Нэматоды
Круглыя чарвякі або нэматоды (па-лацінску: Nematoda) — тып першаснапалосных чарвякоў. У цяперашні час апісана больш за 24 тысяч відаў паразытычных і вольнажывучых нэматодаў[1], аднак ацэнкі рэальнай разнастайнасьці, якія грунтуюцца на тэмпах апісаньня новых відаў (у асаблівасьці, спэцыялізаваных паразытаў вусякоў), меркавана налічвае існаваньне каля мільёна відаў[2]. Нэматоды зьяўляюцца другой па краявіднай разнастайнасьці групай царства жывёлаў пасьля вусякоў.
| Нэматоды | |
 | |
| Клясыфікацыя | |
|---|---|
| Царства | Жывёлы |
| Тып | Нэматоды |
| Бінамінальная намэнклятура | |
| Nematoda | |
Вольнажывучыя нэматоды жывуць у глебе, прэсных водах і морах, дзе іхная колькасьць можа перавышаць 1 мільён асобінаў на 1 м³. Яны гуляюць важную ролю ў экасыстэмах. Нэматоды Halicephalobus mephisto лічацца самымі глыбокажывучымі сухапутнымі шматвузавымі арганізмамі на плянэце[3].
Шматлікія прадстаўнікі сталі паразытамі або камэнсаламі жывёлаў усіх буйных сыстэматычных групаў, уключаючы найпростых[4]. Яны выклікаюць нэматодныя хваробы расьлінаў або нэматадозы жывёлаў і чалавека. У расьлінаў, якія сталі ахвярай нэматодаў, назіраецца гібель каранёў, псута карняплодаў і стварэньне галаў. Сьцябловыя нэматоды выклікаюць парэпаньне сьцеблаў, гафрыроўку лісьця й гэтак далей. Нэматоды, якія паразытуюць у арганізме жывёлаў зьяўляюцца ўзбуджальнікамі інвазійных хваробаў[5]. Найбольш вядомымі паразытамі чалавека сярод круглых чарвякоў зьяўляюцца аскарыды, вастрыцы, трыхінелы, анкіластомы, рышты. Іхныя яйкі трапляюць у чалавека пры незахаваньні правілаў асабістай гігіены з забруджанай ежай і вадой. Барацьба з паразытычнымі нэматодамі зводзіцца да выгнаньня іх з арганізма гаспадара. У зьнешнім асяродзьдзі праводзіцца іхнае зьнішчэньне мэдыка- й вэтэрынарна-санітарнымі, а таксама агратэхнічнымі мерапрыемствамі[6].