Cymunedau ymreolaethol Sbaen
Rhennir Sbaen yn sawl Cymuned Ymreolaethol (Sbaeneg: comunidad autónoma), sef yr haen gyntaf o raniadau gwleidyddol, yn unol â Chyfansoddiad Sbaen, 1978. Mae'r haen yma'n rhoi hawliau cyfyngedig i ranbarthau a chenhedloedd Sbaen.[1][2][3] Mae'r gair 'ymreolaethol' yn cyfeirio at 'reolaeth', a hawl y cymunedau i reoli eu hunain.
 | |
| Math | endid gweinyddol Sbaen, endid tiriogaethol gwleidyddol, is-adran weinyddol gwlad lefel gyntaf, cymuned ymreolaethol, endidau tiriogaethol rheolaethol, NUTS 2 statistical territorial entity  |
|---|---|
| Dechrau/Sefydlu | 1979 |
| Gwladwriaeth | Sbaen |
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
Nid ffederasiwn yw Sbaen, eithr gwladwriaeth unedol sydd wedi datganoli llawer o'i phwerau.[1][4] Derbynia cenhedloedd y byd fod Sbaen, yn ei chyfanrwydd, yn genedl sofran ac yn cael ei chynrychioli yn ei llywodraeth ganolog. Ond mae pwerau'r llywodraeth, i raddau, wedi'u datganoli i'r cymunedau, fel a nodir yn y Cyfansoddiad. Nododd sawl ysgolhaig fod y system hon yn un 'Ffederal' ym mhob ffordd, oddigerth i'r enw, neu "federation without federalism".[5]
Ceir 17 cymuned ymreolaethol a dwy ddinas ymreolaethol, a adnabyddir fel a ganlyn:
Mae gan y ddwy ddinas ymreolaethol yr hawl i gael eu hystyried yn gymunedau ymreolaethol, ond hyd yma, nid yw'r naill na'r llall wedi ymgymryd â'r hawl hwnnw.[6]
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
| Baner | Cymunedau ymreolaethol | Prifddinas | Llywydd | Image | Arwynebedd (km2) | Poblogaeth (2016) | GDP y pen (ewros) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | Andalucía | Seville | Susana Díaz (PSOE) | .jpg) | 87,268 | 8,388,107 | 16,960 |
 | Catalonia | Barcelona | Carles Puigdemont (Junts pel Sí) | .jpg) | 32,114 | 7,522,596 | 27,248 |
 | Madrid | Madrid | Cristina Cifuentes (PP) | .jpg) | 8,028 | 6,466,996 | 29,385 |
 | Valencia | Valencia | Ximo Puig (PSOE) |  | 23,255 | 4,959,968 | 19,964 |
 | Galicia | Santiago de Compostela | Alberto Núñez Feijóo (PP) |  | 29,574 | 2,718,525 | 20,723 |
 | Castilla y León | Valladolid | Juan Vicente Herrera (PP) | .jpg) | 94,223 | 2,447,519 | 22,289 |
 | Gwlad y Basg | Vitoria-Gasteiz | Iñigo Urkullu (PNV) | .jpg) | 7,234 | 2,189,534 | 30,829 |
 | Castilla-La Mancha | Toledo | Emiliano García-Page (PSOE) | .jpg) | 79,463 | 2,041,631 | 17,698 |
 | Yr Ynysoedd Dedwydd | Santa Cruz de Tenerife a Las Palmas | Fernando Clavijo (CC) | .jpg) | 7,447 | 2,101,924 | 19,568 |
 | Murcia | Murcia | Fernando López Miras (PP) |  | 11,313 | 1,464,847 | 18,520 |
 | Aragon | Zaragoza | Javier Lambán (PSOE) | .jpg) | 47,719 | 1,308,563 | 25,540 |
 | Extremadura | Mérida | Guillermo Fernández Vara (PSOE) | .jpg) | 41,634 | 1,087,778 | 15,394 |
 | Ynysoedd Balearig | Palma de Mallorca | Francina Armengol (PSOE) |  | 4,992 | 1,107,220 | 24,393 |
 | Asturias | Oviedo | Javier Fernández (PSOE) | .jpg) | 10,604 | 1,042,608 | 21,035 |
 | Navarre | Pamplona | Uxue Barkos (Geroa Bai) | .jpg) | 10,391 | 640,647 | 29,071 |
 | Cantabria | Santander | Miguel Ángel Revilla (PRC) | .jpg) | 5,321 | 582,206 | 22,341 |
 | La Rioja | Logroño | José Ignacio Ceniceros (PP) | 5,045 | 315,794 | 25,508 |
Dinasoedd ymreolaethol
| Arfbais | Dinas ymreolaethol | Llywydd-Faer | Delwedd | Arwynebedd (km2) | Poblogaeth (2016) | GDP y pen (euros) |
|---|---|---|---|---|---|---|
 | Ceuta | Juan Jesús Vivas (PP) | .jpg) | 18.5 | 84,519 | 19,335 |
 | Melilla | Juan José Imbroda (PP) | .jpg) | 12.3 | 86,026 | 16,981 |
