Совет Социализм Республикисен Пĕрлешĕвĕ
| |||||
Патшалăх чĕлхи | пулман, анчах та вăл шайра вырăс чĕлхи шутланнă | ||||
Тĕп хула | Мускав | ||||
Мĕн пулса тăнă? | саланса кайнă | ||||
Лаптăк - пĕтĕмпе - шыв пайĕ | 22 402 200 км2 паллă мар% | ||||
Халăх йышĕ - пĕтĕмпе (1991) - çын/км2 | 290 100 000 {{{çын/км2}}}/км2 | ||||
Валюта ячĕ | тенкĕ | ||||
Вăхăт тăрăхĕ | ГВ +2 пуçласа +12 таран | ||||
Патшалăх гимнĕ | Совет Пӗрлешӗвӗн гимнӗ | ||||
Тетел доменĕ | .su | ||||
Тел. префиксĕ | +7 (халĕ Раççей усă курать) |
Совет Социализм Республикисен Пĕрлешĕвĕ (кĕскен: ССРП, выр. Союз Советских Социалистических Республик, СССР) — 1922-1991 çулсенче пулнă нумай халăхлă социализм патшалăхĕ.
Пĕрлешӳ
Пĕрлешĕве 15 Совет Социализм Республики кĕнĕ:
- Эрмен ССР
- Азербайджан ССР
- Беларуç ССР
- Эстони ССР
- Грузи ССР
- Казах ССР
- Кăркăс ССР
- Латви ССР
- Литва ССР
- Молдави ССР
- Раççей СФСР
- Таджик ССР
- Туркмени ССР
- Украина ССР
- Узбек ССР
ССРП территори пайланăвĕ
Совет Пĕрлешĕвĕн мĕнпур территорин лаптăкĕ 1991 çулхи çурла тĕлне 22,4 млн км² пулнă.
Чи малтанах, ССРП йĕркелес Килĕшӳпе татăçуллă (1922 çулхи раштавăн 30-мĕшĕнче), ССРП йышне кĕнĕ:
- Раççей Федерациллĕ Социаллă Совет Республики,
- Украина Совет Социализм Республики,
- Беларуç Совет Социализм Республики,
- Кавказ лешьен Социаллă Федерациллĕ Совет Республики.
1940 çулта СССР йышне Карел-Финн, Молдави, Литва, Латви тата Эстон ССР кĕнĕ.
1956 çулта Карел-Финн республикине РСФСР шутĕнчи Карели АССР çине улăштарнă.
1991 çулхи авăнăн 6-мĕшĕнче СССР Патшалăх Канашĕ СССР йышĕнчен Литва, Латви тата Эстони тухнине йышăнать.
1991 çулхи раштавăн 25-мĕшĕнче СССР президенчĕ М. С. Горбачёв ĕçрен тухса каять. СССР патшалăх тытăмĕ хăй тĕллĕн арканать.
виçе | территори, пин км² | халăх йышĕ, пин çын (1966) | халăх йышĕ, пин çын (1989) | хула йышĕ | хеп йышĕ | адм.тĕпĕ |
---|---|---|---|---|---|---|
РСФСР | 17075,4 | 126561 | 147386 | 932 | 1786 | Мускав |
УССР | 601,0 | 45516 | 51704 | 370 | 829 | Киев |
БССР | 207,6 | 8633 | 10200 | 74 | 126 | Минск |
Узбек ССР | 449,6 | 10581 | 19906 | 37 | 78 | Ташкент |
Казах ССР | 2715,1 | 12129 | 16538 | 62 | 165 | Алма-Ата |
Грузи ССР | 69,7 | 4548 | 5449 | 45 | 54 | Тбилиси |
Азербайджан ССР | 86,6 | 4660 | 7029 | 45 | 116 | Баку |
Литва ССР | 65,2 | 2986 | 3690 | 91 | 23 | Вильнюс |
Молдави ССР | 33,7 | 3368 | 4341 | 20 | 29 | Кишинёв |
