Аймара (мова)
Аймара (аймара: Aymar aru) — мова народа аймара, які жыве ў Андах. Гэта адна з нешматлікіх індзейскіх моў з колькасцю носьбітаў больш за мільён чалавек. На ёй гаворыць каля 3,1 мільёна чалавек. Аймара, разам з іспанскай, з’яўляецца афіцыйнай мовай Балівіі. На ёй таксама размаўляюць у Перу, Аргенціне і Чылі. У старажытнасці аймара была, верагодна, мовай імперыі Вары, тэрыторыю якой пазней захапілі інкі.
| Аймара | |
|---|---|
 | |
| Саманазва | Aymar aru |
| Краіны | Балівія, Перу, Чылі |
| Рэгіёны | Анды |
| Афіцыйны статус | Балівія, Перу |
| Агульная колькасць носьбітаў | 2,664,800 носьбітаў цэнтральнага дыялекту, каля 400,000 носьбітаў паўднёвага дыялекту |
| Рэйтынг | Не занесены |
| Статус | уразлівая[d][1] |
| Класіфікацыя | |
| Катэгорыя | Мовы Паўднёвай Амерыкі |
| Мовы аймара | |
| Пісьменнасць | лацінскае пісьмо |
| Моўныя коды | |
| ДАСТ 7.75–97 | айм 026 |
| ISO 639-1 | ay |
| ISO 639-2 | aym |
| ISO 639-3 | aym — агульны ayc — паўднёвы ayr — цэнтральны |
| Atlas of the World’s Languages in Danger | 755 |
| Ethnologue | aym |
| ELCat | 8111 |
| IETF | ay |
| Glottolog | nucl1667 |
 Вікіпедыя на гэтай мове | |
Некаторыя лінгвісты сцвярджаюць, што аймара роднасная сваёй больш распаўсюджанай суседцы, мове кечуа. Гэта гіпотэза, аднак, аспрэчваецца — хоць паміж гэтымі мовамі ёсць падабенства, большасць лінгвістаў сыходзіцца ў меркаванні, што гэта падабенства тлумачыцца тым, што абедзве мовы доўгі час узаемадзейнічалі, займаючы адну або суседнюю тэрыторыю.
Першая граматыка мовы аймара была складзена айцом Людавіка Бертонэ ў 1603 годзе, першы слоўнік — ім жа ў 1608 г.[2]
Аймара — аглютынатыўна-полісінтэтычная мова з парадкам слоў SOV.
Зноскі
Спасылкі
- aymara.org Архівавана 6 чэрвеня 2007. Іспанамоўны сайт пра мову, культуру і народ Аймара.
- Andean language looks back to the future — Андская мова глядзіць назад у будучыню.
- Aymara — Compendio de Estrutura Fonologica y Gramatical, 20 дакументаў у фармаце PDF (на іспанскай мове)
- The Sounds of the Andean Languages Архівавана 6 кастрычніка 2006. — інфармацыя пра вымаўленне слоў мовы аймара, яе паходжанне і дыялекты, фатаграфіі носьбітаў і іх родных мясцін.
- Мова аймара ў праекце Ethnologue
- Encyclopedy in Aymara(недаступная спасылка) Архівавана 4 сакавіка 2016.
- Аймара-англійскі слоўнік Архівавана 23 лютага 2012.
- The Dream of a Perfect Language Архівавана 9 красавіка 2008. — лекцыя Умберта Эка, у якой згадваецца мова аймара.
- JACH’AK’ACHI. Patpatankiri markana kont’awipa(недаступная спасылка) Архівавана 22 чэрвеня 2006. — старонка на мове аймара, прысвечаная гораду Ачакачы.