Землетрасенне ў Афганістане (2022)

Сітуацыя ў Афганістане

У 2021 годзе ўладу ў Афганістане захапіла тэрарыстычная арганізацыя «Талібан». Многія міжнародныя гуманітарныя арганізацыі з-за боязі з нагоды бяспекі і дрэннага становішча ў галіне правоў чалавека спынілі дзейнасць у краіне. Паводле ацэнак The Washington Post, гэта істотна запаволіла выратавальныя аперацыі на тэрыторыі дзяржавы^[9].

За апошняе дзесяцігоддзе ў Афганістане ад землятрусаў загінула больш за 7000 чалавек, гэта значыць у сярэднім 560 смерцяў у год^[10]. У выніку моцнага землетрасення ў 2015 годзе на паўночным усходзе Афганістана загінула больш за 200 чалавек у краіне і ў суседнім Пакістане^[11]. У 2008 годзе землятрус магнітудай 6,4 у Заходнім Пакістане забраў жыцці 166 чалавек; выкліканыя катастрофай апоўзні разбурылі некалькі вёсак^[12]. Больш раннія моцныя землятрусу ў 2002 і 1998 гадах панеслі жыцці больш за тысячы і каля 4700 чалавек адпаведна^[13].

Тэктанічная абстаноўка

Большая частка Афганістана размешчана ў зоне кантынентальнай дэфармацыі ў межах Еўразійскай пліты. Сейсмічная актыўнасць тут знаходзіцца пад уплывам субдукцыі Аравійскай пліты на захадзе і субдукцыі Індыйскай пліты на ўсходзе. Хуткасць субдукцыі апошняй уздоўж кантынентальнай канвергентна мяжы ацэньваецца ў 39 міліметраў у год або вышэй. Назіраецца трансгрэсія. Сейсмічнасць фіксуецца на глыбіні 300 кіламетраў і выклікана субдукцыяй пліт. Разлом Чаман — гэта буйны трансформны разлом, у якім адбываюцца моцныя землятрусы з неглыбокім гіпацэнтрам; ён утворвае транспрэсіённую мяжу паміж Еўразійскай і Індыйскай плітамі. Гэтая зона складаецца з сейсмічна актыўных насоўгавых і зрухавых разломаў^[14].

Першапачаткова Геалагічная служба ЗША паведаміла пра землятрус магнітудай 6,1 на глыбіні 10 кіламетраў, пазней магнітуда была зніжана да 5,9^[12]. Геалагічная служба ЗША таксама паведаміла, што землетрасенне адбылося альбо ўздоўж паўночна-ўсходняга левабаковага разлома, альбо паўночна-заходняга правабаковага разлома^[12]. Абсерваторыя GEOSCOPE паведаміла пра землятрус магнітудай 6,2 на глыбіні 6 кіламетраў^[6]. Еўрапейска-міжземнаморскі сейсмалагічны цэнтр паведаміў аб магнітудзе 6,1^[15]. Таксама цэнтр паведаміў, што землетрасенне адчувалася ў радыусе больш за 500 кіламетраў для па меншай меры 119 мільёнаў чалавек^[16].

Афганістан

Улады заявілі, што ў выніку землятрусу ў агульнай складанасці загінула не менш за 1500 чалавек і не менш за 2000 атрымалі раненні^[8]. Гэта самы смяротны землятрус у Афганістане за апошнія 20 гадоў^[17]. Сейсмолагі Геалагічнай службы ЗША заявілі, што землятрус стаў разбуральным з-за яго невялікай глыбіні гіпацэнтра і эпіцэнтра ў густанаселеным раёне, дзе будынкі не разлічаны на землетрасенне^[9].

Некалькі шматкватэрных дамоў былі разбураны^[18]. Назіраліся апоўзні^[19].

Пакістан

Землятрус забраў жыцці некалькіх дзясяткаў чалавек у Пакістане, што зрабіла яго самым смяротным у краіне з 2015 года^[20].

Урад Афганістана арганізаваў выратавальную аперацыю ў краіне^[21]. Улады заявілі, што колькасць загінуўшых з ходам выратавальнай аперацыі можа ўзрасці^[22]. Многія параненыя дастаўляліся па паветры на верталётах. Верталёты таксама дастаўлялі ў рэгіён медыкаменты і харчаванне^[23]. Як заявіў выконваючы абавязкі прэм’ер-міністра Афганістана Хасан Ахунд, для пацярпелых падчас землятрусу быў выдзелены 1 мільярд афганскіх афгані, а ў рэгіёны дастаўлены прадметы першай неабходнасці^[24].

Прэс-сакратар заклікаў агенцтвы па аказанні дапамогі даць пацярпелым прадметы першай неабходнасці, каб пазбегнуць гуманітарнай катастрофы. Намеснік Спецыяльнага прадстаўніка Генеральнага сакратара па Афганістану заявіў, што праводзіць ацэнку патрэбаў пацярпелых^[25].

Арганізацыя

Гуманітарная дапамога паступіла ў Афганістан ад такіх устаноў, як ААН^[23]. Па яе паведамленнях, размеркавана медыцынская дапамога, нехарчовыя тавары першай неабходнасці, прадукты харчавання, вада і прадметы гігіены^[26]. Прадстаўнік ААН заявіў, што арганізацыя не валодае магчымасцямі для правядзення пошукава-выратавальных аперацый, але яна звярнулася з афіцыйным запытам да пасольства Турцыі ў Афганістане аб правядзенні падобных мерапрыемстваў^[27]. Спецыяльны прадстаўнік Еўрапейскага Саюза па Афганістане заявіў, што Еўрапейскі Саюз сочыць за сітуацыяй і гатовы аказаць дапамогу^[28]. Кіраўнік Таварыства Чырвонага Паўмесяца Ірана заявіў, што арганізацыя гатова аказаць дапамогу^[29]. Турэцкі Чырвоны Паўмесяц аказаў дапамогу ў выглядзе прадуктовых набораў 500 сем’ям^[30].

Дзяржавы

Міністэрства замежных спраў Кітая выказала свае спачуванні і заявіла, што краіна гатова аказаць дапамогу Афганістану^[28]. Індыя таксама заявіла аб гатоўнасці аказаць дапамогу^[31]. Папа Рымскі Францыск I заявіў, што ён памаліўся за пацярпелых і заклікаў аказаць дапамогу^[32]. У заяве саветніка па нацыянальнай бяспецы Джэйка Салівана гаворыцца, што ЗША будуць адданыя падтрымцы народа Афганістана^[33]. У сваю чаргу Джо Байдэн прызначыў Агенцтва ЗША па міжнародным развіцці і іншых спецыялістаў для ацэнкі варыянтаў рэагавання^[33]. Прэс-сакратар Дзяржаўнага дэпартамента Нед Прайс сказаў, што Злучаныя Штаты будуць адкрыты для абмеркавання, але не атрымлівалі ніякіх просьбаў ад «Талібану»^[34]. Сэйдзі Кіхара, намеснік галоўнага сакратара кабінета міністраў Японіі, заявіў, што японскі ўрад плануе аказаць дапамогу^[35]. Міністэрства замежных спраў і гандлю Рэспублікі Карэя заявіла, што будзе аказана гуманітарная дапамога на суму 1 мільён долараў ЗША^[36].

• Землетрасенне ў Гераце (2023)