ڕۆژی سەربەخۆیی

  ئەم وتارە سەبارەت بە جەژنی سەربەخۆیی نووسراوە. بۆ بینینی وتارە هاوشێوەکان بڕوانە ‏جەژن (ڕوونکردنەوە).

ڕۆژی سەربەخۆیی، رێکەوتێکە لە هەموو ساڵێکدا نەتەوە و دەوڵەتەکان ئاهەنگی تیا ئەگێڕن بە بۆنەی ساڵیادی سەربەخۆیی بوونیان یان ئازادبوون یان گەڕاندنەوەی سەربەستی لە دەستی ئیستیعماری بیانی و هێزەکانی دەرەوە، ئەمەش بیرخستنەوەیەکی نەوە نوێکانە بۆ هەوڵی باپیرەکانیان لە پێناو بە دەستهێنانی سەربەخۆییدا و بۆ ناشتنی ڕۆحی نیشتمانی لە دڵیاندا، زۆربەی وڵاتەکان ئەم ڕۆژە دەکەن بە پشووی فەڕمی، لەم ڕۆژەدا مانۆڕە سەربازییەکان ئەنجام دەدرێت لەگەڵ یارییە ئاگرییەکان و سەمای نیشتیمانی.

دەوڵەت	مێژوو	ڕووداوی سەربەخۆبوون
ئەفغانستان	١٩ی ئاب	سەربەخۆبوو لە شانشینی یەکگرتوو ساڵی ١٩١٩.
ئالبانیا	٢٨ی تشرینی دووەم	سەربەخۆبوو لە دەوڵەتی عوسمانی ساڵی ١٩١٢.
جەزائیر	٥ی تەمموز	سەربەخۆبوو لە فەڕەنسا ساڵی ١٩٦٢.
ئەنگۆلا	١١ی تشرینی دووەم	پورتوگال سەربەخۆیی پێدا ساڵی ١٩٧٥.
ئانتیگوا و باربوودا	١ی تشرینی دووەم	سەربەخۆبوو لە شانشینی یەکگرتوو ساڵی ١٩٨١.
ئەرژەنتین	٩ی تەمموز	سەربەخۆبوو لە ئیسپانیا ساڵی ١٨١٦.
ئەرمەنستان	٢١ی ئەیلوول	سەربەخۆبوو لە یەکێتی سۆڤیەت ساڵی ١٩٩١.
ئازەربایجان	١٨ی تشرینی یەکەم	سەربەخۆبوو لە یەکێتی سۆڤیەت ساڵی ١٩٩١.
بەهاماس	١٠ی تەمموز	سەربەخۆبوو لە شانشینی یەکگرتوو ساڵی ١٩٧٣.
بەحرەین	١٥ی کانوونی یەکەم	سەربەخۆبوو لە شانشینی یەکگرتوو ساڵی ١٩٧١.
بەنگلادێش	٢٦ی ئازار	سەربەخۆبوو لە باکستان ١٩٧١.
باربادۆس	٣٠ی تشرینی دووەم	سەربەخۆبوو لە شانشینی یەکگرتوو ساڵی ١٩٦٦.
بیلاڕووس	٣ی تەمموز	ئازادکردنی مینسک لە داگیرکاری ئاڵمانی لەلایەن سەربازەکانی سۆڤێتەوە ساڵی ١٩٤٤.
بەلجیکا	٢١ی تەمموز	یەکەم سوێندخواردنی پاشای بەلجیکا ساڵی ١٨٣١.
بەلیز	٢١ی ئەیلوول	سەربەخۆبوو لە شانشینی یەکگرتوو ساڵی ١٩٨١.
بێنین	١ی ئاب	سەربەخۆبوو لە فەڕەنسا ساڵی ١٩٦٠.
بۆلیڤیا	٦ی ئاب	سەربەخۆبوو لە ئیسپانیا ساڵی ١٨٢٥.
بۆسنیا و ھەرزەگۆڤینا	١ی ئازار	سەربەخۆبوو لە یۆگسلافیا ساڵی ١٩٩٢.
