai-sek (48)
      • Llingües sek (1)
        • Saek (Laos)
      • Llingües tai (47), ver artículu propiu
  • Llingües kam-sui (9)
    • Ai-Cham (China)
    • Cao Miao (China)
    • Dong septentrional (China)
    • Dong meridional (China)
    • Mak (China)
    • Mulam (China)
    • Maonan (China)
    • Sui (China)
    • T'en (China)
  • Llingües lakkja (1)
    • Lakkia (China)

Fonoloxía

Fonolóxicamente les sílabes de les llingües kra-dai son relativamente simples almitiendo grupos consonánticos complicaos namái nel ataque silábicu. El nucleu silábicu pue tar formáu por una vocal curtia, un diptongu o una vocal llarga. La coda silábica o final de sílaba suel ser senciella y ta de normal formada como muncho por una nasal o una oclusiva ensin relaxar. Amás d'eses carauterístiques cada sílaba puede tener un tonu, por casu en tailandés de Bangkok esisten cinco tonos distintivos:

(baxu) màak 'areca' / (mediu) maa 'venir' / (alto) máa 'caballu'

(descendente) mâak 'enforma' / (ascendente) mǎa 'perru'

Pal proto-tai reconstruyéronse tres tonos distintos.^[2]

Gramática

Les llingües kra-dai tienden a ser llingües aislantes formaes por raigaños monosilábicos na so mayor parte, anque esisten tamién pallabres polisilábiques (especialmente abondoses son los préstamos del sánscritu en camboyanu). Polo xeneral, nun esiste flexón anque sí derivación, que se da sobremanera por aciu composición, como nos siguientes exemplos del tailandés:

nâa-taa (llit. cara-güeyu) 'cara'

kèp-kìw (llit. recoyer-cortar) 'vendimiar'

La reduplicación total o parcial tamién ye un fenómenu frecuente:

dii 'bonu' / id-dii 'bien bonu'

sànuk-sanâan 'esfrutar unu mesmu' / sanuk 'prestase'

Tocantes a la morfoloxía les llingües kra-dai usen extensivamente prefixos y la composición pa la formación de nueves pallabres. Tamién al igual que les llingües sino-tibetanes usen clasificadores nominales xunto a los numberales y otros demostrativos. Tamién comparten coles llingües sino-tibetanes la traza tipolóxica de qu'esiste poco o nenguna diferencia ente les formes que faen d'axetivu y los verbos estativos. Les frases interrogatives ya imperatives frecuentemente usen ciertes partícules gramaticales a la fin de la frase.

Comparanza léxica

Los numberales reconstruyíos pa distintos grupos de llingües kra-dai son:

GLOSA	PROTO- HLAI[3]	PROTO- KRA	Kam-Sui-Tai			PROTO- TAI- KADAI
			PROTO- LAKKIA	PROTO- KAM-SUI	PROTO- TAI[4]
'1'	*tɕʰɯː	*tʂəmC	*ʔŋinC1		*nɯːŋB	*
'2'	*hluːʔ	*saA	*houC1	*hraA1	*soːŋA	*
'3'	*ʧʰwuʔ	*el toA	(*saːmA1)		(*saːm)	*
'4'	*ʧʰaːwʔ	*pəA	(*seiB1)		(*siːB)	*
'5'	*hmaː	*r-maA	(*ʔŋɔC2)	(*ŋoC2)	(*haiːC)	*
'6'	*hnom	*h-nəmA	(*lɔkD2)	(*ljukD2)	(*krokD)	*
'7'	*tʰoː	*t-ruA	(*tʰetD1)		(*cetD)	*
'8'	*ruː	*m-ruA	(*paːtD1)	(*pjaːtD1)	(*peːtD)	*
'9'	*C-βɯːʔ	*s-ɣwaB	(*tseuC1)		(*kɤwC)	*
'10'	*fuːt	*pwlotD	(*dzepD2)

Los numberales del proto-tai y proto-lakkia a partir del 3 son obviamente préstamos de llingües sinotibetanas.

Bibliografía

• David Strecker (1987): "Thai Languages" en The Major Languages of East and South-East Asia, ed. B. Comrie, Routledge, London. ISBN 0-415-04739-0.