Шонская мова
Шонская мова або Шона — мова народу шону. Распаўсюджаная ў Паўднёвай Афрыцы, галоўным чынам у Зымбабвэ (дзе яе носьбіты складаюць большасьць). Раней шона мог называцца каранга. Разам з мовай ндэбэлэ й ангельскай — дзяржаўная мова Зымбабвэ. Носьбіты шона складаюць каля 80 адсоткаў насельніцтва Зымбабвэ. Па апошніх дадзеных, усяго носьбітаў розных гаворак шона каля 10 млн.
| Шонская мова | |
| chiShona | |
| Ужываецца ў | Зымбабвэ |
|---|---|
| Рэгіён | Паўднёвая Афрыка |
| Колькасьць карыстальнікаў | 10 млн — родная мова |
| Клясыфікацыя | нігера-кангалескія мовы мовы банту |
| Афіцыйны статус | |
| Афіцыйная мова ў | Зымбабвэ |
| Рэгулюецца |
|
| Статус: | 3 шырэйшая камунікацыя[d][1] |
| Пісьмо | лацінскае пісьмо |
| Коды мовы | |
| ISO 639-1 | sn |
| ISO 639-2(Б) | sna |
| ISO 639-2(Т) | sna |
| ISO 639-3 | sna |
Шона мае пісьмовыя крыніцы: першыя спробы пісьмовых крыніц адносяцца да пачатку 20-га стагодзьдзя, а сучасны правапіс быў створаны ў 1950-я гады. Першы раман на шона — «Фэса» Саламона Муцвайра выйшаў у 1957 годзе. Шона выкладаецца ў школах як прадмет, але навучаньне на ім не вядзецца. Існуюць навуковыя працы аб шонскае мове, слоўнікі (галоўным чынам шонска-ангельскія). Пісьмовая шонская мова заснаваная на гаворках каранга (вобласьць Масьвінга) і зэзуру (сярэдзіна й поўнач краіны), аднак па закону ўсе гаворкі роўныя і выкладаюцца ў мясцовых школах.
Азбука шонскае мовы
Аснова шонскае мовы лацінская азбука. Сьпіс знакаў:
| Знак | Гук |
|---|---|
| a | /a/ |
| b | /б/ |
| bh | /бх/ |
| ch | /ч/ |
| d | /д/ |
| dh | /дх/ |
| dy | /джк/ |
| dzv | /дбз/ |
| e | /э/ |
| f | /ф/ |
| g | /кг/ |
| h | /х/ |
| i | /і/ |
| j | /дж/ |
| k | /к/ |
| l | /л/ |
| m | /м/ |
| mh | /мх/ |
| n | /н/ |
| ng | /нь/ |
| o | /о/ |
| p | /п/ |
| r | /ру/ |
| s | /с/ |
| sv | /фс/ |
| sw | /ску/ |
| t | /т/ |
| tsv | /тфс/ |
| ty | /тжк/ |
| u | /у/ |
| v | /б/ |
| vh | /ух/ |
| w | /ў/ |
| y | /й/ |
| z | /з/ |
| zv | /бз/ |