بۆتسوانا	٣٠ی ئەیلوول	سەربەخۆبوو لە شانشینی یەکگرتوو ساڵی ١٩٦٦.
بەڕازیل	٧ی ئەیلوول	سەربەخۆبوو لە پورتوگال ساڵی ١٨٢٢.
بروونای	١ی کانوونی دووەم	سەربەخۆبوو لە شانشینی یەکگرتوو ساڵی ١٩٨٤.
بولگاریا	٢٢ی ئەیلوول	سەربەخۆبوو لە دەوڵەتی عوسمانی ساڵی ١٩٠٨.
بورکینافاسۆ	٥ی ئاب	سەربەخۆبوو لە فەڕەنسا ساڵی ١٩٦٠.
بوروندی	١ی تەمموز	سەربەخۆبوو لە بەلجیکا ساڵی ١٩٦٢.
کەمبۆدیا	٩ی تشرینی دووەم	سەربەخۆبوو لە فەڕەنسا ساڵی ١٩٥٣.
کەیپڤەرد	٥ی تەمموز	سەربەخۆبوو لە پورتوگال ساڵی ١٩٧٥.
کۆماری ئەفریقای ناوەندی	١٣ی ئاب	سەربەخۆبوو لە فەڕەنسا ساڵی ١٩٦٠.
چاد	١١ی ئاب	سەربەخۆبوو لە فەڕەنسا ساڵی ١٩٦٠.
چیلی	١٢ی شوبات	سەربەخۆبوو لە ئیسپانیا ساڵی ١٨١٨.
کۆلۆمبیا	٢٠ی تەمموز و ٧ی ئاب	سەربەخۆبوو لە ئیسپانیا ساڵی ١٨١٠.
کۆماری دیموکراتیی کۆنگۆ	٣٠ی حوزەیران	سەربەخۆبوو لە بەلجیکا ساڵی ١٩٦٠.
کۆماری کۆنگۆ	١ی تشرینی دووەم	سەربەخۆبوو لە فەڕەنسا ساڵی ١٩٨١.
کۆستاریکا	١٥ی ئەیلوول	سەربەخۆبوو لە ئیسپانیا ساڵی ١٨٢١.
کرواتیا	٨ی تشرینی یەکەم	سەربەخۆبوو لە یۆگسلافیا ساڵی ١٩٩١.
قوبرس	١ی تشرینی یەکەم	سەربەخۆبوو لە شانشینی یەکگرتوو فی ١٦ ئاب ساڵی ١٩٦٠.
کۆماری چیک  سلۆڤاکیا	٢٨ی تشرینی یەکەم ١٧ی تشرینی دووەم	سەربەخۆبوو لە ئیمپڕاتۆری نەمسا-مەجەڕ ساڵی ١٩١٨.
کۆماری دۆمینیکان	٢٧ی شوبات	سەربەخۆبوو لە ھایتی ساڵی ١٨٤٤.
تیمۆری ڕۆژھەڵات	٢٠ی ئایار	سەربەخۆیی بە دەستهێنا لە پورتوگال ساڵی ١٩٧٥، و لە ئیندۆنیزیا ساڵی ٢٠٠٢.
ئێکوادۆر	١٠ی ئاب و٢٤ی ئایار	سەربەخۆیی بەدەستهێنا لە ئیسپانیا فی ١٠ ئاب ساڵی ١٨٢٥. بەڵام سەربەخۆیی نەدرایە تا ٢٤ ئایار ١٨٢٢ فی داستانی بیتشینتشا.
سلڤادۆر	١٥ی ئەیلوول	سەربەخۆبوو لە ئیسپانیا ساڵی ١٨٢١.
ئەریتریا	٢٤ی ئایار	سەربەخۆبوو لە ئەتیۆپیا ساڵی ١٩٩٣.
ئیتیۆپیا	٢٤ی شوبات	سەربەخۆبوو لە ڕووسیا ساڵی ١٩١٨.
