Косаўска-Мітравіца

Горад быў, першапачаткова, сярэднявечным паселішчам, якое вельмі хутка ператварылася ў горад. Назва Мітравіца з’явілася ў XIV стагоддзі і паходзіць ад царквы святога Дзімітрыя Салунскага, якую сербскі кароль Стэфан Ураш II Мілуцін ў 1315 годзе дараваў свайму манастыру Баньска.

Доўгі час у горадзе доўжылася асманскае валадарства: з канца XIV стагоддзя і да Першай балканскай вайны 1912—1913 гадоў. Падчас асманскага валадарства Мітравіца ўваходзіла ў вілает (правінцыю) Косава (створаны ў 1877 годзе).

У 1941 годзе падчас уварвання нямецкіх войскаў у Югаславію горад быў захоплены. У лістападзе 1944 года нямецкія войскі былі разгромленыя.

У 1981 годзе ў горадзе пражывалі 105 тысяч чалавек, з якіх 66,5 тысяч албанцаў, 20 тыс. сербаў і чарнагорцаў.

Пасля вайны ў 1999 годзе горад падзяліўся на паўднёвую частку, з амаль выключна албанскім насельніцтвам (прыкладна 60 000 жыхароў) і паўночную частку з пераважна сербскім (прыкладна 13 000 жыхароў) насельніцтвам. Абодва раёны звязаны двума вулічнымі мастамі праз раку Ібар. Пасля падзелу горада Сербскі праваслаўны храм святога Дзімітрыя апынуўся ў албанскай частцы горада і быў недаступны для сербаў. Па гэтай прычыне была пабудавана і ўрачыста адкрыта ў 2005 годзе новая царква на ўзгорку ў сербскім раёне.

У сакавіку 2004 года ў горадзе адбыліся масавыя беспарадкі, падчас якіх былі спалены і разрабаваны дамы сербаў^[1].

У заходняй частцы горада, на міжнародныя сродкі, былі адноўлены дамы для бежанцаў, якія пацярпелі ад разбурэння ў дні гэтых падзей. Да верасня 2007 года было скончана будаўніцтва большасці цагляных дамоў.

У сакавіку 2008 года пасля абвяшчэння незалежнасці Косава (17 лютага 2008 года) у горадзе адбыліся ўзброеныя сутыкненні паміж групай сербаў і паліцыяй^[2].

У 2011 годзе на галоўным мосце праз раку Ібар паміж Паўднёвай (албанскай) і Паўночнай (Сербскай) часткамі горада сербамі была ўзведзена барыкада. У абароне барыкады ўдзельнічалі, у тым ліку, рускія добраахвотнікі^[3]. Станам на 2019 год мост ахоўваюць міжнародныя міратворцы KFOR.

Горад з’яўляецца цэнтрам горнай прамысловасці і каляровай металургіі раёна: здабыча свінцова-цынкавай руды, лігніту, выплаўленне свінцу і цынку. Працуюць хімічны камбінат, дрэваапрацоўчыя і папяровыя прадпрыемствы, а таксама вытворчасць горнаруднага абсталявання і сельскагаспадарчых машын.

У паўночнай частцы горада функцыянуе тэхнічны інстытут Мітравіца, адзіная вышэйшая навучальная ўстанова ў Косаве з пераважна сербскамоўным асартыментам курса. У ліпені тут дзейнічае англамоўная школа Summer School.

У 1999 годзе ў паўночную частку горада пераехалі сербскія выкладчыкі і студэнты Прышцінскага ўніверсітэта, стварыўшы тут «Універсітэт у Прышціне з часовым знаходжаннем у Косаўскай Мітравіцы».

У горадзе нарадзіліся:

• Агел Стойкаў, македона-одрынскі апалчэнец (атрад Ташо Стаянава)
• Мехмед Неджып Драга (1867—1920), албанскі палітык і рэвалюцыянер
• Стаян Гегаў, македона-одрынскі апалчэнец (атрад Ташо Стаянава)
• Тодар Рызаў, македона-одрынскі апалчэнец (атрад Ташо Стаянава)
• Яне Георгіеў, македона-одрынскі апалчэнец (атрад Ташо Стаянава)

• Рыза Лушта (1916—1997) — футбаліст албанскага паходжання.
• Байрам Рэджэпі (нар. 1954) — албанец, палітык і першы прэм’ер-міністр пасля вайны 1999 года.
• Мілаш Красіч — сербскі футбаліст.
• Валон Бехрамі — швейцарскі футбаліст албанскага паходжання.
• Рона Нішліу — спявачка, прадстаўніца Албаніі на Еўрабачанні-2012.
• Невена Божавіч  — сербская спявачка, прадстаўніца Сербіі на Еўрабачанні-2013, Еўрабачанні-2019 і на Дзіцячым Еўрабачанні-2007.

• Паўночнае Косава
• Гісторыя Сербіі