Paleogen
| Era[1] | Period | Epoha | Milioni godina p. n. e. |
|---|---|---|---|
| Kenozoik | Kvartar | Holocen | 0,01 (prije ~10.000 godina) |
| Pleistocen | 2,59 | ||
| Neogen | Pliocen | 5,33 | |
| Miocen | 23,03 | ||
| Paleogen | Oligocen | 33,9 | |
| Eocen | 56,0 | ||
| Paleocen | 66,0 |
Paleogen (paleo + -gen) je geološki period, najstariji od tri stratigrafska dijela kenozojske ere, koji je tjaja u interval između prije 66 i 23 miliona godina. Paleogen je riječ grčkog porijekla koja približno znači „drevno rođeno“, a uključuje
- paleocensku (prijee oko 66 do 56 miliona godina),
- eocensku, (prije 56 do 33,9 miliona godina) i
- oligocensku epohu (prije 33,9 do 23 miliona godina).
Termin paleogen osmišljen je u Evropi, kako bi se naglasile sličnosti morskih fosila koji su pronađeni u stijenama prve tri kenozojske epohe, za razliku od kasnijih fosila neogenskog razdoblja (prije 23 do 2,6 miliona godina) i kvartarnog razdoblja (2,6 milijuna) godina do danas). U Sjevernoj Americi kenozoik je tradicijski podijeljen samo na tercijarni (prije 66 do 2,6 miliona godina) i kvartarni period. Međutim, ideja da se tercijar treba zamijeniti oznakama paleogen i neogene postaje sve raširenija.
Flora i fauna
U ovom periodu. sisari su započeli brzu diverzifikaciju bioraznolikosti. Nakon događanja masovnog izumiranja između krede i paleogena, koje donijelo nestajanje neprilagođenih neletećih dinosaura, sisari su se transformirali iz nekoliko malih i generalizovanih oblika koji su počeli da evoluiraju u većinu modernih taksona koje danas poznajemo. Neki od ovih sisara razvili su se u velike oblike koji su mogli dominiralti kopnom, dok su drugi postali sposobni za život u moru, specijaliziranim kopnenim i zračnim okruženjima. Oni koji su odlazili u okeane postali su moderni kitovi, dok su oni koji su se usmjerili na drveće postali primati, grupa kojoj pripadaju i svi ljudi dsnsšnjice. Ptice, koje su do kraja krede već bile dobro uspostavljene, takođe su imale adaptivnu radijaciju, dok su preuzimale nebo koje je ostalo prazno do danas izumrlih pterosaura.[2]
Izrazito zahlađenje u oligocenu, dovelo je do masovnog uspona cvjetnica, a za to vrijeme nastale su i mnoge današnje biljke. Trave (Poaceae) i biljke poput roda Artemisia (pelini), počele su se pojavljivati na štetu tropskih biljaka, koje su počele propadati. Šume Pinophyta (četinara) razvile su se u planinskim predjelima. Ovaj trend hlađenja nastavio se, sa velikim fluktuacijama, sve do kraja pleistocena. Dokazi za ovu promjenu kod cvjetnica nalaze se u palinološkim fosilnim zapisima.[3]