فیجی	١٠ی تشرینی یەکەم	سەربەخۆبوو لە شانشینی یەکگرتوو ساڵی ١٩٧٠.
فینلاند	٦ی کانوونی یەکەم	سەربەخۆبوو لە ڕووسیا ساڵی ١٩١٧.
مەقدوونیای باکوور	٨ی ئەیلوول	سەربەخۆبوو لە یۆگسلافیا ساڵی ١٩٩١.
گامبیا	١٨ی شوبات	سەربەخۆبوو لە شانشینی یەکگرتوو ساڵی ١٩٦٥.
گورجستان	٢٦ی ئایار ٩ی نیسان	ڕێکەوتی یەکەم کۆمار ساڵی ١٩١٨ سەربەخۆبوو لە یەکێتی سۆڤیەت ساڵی ١٩٤٧.
گانا	٦ی ئازار	سەربەخۆبوو لە شانشینی یەکگرتوو ساڵی ١٩٥٧.
یۆنان	٢٥ی ئازار	سەربەخۆبوو لە دەوڵەتی عوسمانی ساڵی ١٨٢١.
گواتیمالا	١٥ی ئەیلوول	سەربەخۆبوو لە ئیسپانیا ساڵی ١٨٢١.
گویانا	٢٦ی ئایار	سەربەخۆبوو لە شانشینی یەکگرتوو ساڵی ١٩٦٦.
ھایتی	١ی کانوونی دووەم	ڕاگەیاندنی سەربەخۆیی لە فەڕەنسا ساڵی ١٨٠٤.
هاوای	٢٨ی تشرینی دووەم	سەربەخۆ بوو لە بەریتانیای مەزن ساڵی ١٨٤٣.
ھۆندووراس	١٥ی ئەیلوول	سەربەخۆبوو لە ئیسپانیا ساڵی ١٨٢١.
ئایسلەند	١٧ی حوزەیران	الاستقلال عن شانشینی دانیمارک ساڵی ١٩٤٤.
ھیندستان	١٥ی ئاب	سەربەخۆبوو لە شانشینی یەکگرتوو ساڵی ١٩٤٧.
ئیندۆنیزیا	ئاب ١٧	بەدەستهێنانی سەربەخۆیی لە ژاپۆن ساڵی ١٩٤٥.
کۆماری ئێرلەندا	دامەزراندنی کۆماری ئایرلەندە ساڵی ١٩١٦.
ئیسرائیل	دامەزراندنی ئیسرائیل ٥ ئایاری عیبری ساڵی ٥٧٠٨ (١٤ی ئایاری ١٩٤٨ز)	سەربەخۆبوو لە شانشینی یەکگرتوو ساڵی ١٩٤٨ کۆتایی ئینتیدابی بەریتانی.
جامایکا	٦ی ئاب	سەربەخۆبوو لە شانشینی یەکگرتوو ساڵی ١٩٦٢.
ئوردن	٢٥ی ئایار	سەربەخۆبوو لە شانشینی یەکگرتوو ساڵی ١٩٤٦.
کازاخستان	١٦ی کانوونی یەکەم	سەربەخۆبوو لە یەکێتی سۆڤیەت ساڵی ١٩٩١.
کینیا	١٢ی کانوونی یەکەم	سەربەخۆبوو لە شانشینی یەکگرتوو ساڵی ١٩٦٣.
کۆریای باکوور	٩ی ئەیلوول	دامەزراندنی کۆریای باکوور ساڵی ١٩٤٨.
کۆریای باشوور	١٥ی ئاب	سەربەخۆیی وەرگرت لە ژاپۆن لە ١٩٤٥.
کۆسۆڤۆ	١٧ی شوبات	سەربەخۆبوو لە سربیا ٢٠٠٨.
کووەیت	١٩ی حوزەیران ٢٥ی شوبات	سەربەخۆبوو لە شانشینی یەکگرتوو ساڵی ١٩٦١ جەژنی هاتنە سەر حوکمی شێخ عەبدوڵڵا سالم سوباح و دانانی دەستووری کووەیتی.
