Магнус Карлсен

Свен Магнус Ээн Карлсен (норв. Sven Magnus Øen Carlsen; 30 ноябрь 1990 йыл) — Норвегия шахматсыһы, донъяның шахмат буйынса 16-сы (ғәмәлдәге) чемпионы (2013). Шахмат буйынса өс категорияла донъя чемпионы: 2013 йылда — классик шахмат буйынса донъя чемпионы; 2014—2016, 2019 йылдарҙа — рапид буйынса донъя чемпионы; 2014—2015, 2017—2019 йылдарҙа — блиц буйынса донъя чемпионы. Донъяла иң йәш гроссмейстер, донъя — 2004 йылдың 26 апрелендә гроссмейстер исемен алғанда уға 13 йәш 4 ай 27 көн була (ул саҡта донъялағы иң йәш гроссмейстерҙар исемлегендә икенсе урында тора).

Магнус Карлсен
норв. Sven Magnus Øen Carlsen
Зат	ир-ат
Гражданлыҡ	Норвегия
Спортта ил өсөн сығыш яһай	Норвегия[1]
Тыуған ваҡыттағы исеме	Bokmål: Sven Magnus Øen Carlsen
Тыуған көнө	30 ноябрь 1990({{padleft:1990|4|0}}-{{padleft:11|2|0}}-{{padleft:30|2|0}})[2][3] (33 йәш)
Тыуған урыны	Тёнсберг[d], Норвегия[4]
Һөнәр төрө	шахматсы
Шахматный титул	гроссмейстер[d][5][6][7]
Спорт төрө	шахмат
Спорт рейтингы	1[8], 1[9] һәм 1
Эло рейтингы	2830[10]
Ҡатнашыусы	Матч за звание чемпиона мира по шахматам 2013[d], Матч за звание чемпиона мира по шахматам 2014[d], Турнир претендентов по шахматам 2013[d], Матч за звание чемпиона мира по шахматам 2016[d], Вейк-ан-Зее 2019[d], Матч за звание чемпиона мира по шахматам 2018[d], Шахматная олимпиада 2004[d][11], Шахматная олимпиада 2006[d][11], Шахматная олимпиада 2008[d][11], Шахматная олимпиада 2010[d][11], Шахматная олимпиада 2014[d][11], Шахматная олимпиада 2016[d], Вейк-ан-Зее[d], Вейк-ан-Зее[d], Вейк-ан-Зее[d] һәм Матч за звание чемпиона мира по шахматам 2021[d]
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре	Шахматный Оскар[d] (2009) золотая медаль Aftenposten[d] (2013) Норвежский спортсмен года[d] (2013) литературная премия Пер Гюнта[d] (2011) Шахматный Оскар[d] (2010) Шахматный Оскар[d] (2011) Шахматный Оскар[d] (2012) Шахматный Оскар[d] (2013) народная спортивная премия[d] (2009) народная спортивная премия[d] (2012) народная спортивная премия[d] (2013) народная спортивная премия[d] (2014) чемпион мира по шахматам[d] (2013 — 2023)
Рәсми сайт	magnuscarlsen.com
Болеет за команду	Реал Мадрид[d][12]
Социаль селтәрҙә күҙәтеүселәр	859 198 һәм 1 371 550
Магнус Карлсен Викимилектә

Эло рейтингы буйынса 2700 һәм 2800 пункттарын үтеүсе иң йәш шахматсы, FIDE-ның рәсми рейтинг 19 йәш тә 1 ай булғанда етәкләгән иң йәш шахматсы (Эло LiveRating рәсми булмаған рейтингында беренсе урында 17 йәшлек сағында уҡ тора (2008 йылдың 5 сентябре)). 2013 йылдың февраленән — Эло рейтингы барлыҡҡа килгәндән алып уның тарихында иң юғары — 2872 пунктҡа эйә; Магнус Гарри Каспаров 13 йыл дауамында (2851 пункты) тотоп торған рекорды үтеп китә^[13]. Тәүҙә ғинуарҙа (2861 пункт), һуңынан февралдә (2872 пункт). 2014 йылдың майында рейтингтың иң юғары нөктәһенә етә — 2882 пункт.

2006 йылдан Норвегия чемпионы^[14][15]. Бер нисә ҙур турнир еңеүсеһе һәм призеры. 2009 йылда блиц буйынса донъя чемпионы^[16]. 2007 һәм 2011 йылдар донъяның шахмат беренселегенә дәғүә итеүселәрҙең береһе, турнир дәғүәселәрен еңеп 2013 йылда турнир дәғәүселәре еңеүсеһе. Дүрт Шахмат Оскары эйәһе — 2009^[17], 2010^[18], 2011^[19] һәм 2012^[20] йыл; Карпов һәм Каспаровтан ҡала был трофейҙы дүрт һәм унан күберәк тапҡыр яулаған өсөнсө шахматсы.

2013 йылда «Time» журналы Магнусты «Титан» категорияһында «донъялағы 100 иң йоғонтоло кеше» исемлегенә индерә. Номинацияға Гарри Каспаров комментарий яҙа.