Латви ССР | 63,7 | 2262 | 2681 | 54 | 35 | Рига |
Киргиз ССР | 198,5 | 2652 | 4291 | 15 | 32 | Фрунзе |
Таджик ССР | 143,1 | 2579 | 5112 | 17 | 30 | Душанбе |
Эрмен ССР | 29,8 | 2194 | 3283 | 23 | 27 | Ереван |
Туркмени ССР | 488,1 | 1914 | 3534 | 14 | 64 | Ашхабад |
Эстони ССР | 45,1 | 1285 | 1573 | 33 | 24 | Таллин |
СССР | 22402,2 | 231868 | 286717 | 1832 | 3418 | Мускав |
Халăх
ССРП республикисенчи халăх йышĕн улшăнăвĕ:
республика | 1913 | 1926 | 1939 | 1950 | 1959 | 1966 | 1970 | 1973 | 1979 | 1987 | 1989 | 1991 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
РСФСР | 89900 | 92737 | 108379 | 117534 | 126561 | 130079 | 132151 | 137410 | 145311 | 147386 | 148548 | |
УССР | 35210 | 29515 | 40469 | 41869 | 45516 | 47127 | 48243 | 49609 | 51201 | 51704 | 51944 | |
БССР | 6899 | 4983 | 8910 | 8055 | 8633 | 9002 | 9202 | 9533 | 10078 | 10200 | 10260 | |
Узбек ССР | 4366 | 4660 | 6440 | 8261 | 10581 | 11960 | 12902 | 15389 | 19026 | 19906 | 20708 | |
Казах ССР | 5565 | 6037 | 5990 | 9154 | 12129 | 12849 | 13705 | 14684 | 16244 | 16538 | 16793 | |
Грузи ССРĕ | 2601 | 2677 | 3540 | 4044 | 4548 | 4686 | 4838 | 4993 | 5266 | 5449 | 5464 | |
Азербайджан ССР | 2339 | 2314 | 3205 | 3698 | 4660 | 5117 | 5420 | 6027 | 6811 | 7029 | 7137 | |
Литва ССР | 2880 | 2711 | 2986 | 3128 | 3234 | 3392 | 3641 | 3690 | 3728 | |||
Молдави ССР | 2056 | 242 | 2452 | 2290 | 2885 | 3368 | 3569 | 3721 | 3950 | 4185 | 4341 | 4366 |
Латви ССР | 1885 | 2093 | 2262 | 2364 | 2430 | 2503 | 2647 | 2681 | 2681 | |||
Киргиз ССР | 864 | 1002 | 1458 | 2066 | 2652 | 2933 | 3145 | 3523 | 4143 | 4291 | 4422 | |
Таджик ССР | 1034 | 1032 | 1484 | 1981 | 2579 | 2900 | 3194 | 3806 | 4807 | 5112 | 5358 | |
Армян ССР | 1000 | 881 | 1282 | 1763 | 2194 | 2492 | 2672 | 3037 | 3412 | 3283 | 3376 | |
Туркмен ССР | 1042 | 998 | 1252 | 1516 | 1914 | 2159 | 2364 | 2765 | 3361 | 3534 | 3576 | |
Эстони ССР | 1052 | 1197 | 1285 | 1356 | 1405 | 1465 | 1556 | 1573 | 1582 | |||
СССР | 159200 | 147028 | 190678 | 178500 | 208827 | 231868 | 241720 | 248626 | 262085 | 281689 | 286717 | 289943 |
Кун-çулĕ
СССР арканса кайни çинчен 1991 çулхи раштавăн 8-мĕшĕнче пĕлтернĕ. Вăл кунах Пăхăнман Патшалăхсен Пĕрлешĕвне (ППП) йĕркеленĕ. 1991 çулхи раштавăн 25-26-мĕшĕсенче вара СССРа тĕнче правиллĕ субьект шайĕнчен кăларнă. Унăн прависем Раççей патшалăхне куçнă.