قرغیزستان	٣١ی ئاب	سەربەخۆبوو لە یەکێتی سۆڤیەت ساڵی ١٩٩١.
لاتڤیا	١٨ی تشرینی دووەم ٤ی ئایار	سەربەخۆبوو لە ڕووسیا ساڵی ١٩١٨.. سەربەخۆبوو لە یەکێتی سۆڤیەت ساڵی ١٩٩٠.
لوبنان	٢٢ی تشرینی دووەم	سەربەخۆبوو لە فەڕەنسا ساڵی ١٩٤٣.
لیسۆتۆ	٤ی تشرینی یەکەم	سەربەخۆبوو لە شانشینی یەکگرتوو ساڵی ١٩٦٦.
لیبێریا	٢٦ی تەمموز	سەربەخۆبوو لە وڵاتە یەکگرتووەکان ساڵی ١٨٤٧.
لیتوانیا	١٦ی شوبات و ١١ی ئازار	سەربەخۆبوو لە ڕووسیا و ئیمپڕاتۆری ئەڵمانیا لە ١٩١٨; سەربەخۆبوو لە یەکێتی سۆڤیەت ساڵی ١٩٩٠.
لیبیا	٢٤ی کانوونی یەکەم ١٩٥١	سەربەخۆبوو لە تاجی بەریتانی ساڵی ١٩٥١.
ماداگاسکار	٢٦ی حوزەیران	سەربەخۆبوو لە فەڕەنسا ساڵی ١٩٦٠.
مالاوی	٦ی تەمموز	سەربەخۆبوو لە شانشینی یەکگرتوو ساڵی ١٩٦٤.
مالیزیا	٣١ی ئاب	سەربەخۆبوو لە شانشینی یەکگرتوو ساڵی ١٩٥٧.
ماڵدیڤ	٢٦ی تەمموز	سەربەخۆبوو لە شانشینی یەکگرتوو ساڵی ١٩٦٥. join[١]
مالی	٢٢ی ئەیلوول	سەربەخۆبوو لە فەڕەنسا ساڵی ١٩٦٠.
ماڵتا	٢١ی ئەیلوول	سەربەخۆبوو لە شانشینی یەکگرتوو ساڵی ١٩٦٤.
میسر	٢٣ی تەمموز	یادی شۆڕشی تەمموزی ١٩٥٢.
مۆریتانیا	٢٨ی تشرینی دووەم	سەربەخۆبوو لە فەڕەنسا ساڵی ١٩٦٠.
مۆریس	١٢ی ئازار	سەربەخۆبوو لە شانشینی یەکگرتوو ساڵی ١٩٦٨.
مەکسیک	١٦ی ئەیلوول	سەربەخۆبوو لە ئیسپانیا ساڵی ١٨١٠.
مۆلدۆڤا	٢٧ی ئاب	سەربەخۆبوو لە یەکێتی سۆڤیەت ساڵی ١٩٩١.
مەنگۆلیا	٢٦ی تشرینی دووەم	سەربەخۆبوو لە چین ساڵی ١٩٢١.
مۆنتینیگرۆ	٢١ی ئایار	سەربەخۆ بوو لە سربیا ساڵی ٢٠٠٦.
مەغریب	١٨ی تشرینی دووەم	سەربەخۆبوو لە فەڕەنسا وئیسپانیا ساڵی ١٩٥٦.
مۆزامبیک	٢٥ی حوزەیران	سەربەخۆبوو لە پورتوگال ساڵی ١٩٧٥.
میانمار	٤ی کانوونی دووەم	سەربەخۆبوو لە شانشینی یەکگرتوو ساڵی ١٩٤٨.
نامیبیا	٢١ی ئازار	سەربەخۆبوو لە باشووری ئەفریقا ساڵی ١٩٩٠.
نیکاراگوا	١٥ی ئەیلوول	سەربەخۆبوو لە ئیسپانیا ساڵی ١٨٢١.
نیجەر	٣ی ئاب	سەربەخۆبوو لە فەڕەنسا ساڵی ١٩٦٠.
