Алмазбек Атамбаеў
Алмазбек Шаршэнавіч Атамбаеў (нар. 17 верасня 1956, с. Арашан, Аламудунскі раён, Чуйская вобласць, Кіргізская ССР) — кіргізскі дзяржаўны дзеяч. Прэм’ер-міністр Урада Кыргызскай Рэспублікі, старшыня Сацыял-дэмакратычнай партыі Кіргізіі. Прэзідэнт Кыргызстана з 2011 па 2017 год.
| Алмазбек Шаршэнавіч Атамбаеў | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| кірг.: Алмазбек Шаршенович Атамбаев | |||||||
 На сустрэчы са Старшынёй Урада Расійскай Федэрацыі У. У. Пуціным 20 сакавіка 2012 года | |||||||
| |||||||
| Папярэднік | Курманбек Саліевіч Бакіеў | ||||||
| Пераемнік | Сааранбай Шарыпавіч Жаэнбекаў | ||||||
| |||||||
| Папярэднік | Роза Ісакаўна Атунбаева | ||||||
| Пераемнік | Амурбек Тактагулавіч Бабанаў | ||||||
| |||||||
| Папярэднік | Азім Бейшэнбаевіч Ісабекаў | ||||||
| Пераемнік | Іскендэрбек Рысбекавіч Айдараліеў | ||||||
| |||||||
| Папярэднік | в. а. Туратбек Джунушаліеў | ||||||
| Пераемнік | Медэтбек Керымкулаў | ||||||
| Нараджэнне | 17 верасня 1956[1][2] (67 гадоў) | ||||||
| Жонка | Жанаты | ||||||
| Дзеці | ёсць дзеці | ||||||
| Нацыянальнасць | кіргіз | ||||||
| Веравызнанне | суніты і іслам | ||||||
| Партыя | старшыня Сацыял-дэмакратычнай партыі Кыргызстана | ||||||
| Адукацыя | |||||||
| Прафесія | інжынер-эканаміст, арганізатар кіравання вытворчасцю | ||||||
| Дзейнасць | палітык, эканаміст | ||||||
| Навуковая дзейнасць | |||||||
| Навуковая сфера | палітык | ||||||
| Узнагароды |
| ||||||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |||||||
Стаў першым усенародна абраным прэзідэнтам краіны, які добраахвотна перадаў уладу. Ён не вылучаўся на чарговы тэрмін, вырашыўшы падтрымаць кандыдата Сааранбая Жээнбекава. Але пасля змены ўлады паміж палітыкамі ўзнік канфлікт[3].
Парламент Кыргызстана 20 чэрвеня 2019 года перадаў у пракуратуру пералік абвінавачванняў у адрас А. Атамбаева, падрыхтаваны спецыяльнай дэпутацкай камісіяй. Былы прэзідэнт абвінавачваецца ў карупцыі пры мадэрнізацыі ЦЭЦ Бішкека, вызваленні па падробленых медыцынскіх лістках лідара злачыннай групоўкі, незаконным пераводзе зямель і іншых дзеяннях. Парламент краіны 27 чэрвеня прагаласаваў за пазбаўленне Атамбаева недатыкальнасці і статусу экс-прэзідэнта, што дае магчымасць прыцягнення яго да крымінальнай адказнасці[4][5]. Пасля гэтага былы кіраўнік Кыргызстану тройчы атрымліваў выклікі на допыты ад следчых МУС, але на іх не з’яўляўся.
7 жніўня 2019 года атрад спецназа прыбыў у дом Алмазбека Атамбаева ў вёсцы Кой-Таш недалёка ад Бішкека, каб затрымаць яго. Тут знаходзіліся некалькі сотняў прыхільнікаў былога прэзідэнта. Увечары спецслужбы пачалі аперацыю па затрыманні, былы прэзідэнт забарыкадаваўся ў адным з пакояў. Прыхільнікі Атамбаева захапілі некалькіх спецназаўцаў: у іх адабралі зброю, а некаторых моцна збілі[6]. Адзін спецназавец памёр ад агнястрэльнага ранення, шэсць супрацоўнікаў спецпадраздзялення былі ўзятыя ў закладнікі і адпушчаныя на наступны дзень[7]. Атамбаеў выступіў са зваротам у эфіры мясцовага тэлеканала і сказаў, што гатовы быў даць пісьмовыя паказанні, «але ўлада не прыслухалася» да яго заклікаў «дзейнічаць у рамках закону»[3]. Дзейны Прэзідэнт Кыргызстана С. Жээнбекаў звінаваціў А. Атамбаева ў парушэнні Канстытуцыі[8][9]. Алмазбека Атамбаева затрымалі ў сяле Кой-Таш у другі дзень штурму; ён здаўся, але сутыкненні працягваліся. За 7, 8 і 9 жнiўня медыцынская дапамога была аказана 136 пацярпелым. Начальнік ГУУС Кыргызстана па Чуйскай вобласці Самат Курманкулаў атрымаў траўму галавы і трапіў у кому[10][11].
13 чэрвеня 2019 кіраўнік Дзяржаўнага камітэта нацыянальнай бяспекі Кыргызстана Аразбек Апумбаеў заявіў, што былы прэзідэнт Алмазбек Атамбаеў рыхтаваў дзяржаўны пераварот[12]. 23 чэрвеня 2020 года ў Бішкеку экс-прэзідэнта Кыргызстана Алмазбека Атамбаева прысудзілі да 11 гадоў і 2 месяцаў пазбаўлення волі за карупцыю[13]. Некаторыя абвінавачанні пасля знялі.
Алмазбек Атамбаеў быў вызвалены 6 кастрычніка 2020 года дэманстрантамі з СІЗА Дзяржаўнага камітэта нацыянальнай бяспекі (ДКНБ). Палітык выйшаў на свабоду пасля перамоў групы мітынгоўцаў з кіраўніцтвам ДКНБ[14][15]. Пасля яго перавялі пад хатні арышт, але ў хуткім часе ён ізноў быў змешчаны ў СІЗА[16]. 14 лютага 2023 года выйшаў з калоніі, у якой адбываў тэрмін зняволення[17].