İridium
| ||||||
| Ümumi | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Ad, İşarə, Nömrə | iridium, Ir, 77 | |||||
| Qrup, Dövr, Blok | 9, 6, d | |||||
| Xarici görünüşü |  | |||||
| Atom kütləsi | 192.217 q/mol | |||||
| Elektron formulu | 4f14 5d7 6s2 | |||||
| Fiziki xassələr | ||||||
| Halı | ||||||
| Sıxlığı | (0 °C, 101.325 kPa) q/L | |||||
| Ərimə temperaturu | 2466 °C (2739 K, 4471 °F) | |||||
| Qaynama temperaturu | 4428 °C (4701 K, 8002 °F) | |||||
| Elektromənfiliyi | ||||||
| Oksidləşmə dərəcəsi | ||||||
| Spektr = | ||||||
| İonlaşma enerjisi | kCmol-1 | |||||
[1]İridium (Ir) – D.İ. Mendeleyevin elementlərin dövri sistemində 77-ci element.Elementlərin dövri sisteminin VIII qrupunda, platin qrupu metallarına mənsub, həmçinin qızıl və gümüşlə birlikdə vacib metallar sirasına daxil olan kimyəvi elementdir. Təbiətdə iki stabil izotopu var: 191İr (38,5%) və 193İr (61,5%).[2]
Tarixi
İridium elementini 1804-ci ildə ingilis kimyaçısı S.Tennant kəşf etmiş və dördvalentli iridiumun üçvalentliyə reduksiya zamanı birləşmələrinin müxtəlif rənglər almasına görə onu “ İridium” adlandırmışdır (yunanca iris (iridos) – göyqurşağı deməkdir). Nadir hallarda, adətən, platinlə birlikdə tapılır. Yer qabığında kütləcə 10-7% - dir.
Fiziki xassələri
İridium çox bərk, çətin əriyən gümüşü-ağ metaldır.
Kimyəvi xassələri
Kimyəvi cəhətdən çox davamlıdır. 12000C temperaturdan yuxarı İrO3 şəklində qismənbuxarlanır. Flüorla iridium 400-5000C, xlor və kükürdlə közərmə temperaturunda reaksiyaya daxil olur.
Tətbiqi
Sənayedə ölçü cıhazları üçün yüksək temperatura davamlı, möhkəm ərintilər hazırlanmasında işlədilir.
Mənbə
- Химическая энциклопедия - М.: Советская энциклопедия, 1990. - Т. 2. - 671 с.
- Г. Реми. Курс неорганической химии. Изд. Мир, 1974, Т 2, с.330.