نێجیریا	١ی تشرینی یەکەم	سەربەخۆبوو لە شانشینی یەکگرتوو ساڵی ١٩٦٠.
نەرویژ	١٧ی ئایار	واژژووکردنی دەستووری نەرویژی ساڵی ١٨١٤.
پاکستان	١٤ی ئاب	سەربەخۆبوو لە شانشینی یەکگرتوو ساڵی ١٩٤٧.
پەنەما	٢٨ی تشرینی دووەم	سەربەخۆبوو لە ئیسپانیا ساڵی ١٨٢١، هەروەها لە ٣ تشرینی دووەمئاهەنگ دەگێڕیت بە ساڵیادی جیابوونەوەی لە کۆڵۆمبیا ١٩٠٣.
پاپوا گینێی نوێ	١٦ی ئەیلوول	سەربەخۆبوو لە ئوسترالیا ساڵی ١٩٧٥.
پاراگوای	١٥ی ئایار	سەربەخۆبوو لە ئیسپانیا ساڵی ١٨١١.
پێروو	٢٨ی تەمموز	سەربەخۆبوو لە ئیسپانیا ساڵی ١٨٢١.
فلیپین	١٢ی حوزەیران	سەربەخۆبوو لە وڵاتە یەکگرتووەکان ساڵی ١٨٩٨.
پۆڵەندا	١١ی تشرینی دووەم	سەربەخۆیی پۆڵەندە گەڕاندەوە دوای ١٢٣ ساڵ دابەشبوون لە ساڵی ١٩١٨.
پورتوگال	١ی کانوونی یەکەم	سەربەخۆبوو لە ئیسپانیا ساڵی ١٦٤٠.
قەتەر	١٨ی کانوونی یەکەم	سەرەتای دەسەڵاتی شێخ جاسم کوڕی حەمەدی دووەم سالی ١٨٧٨
ڕووسیا	٤ی تشرینی دووەم	بۆ یەکەم جار ساڵی ٢٠٠٥ ئاهەنگ گێڕدرا و ڕۆژی دوورخستنەوەی هێزە پۆڵەندییەکانە لە مۆسکۆ ساڵ١٦١٢.
ڕۆمانیا	٩ی ئایار	سەربەخۆ بوو لە دەوڵەتی عوسمانی ساڵی ١٨٧٧.
ڕواندا	١ی تەمموز	سەربەخۆ بوون لە بەلجیکا ساڵی ١٩٦٢.
سانت کیتس ونیڤیس	١٩ی ئەیلوول	سەربەخۆبوو لە شانشینی یەکگرتوو ساڵی ١٩٨٣.
ساوتۆمێ و پرینسیپی	١٢ی تەمموز	سەربەخۆ بوون لە پورتوگال ساڵی ١٩٧٥.
سڕبیا	١٥ی شوبات	یەکەم بەرگری دەوڵەتی عوسمانی ساڵی ١٨٠٤.
سیشێل	٢٩ی حوزەیران	سەربەخۆبوو لە شانشینی یەکگرتوو ساڵی ١٩٧٦.
سیەرالیۆن	٢٧ی نیسان	سەربەخۆبوو لە شانشینی یەکگرتوو ساڵی ١٩٦١.
سینگاپوور	٩ی ئاب	جیابوویەوە لە مالیزیا ساڵی ١٩٦٥
دوورگەی سولەیمان	٧ی تەمموز	سەربەخۆبوو لە شانشینی یەکگرتوو ساڵی ١٩٧٨.
سلۆڤاکیا	١٧ی تەمموز	ڕاگەیاندنی سەربەخۆیی ساڵی ١٩٩١
سووریا	١٧ی نیسان	سەربەخۆبوو لە فەڕەنسا ساڵی ١٩٤٦.
سلۆڤێنیا	٢٦ی کانوونی یەکەم و٢٥ی حوزەیران	سەربەخۆبوو لە یۆگسلافیا ساڵی ١٩٩١.
ئەفریقای باشوور	١١ی کانوونی یەکەم	سەربەخۆبوو لە شانشینی یەکگرتوو ساڵی ١٩٣١.
