Чартапалох паніклы

Двухгадовая травяністая калючая расліна вышынёй 0,5—1^[4] м. Сцябло (адно або некалькі) прамое, галінастае, крыху баразнаватае, калючае, крылатае, павуцініста апушанае. Корань верацёнападобны. Лісце ярка-зялёнае, да 20 см у даўжыню, простае, перыстанадрэзанае, апушанае, з калючкамі па краі. Ніжняе лісце з чаранкамі, астатняе — сядзячае. Кветкавыя кошыкі ярка-пурпуровыя, адзіночныя, шарападобнай формы, 3—7 см у дыяметры, на бела-лямцавым кветаносе, панікаюць у час цвіцення. У кожным кошыку да трубчастых 100 кветак пурпуровага або ружовага колеру. Плод — сямянка з чубком даўжынёй 11–16 мм. Адна расліна дае да 3700 сямянак^[4].

Расліна распаўсюджана на тэрыторыі Еўразіі і Паўночнай Афрыкі (Алжыр, Марока, Туніс), натуралізавалася ў Паўночнай Амерыцы, Паўднёвай Афрыцы, Аўстраліі, Новай Зеландыі і Паўднёвай Амерыцы (Чылі)^[5]. Святлолюбівая расліна, ксерафіт, мезафіт, мезатроф і эўтроф^[6]. Расце ў стэпах, на сухіх лугах, узлесках, камяністых россыпах, аблогах, пустках, агародах і пашах, каля дарог. Цвіце ў чэрвені—ліпені^[4].

Паводле сайта The Plant List:

• Ascalea nutans
• Carduus armenus
• Carduus coloratus
• Carduus nutans var. armenus Boiss.
• Carduus nutans var. leiophyllus (Petrovič) Arènes
• Carduus nutans var. songaricus C.Winkl. ex O.Fedtsch. & B.Fedtsch.
• Carduus nutans var. vestitus (Hallier) B.Boivin
• Carduus phyllolepis
• Carduus schischkinii
• Carduus songoricus
• Carduus thoermeri subsp. armenus (Boiss.) Kazmi

• Кім Г. А. Чартапалох // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 5. Стаўраструм — Яшчур / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1986. — 583 с., іл. — 10 000 экз. — С. 327—328.

• Чертополох поникающий: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
• Carduus nutans L. — Чертополох поникший, поникающий // Агроэкологический атлас России и сопредельных стран: экономически значимые растения, их болезни, вредители и сорные растения (руск.)