E (літара)
E, e (э; курсіў: E e) — 10-я літара беларускага лацінскага альфабэту[1][2][3][4], 5-я літара базавага лацінскага альфабэту. Гэтая літара выкарыстоўваецца часьцей за астатнія ўва многіх мовах, напрыклад у чэскай, дацкай, нідэрляндзкай, ангельскай, францускай, нямецкай, вугорскай, лацінскай, латыскай, нарвэскай, гішпанскай і швэдзкай[5][6][7][8][9].
| Літара лацінкі E | |
| Ee | |
| Выява | |
 | |
| ◄ A B C D E F G H I ► | |
| Зьвесткі | |
|---|---|
| Тып | асноўная лацінка, альфабэтны; |
| Гук | [e], [e̞], [ɛ], [ə], [ɪ~i], [ɘ], [ʲe], [h] |
| Кадаваньне | |
| Назва ў Юнікодзе | latin capital letter e latin small letter e |
| Юнікод | E: U+0045 e: U+0065 |
| HTML | E: E, E |
| UTF-16 | E: 0x45 e: 0x65 |
| URL-код | E: %45 e: %65 |
| усе сымбалі · лацінка · кірыліца · грэцкія · дыякрытыкі · валюты · дапамога | |
У лацінскім альфабэце мае назву «э». Такую ж ці прыкладна такую назву гэтая літара мае ў нямецкай, францускай, італьянскай, гішпанскай і многіх іншых мовах. Але ў ангельскім альфабэце гэтая літара мае назву [iː].
У адыгейскім лацінскім альфабэце 1918 году ў літары была загалоўная форма 
[10].
Гісторыя
| Эгіпэцкі герогліф qʼ | Протасэміцкае | Протакананіцкае хілул | Фінікійскае He | Этрускае E | Грэцкі Эпсылён | Лацінскае / Кірылічнае E | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|  |  |  |  |  |  |
Характарыстыка
| Ee Ee Ee Ee | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Назва па-беларуску: э. Код НАТО: Echo (/ˈɛxəʊ/, [эха]). Азбука Морзэ: · | |||||||||
Шрыфт Брайля |  Сэмафорная азбука |  Сьцягі міжнароднага збору сігналаў |  Амслэн | ||||||
У розных мовах
Беларусь адзначана на мапе, бо ў беларускае мовы ёсьць лацінскі альфабэт.
Беларуская мова
У беларускай мове літара ⟨e⟩ выкарыстоўваецца ў лацінскім альфабэце й вымаўляецца таксама, як і кірылічная літра ⟨э⟩[1].
Кірылічная ⟨э⟩ перадаецца праз je, ie, e[1].
Ангельская мова
Нягледзячы на тое, што ў сярэднеангельскім напісаньні выкарыстоўвалася ⟨e⟩ для абазначэньня доўгага й кароткага /e/, вялікі зрух галосных зьмяніў доўгі /eː/ (як у «me» або «bee») на /iː/, а кароткі /ɛ/ (як у «met» або «bed») заставаўся галосным сярэдняга лiку. У іншых выпадках літара маўчыць, як правіла, у канцы словаў, такіх як queue.
Мадыфікацыі ⟨e⟩
Дыякрытычныя знакі
Ĕ ĕ Ḝ ḝ Ȇ ȇ Ê ê Ê̄ ê̄ Ê̌ ê̌ Ề ề Ế ế Ể ể Ễ ễ Ệ ệ Ẻ ẻ Ḙ ḙ Ě ě Ɇ ɇ Ė ė Ė́ ė́ Ė̃ ė̃ Ẹ ẹ Ë ë È è È̩ è̩ Ȅ ȅ É é É̩ Ē ē Ḕ ḕ Ḗ ḗ Ẽ ẽ Ḛ ḛ Ę ę Ę́ ę́ Ę̃ ę̃ Ȩ ȩ E̩ e̩ ᶒ ⱸ[11]
Лігатуры
Æ æ Œ œ
Іншыя формы[12][13][14]
- U+1D07 ᴇ latin letter small capital e
- U+1D08 ᴈ latin small letter turned open e
- U+1D31 ᴱ modifier letter capital e
- U+1D32 ᴲ modifier letter capital reversed e
- U+1D49 ᵉ modifier letter small e
- U+1D4B ᵋ modifier letter small open e
- U+1D4C ᵌ modifier letter small turned open e
- U+2C7B ⱻ latin letter small capital turned e
- U+AB32 ꬲ latin small letter blackletter e
- U+AB33 ꬳ latin small letter barred e
- U+AB34 ꬴ latin small letter e with flourish
- ℮
Іншыя значэньні
Фізыка й матэматыка
абазначае:
абазначае:
- лік Эйлера;
- электрон;
- элемэнтарны электрычны зарад.
Музыка
- E — літарная назва пятага тону нашай асноўнай гамы[8][16];
- E — назва ноты Мі, паводле літарнай сыстэмы[17][18];
- Е — назва першай струны ці квінты на скрыпцы й ніжняй струны на басэтлі[17].
Іншае
- Выкарыстоўваецца для абазначэньня эўрапейскіх маршрутаў: E28.
- Абазначае Вітамін E.