سریلانکا	٤ی شوبات	سەربەخۆبوو لە شانشینی یەکگرتوو ساڵی ١٩٤٨.
سورینام	٢٥ی تشرینی دووەم	سەربەخۆبوو لە هۆڵەندە ساڵی ١٨٧٥.
ئێسواتینی	٦ی ئەیلوول	سەربەخۆبوو لە شانشینی یەکگرتوو ساڵی ١٩٦٨.
سوودان	١ی کانوونی دووەم	سەربەخۆبوو لە بەریتانیا ساڵی ١٩٥٦.
سوێد	٦ی حوزەیران	پاشا گۆستاڤ ڤاستا هەڵبژێردرا بە پاشا ساڵی ١٥٢٣.
سویس	١ی ئاب	هاوچەیمانی کرد لە دژی ئیمپڕاتۆری ڕۆمانی پیرۆز ساڵی ١٢٩١.
تاجیکستان	٩ی ئەیلوول	سەربەخۆبوو لە یەکێتی سۆڤیەت ساڵی ١٩٩١.
عێراق	٣ی تشرینی یەکەم	سەربەخۆبوو لە شانشینی یەکگرتوو ١٩٣٢.
تانزانیا	٩ی کانوونی یەکەم	إعلان الاستقلال عن شانشینی یەکگرتوو ساڵی ١٩٦١.
ترینیداد و تۆباگۆ	٣١ی ئاب	سەربەخۆبوو لە شانشینی یەکگرتوو ساڵی ١٩٦٢.
تۆنگا	٤ی حوزەیران	تونگا ئاهەنگ دەگێڕێت بە یادی لە دایکبوونی پاشا.
تۆگۆ	٢٧ی نیسان	سەربەخۆبوو لە جمھوریە توغو ساڵی ١٩٦٠.
توونس	٢٠ی ئازار	سەربەخۆبوو لە فەڕەنسا ساڵی ١٩٥٦.
ئوکراینا	٢٢ی کانوونی دووەم ، ٢٤ی ئاب	الاستقلال عن ڕووسیا ١٩١٨. ; سەربەخۆبوو لە یەکێتی سۆڤیەت ساڵی ١٩٩١.
میرنشینە یەکگرتووە عەرەبییەکان	٢ی کانوونی یەکەم	سەربەخۆبوو لە شانشینی یەکگرتوو ساڵی ١٩٧١.
ویلایەتە یەکگرتووەکان	٤ی تەمموز	سەربەخۆبوو لە شانشینی یەکگرتوو ساڵی ١٧٧٦.
ئوروگوای	٢٥ی ئاب	سەربەخۆبوو لە بەڕازیل ساڵی ١٨٢٥.
ئۆزبەکستان	١ی ئەیلوول	سەربەخۆبوو لە یەکێتی سۆڤیەت ساڵی ١٩٩١.
ڤانواتوو	٣٠ی تەمموز	سەربەخۆبوو لە شانشینی یەکگرتوو وفەڕەنسا ساڵی ١٩٨٠.
ڤاتیکان	١١ی شوبات	واژووکردنی پەیماننامە لەگەڵ ئیتالیا ١٩٢٩.
ڤێنیزوێلا	٥ی تەمموز	سەربەخۆبوو لە ئیسپانیا ساڵی ١٨١١.
ڤیێتنام	٢ی ئەیلوول	سەربەخۆبوو لە فەڕەنسا وژاپۆن ساڵی ١٩٤٥.
باشووری عەرەبی	٣٠ی تشرینی دووەم	ڕاگەیاندنی سەربەخۆیی لە شانشینی یەکگرتوو ساڵی ١٩٦٧.
زامبیا	٢٤ی تشرینی یەکەم	ڕاگەیاندنی سەربەخۆیی لە شانشینی یەکگرتوو ساڵی ١٩٦٤.
زیمبابوی	١٨ی نیسان	سەربەخۆبوو لە شانشینی یەکگرتوو ساڵی ١٩٨٠.