Məşhəd

Məşhəd
Məşhəd
	مشهد‎
	36°17′50″ şm. e. 59°36′21″ ş. u.
Ölkə	İran;
Tarixi və coğrafiyası
Əsası qoyulub	818
Sahəsi	328 km²;
Mərkəzin hündürlüyü	995 m
Saat qurşağı	UTC+03:30;
Əhalisi
Əhalisi	3.208.000 nəf. (2020);
Rəsmi dili	fars dili;
Rəqəmsal identifikatorlar
Telefon kodu	۰۵۱۳
Digər
	mashhad.ir
	Xəritəni göstər/gizlə Məşhəd
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Məşhəd — İranın ikinci iri şəhəri. Rəzavi Xorasan ostanının inzibati mərkəzidir. Şərq iqtisadi rayonunun ən böyük şəhəri, iqtisadi, siyasi və mədəni mərkəzidir. Məşhəd ərəbcə "müqqədəs şəxsin şəhid olduğu yer" mənasını bildirir. O, İranın şimal-şərqində Kəşəvrud çayı dərəsindədir. Əhalisinin sayı 3,2 milyon nəfərdir.

Tarixi

Məşhəd haqqında ilk məlumat X əsrin sonuna aiddir. XI əsrdə Məşhədin yerində Sənaabad kəndi olmuşdur. 1736–1747-ci illərdə Nadir şah dövlətini paytaxtı idi. Məşhəd şiələrin müqəddəs şəhəridir. Rəvayətə görə İmam Rza burada öldürülmüşdür. Onun məqbərəsi şiə bayramları dövründə ziyarət ocağına çevrilir. Belə bayramlarda şəhərin əhalisi təqribən 2 dəfə artır.

Əhali

2010-cu ildə Məşhəd şəhərində əhalinin ana dilinə əsasən etnik tərkibi^[1]
etnik qrup			nisbəti
Farslar			93.50%
Azərbaycanlılar			3.40%
Kürdlər			1.50%
Şimallılar (Giləklər, Talışlar, Mazandaranlılar, Türkmənlər)			0.50%
Ərəblər			0.50%
Digərləri			0.60%

Memarlığı

Məşhəd memarlıq abidələri ilə zəngin bir yerdir. Burada Gövhərşad məscidi, Şah məscidi, Nadir şahın məqbərəsi və onun at üstündə tuncdan heykəli var. Qədim Tus şəhərinin xarabalığı Məşhəddən 25 km aralıdır. X əsrə aid körpü, Firdovsinin qəbri və s. qalmışdır.

İqtisadiyyatı

Məşhədə metal emalı, toxuculuq, dəri-ayaq, yeyinti sənayəsi sahələri vardır. Kustar sənətkarlıq (zərgərlik və xalçalıq) öz əhəmiyyətini saxlayır. Şəhərdə qədim tarixə malik kitabxana, universitet var.

Məşhəd şəhərində məqbərəsi imam Rza məqbərəsinin ətrafında Yerləşən erməni kilsəsi Müqəddəs Mesrop, Nadir Şahın türbəsi, Səfəvilər dövrünün Şah hamamları, məscidlər: Molla Heydər məscidi, imam şagird yerləşir.