Prifysgol Rhydychen
Prifysgol yn Rhydychen, Lloegr, a'r brifysgol hynaf yn y byd Saesneg ydy Prifysgol Rhydychen (Saesneg: University of Oxford). Sefydlwyd y brifysgol rywbryd tua diwedd yr unfed ganrif ar ddeg, ond nid yw'r union ddyddiad yn glir. Mae Prifysgol Rhydychen yn dilyn y gyfundrefn golegol, lle bydd myfyrwyr yn perthyn i golegau annibynnol, ond yn cael eu haddysgu'n ganolog mewn darlithoedd a drefnir gan y Brifysgol. Mae Prifysgol Caergrawnt hefyd yn dilyn y gyfundrefn hon, a cheir perthynas glòs (er cystadleuol) rhwng y ddwy brifysgol. Mae'n aelod o'r League of European Research Universities.
 | |
 | |
| Arwyddair | Dominus illuminatio mea  |
|---|---|
| Math | prifysgol golegol, exempt charity, prifysgol gyhoeddus, sefydliad addysg uwch, sefydliad addysgol |
| Sefydlwyd |
|
| Nawddsant | Frithuswith |
| Daearyddiaeth | |
| Rhan o'r canlynol | Rhydgrawnt, ELIXIR UK |
| Lleoliad | Rhydychen, Swydd Rydychen |
| Sir | Rhydychen |
| Gwlad |  Lloegr |
| Cyfesurynnau | 51.755°N 1.255°W |
| Cod post | OX1 2JD |
 | |
| Prifysgol Rhydychen | |
|---|---|
| University of Oxford | |
 | |
| Arfbais Prifysgol Rhydychen | |
| Enw Lladin | Universitas Oxoniensis |
| Arwyddair | Dominus Illuminatio Mea |
| Arwyddair yn Gymraeg | Yr Arglwydd yw fy Ngoleuni |
| Sefydlwyd | Tystiolaeth o ddysgu ers 1096[1] |
| Math | Cyhoeddus |
| Gwaddol | £3.6 biliwn (2006, yn cynnwys y colegau)[2] |
| Canghellor | Y gwir fonheddig Arglwydd Patten o Barnes |
| Is-ganghellor | Andrew Hamilton |
| Myfyrwyr | 19,486[3] |
| Israddedigion | 11,300[3] |
| Ôlraddedigion | 7,380[3] |
| Lleoliad | , |
| Lliwiau | Glas Rhydychen[4] Sgarff: |
| Tadogaethau | IARU Grŵp Russell Grŵp Coimbra Europaeum EUA LERU |
 | |
| Gwefan | http://www.ox.ac.uk/ |
Mae Prifysgol Rhydychen yn un o sefydliadau academaidd uchel ael y Deyrnas Unedig, ac mae e yn y lle cyntawedi ymddangos yn nhabl prifysgolion gorau papur newydd y Guardian am chwech blynedd yn ddilynol (hyd at 2011).[5]
Cymdeithas Dafydd ap Gwilym yw cymdeithas Gymraeg y Brifysgol.
