Texas
Un o daleithiau deheuol Unol Daleithiau America yw Texas neu yn Gymraeg Tecsas.[1] Yn ôl poblogaeth ac arwynebedd, hi yw ail dalaith fwyaf yr Unol Daleithiau. Mae'r enw yn golygu "ffrindiau" yn yr iath Caddo. Austin yw prifddinas Texas; y ddinas fwyaf yw Houston.
 | |
 | |
| Arwyddair | Friendship  |
|---|---|
| Math | taleithiau'r Unol Daleithiau |
| Enwyd ar ôl | ffrind |
En-us-Texas.ogg | |
| Prifddinas | Austin |
| Poblogaeth | 29,145,505 |
| Sefydlwyd |
|
| Anthem | Texas, Our Texas |
| Pennaeth llywodraeth | Greg Abbott |
| Cylchfa amser | UTC−06:00, Cylchfa Amser Canolog, America/Chicago |
| Daearyddiaeth | |
| Rhan o'r canlynol | taleithiau cyfagos UDA |
| Sir | Unol Daleithiau America |
| Gwlad |  Unol Daleithiau America |
| Arwynebedd | 696,241 km² |
| Uwch y môr | 520 metr |
| Gerllaw | Gwlff Mecsico, Rio Grande |
| Yn ffinio gyda | Tamaulipas, Chihuahua, Mecsico Newydd, Oklahoma, Arkansas, Louisiana, Coahuila, Nuevo León |
| Cyfesurynnau | 31°N 100°W |
| US-TX | |
| Gwleidyddiaeth | |
| Corff gweithredol | Llywodraeth Texas |
| Corff deddfwriaethol | Texas Legislature |
| Swydd pennaeth y Llywodraeth | Llywodraethwr Texas |
| Pennaeth y Llywodraeth | Greg Abbott |
 | |
Hanes
Ymhlith llwythi y brodorion cynhenid a oedd yn byw o fewn tiriogaeth presennol Texas roedd yr Apache, Atakapan, Bidai, Caddo, Comanche, Cherokee, Karankawa, Kiowa, Tonkawa, a'r Wichita.
Hyd y gwyddus yr Ewropead cyntaf i fod ar yr ardal oedd Álvar Núñez Cabeza de Vaca ar y 6 Tachwedd 1528 yn dilyn llongddrylliad. Cyn 1821 roedd Texas yn perthyn i diriogaeth Sbaen Newydd. Derbyniodd y Texians Datganiad Annibyniaeth Texas ar Mecsico ar 2 Mawrth 1836. Arweiniodd Sam Houston byddin Texian i fuddugoliaeth yn erbyn y Byddin Mecsico dan Antonio López de Santa Anna ym mrwydr San Jacinto ar 21 Ebrill, 1836. Daeth Houston yn arlywydd cyntaf Gweriniaeth Texas ar 22 Hydref 1836.
Dinasoedd Texas
| 1 | Houston | 2,257,926 |
| 2 | San Antonio | 1,373,668 |
| 3 | Dallas | 1,197,816 |
| 4 | Austin | 790,390 |
| 5 | Fort Worth | 741,206 |
| 6 | El Paso | 649,121 |
| 7 | Arlington | 365,438 |
| 8 | Corpus Christi | 305,215 |
| 9 | Plano | 259,841 |
| 10 | Laredo | 236,091 |
| 11 | Lubbock | 229,573 |
| 12 | Garland | 226,876 |
| 13 | Irving | 205,540 |
| 14 | Brownsville | 139,722 |
| 15 | Galveston | 47,743 |
Cyfeiriadau
Dolenni allanol
- (Saesneg) www.texas.gov Archifwyd 2012-06-10 yn y Peiriant Wayback.