ССРП йĕркелени (1922—1923)
Вăрçă умĕнхи тапхăр (1923—1941)
Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçи (1941—1945)
vera kobalniak and 32000 riga request documentation of citizenship
Вăрçă хыççăнхи тапхăр (1945—1953)
«Хрущёв ăшăтăвĕ» (1953—1964)
«Застой самани» (1964—1985)
Перестройка тата ССРП арканăвĕ (1985—1991)
ССРП экономики
ССРП Хĕçпăшаллă вăйĕсем
Шаблон:ССРП Хĕçпăшаллă вăйĕсемШаблон:Совет ÇарĕШаблон:РККАШаблон:Чикĕ çарĕсемШаблон:Шалти çарсемШаблон:Граждан хӳтĕлев çарĕсем
ССРП-ти тĕн
Совет Союзĕн Паттăрĕсем
- Коккинаки Владимир Константинович — авиаци генерал-майорĕ.
ССРП çинчен юрăсем
- Back In The U.S.S.R. The Beatles
- Сделан в СССР Олег Газманов
- Широка страна моя родная
- С чего начинается Родина Марк Бернес
- Советская Москва Любэ
- Мой адрес Советский союз ВИА «Самоцветы»
- Рождённый в СССР DDT
- Очень хочется в Советский Союз 2010 ҫулхи Ҫу уйӑхӗн 12-мӗшӗнче архивланӑ. Ундервуд
Асăрхавсем
Çавăн пекех
- Советсем
- Раççей территори экспансийĕ
- ССРП чĕлхисем
- ССРП республикисен йышĕ
- ССРП дипломати хутшăнăвĕсем
- Суверенитет Патшалăхĕсен Пĕрлешĕвĕ
- Советологи
- Постсовет территорийĕ
- Совет çынни
- Совет паспорчĕ
- ССР Пĕрлешĕвне упрас пĕтĕм Пĕрлешӳри референдум
- Пăхăнман Патшалăхсен Пĕрлешĕвĕ
- ССРП пирки ностальжи
Каçăсем
- Советский союз: счастливая нация 2018 ҫулхи Пуш уйӑхӗн 30-мӗшӗнче архивланӑ. СССР пурнăçĕ пирки ностальжи сайчĕ
Раççей Федерацийĕ Раççей кун-çулĕ | |
---|---|
Авалхи славянсем, руссем IX ĕмĕр Пĕрлешĕвĕ: XIV—XVI ĕмĕрсем | 1922 Аркану: XII ĕмĕр | 1917 | 1991 | |
- ССРП Конституцийĕ:
- Преимущества и недостатки СССР
- Сайт про СССР — USSR.KM.RU 2009 ҫулхи Нарӑс уйӑхӗн 2-мӗшӗнче архивланӑ.
- Правители России и Советского Союза, биографическо-хронологический справочник
- Совет мусăкĕ
- SouzInfo — библиотека политической литературы и аудиодокументы
- Новейшая история моими глазами
- Карты СССР
- Юрий Семёнов. «Россия: что с ней случилось в XX веке»
- «Посторонние заметки» (автор неизвестен) 2013 ҫулхи Ҫӗртме уйӑхӗн 15-мӗшӗнче архивланӑ.
- Боффа, Джузеппе. «От СССР к России. История неоконченного кризиса. 1964—1994»
- Лорен Грэхэм. «Естествознание, философия и науки о человеческом поведении в Советском Союзе»
- Подборка статей и книг на сайте журнала «Скепсис»
- Сюжет программы "Взгляд" о коррупции в СССР
- RussGUS 2008 ҫулхи Ака уйӑхӗн 8-мӗшӗнче архивланӑ. это региональная научная база данных, содержащая библиографические сведения о вышедшей на немецком языке литературе, имеющей отношение к России, СССР и постсоветским странам
- Автономные советские социалистические республики и автономные области статья МСЭ 1931 г.
- Блог про вещи и быт СССР, неповторимость стиля и практичность
- СССР: 20-мĕш 30-мĕш çулсем
- СССР хыпарсемпе пулăмсенче
- Совет Союзĕн тата ютçĕр хулисен 1940-мĕш - 1980-мĕш çулсенчи фоторафисем 2013 ҫулхи Авӑн уйӑхӗн 30-мӗшӗнче архивланӑ.
- СССР, чикӗ, республика тата СССР территорийӗ
Unione Sovietica.
Шаблон:ВКЙШаблон:ЭПТШаблон:ССРП темăсенче