Σιβηρία

Η προέλευση του ονόματος είναι άγνωστη. Μερικές πηγές λένε ότι το όνομα της Σιβηρίας προέρχεται από τα σιβηρικά ταταρικά και σημαίνει "κοιμώμενη γη" (σιμπ ιρ).^[8] Μια άλλη εκδοχή αναφέρει ότι το όνομα της περιοχής προέρχεται από το αρχαίο φυλετικό εθνωνύμιο των Σίρτια (επίσης γνωστή ως Σιοπίρ), που ομιλούσαν μια παλαιοσιβηρική γλώσσα. Αργότερα οι Σίρτια αφομοιώθηκαν από τους Τατάρους της Σιβηρίας.^{[εκκρεμεί παραπομπή]}

Η σύγχρονη χρήση του ονόματος κατεγράφη στη ρωσική γλώσσα μετά την κατάκτηση του χανάτου της Σιβηρίας. Μια άλλη παραλλαγή υποστηρίζει ότι το όνομα της Σιβηρίας προέρχεται από τους Σιμπέ.^[9] Ο Πολωνός ιστορικός Χιλιτσκόφσκι υποστηρίζει ότι το όνομα της περιοχής προέρχεται από την πρωτοσλαβική λέξη σεβέρ (север) που σημαίνει βορράς,^[10] όπως η Σεβερία.

Ο Ανατόλι Μπαϊκάλοφ έχει απορρίψει αυτή την εξήγηση. Γράφει ότι οι Κινέζοι, οι Τούρκοι και οι Μογγόλοι, γειτονικοί λαοί, που είχαν παρόμοια ονόματα για την περιοχή, δεν ήξεραν ρωσικά. Υποστηρίζει ότι το όνομα ίσως προέρχεται από δύο λέξεις τουρκικής προέλευσης, τις "σου" (νερό) και "μπιρ" (άγρια γη).^[11]

Επίσης, μερικοί Μογγόλοι υποστηρίζουν την άποψη ότι το όνομα της περιοχής προέρχεται από τη μογγολική λέξη "Шивэр", που σημαίνει "πυκνό δάσος".^{[εκκρεμεί παραπομπή]}

Η περιοχή έχει παλαιοντολογική σημασία, καθώς περιέχει τις σωρούς προϊστορικών ζώων από τον γεωλογικό αιώνα του Πλειστόκαινου, τα οποία έχουν διατηρηθεί στον πάγο ή στο μόνιμα παγωμένο έδαφος. Έχουν βρεθεί απολιθώματα του λιονταριού των σπηλαίων Γκόλντφους, του μαμούθ Γιούκα και ενός άλλου μάλλινου μαμούθ από το Οϊμιάκον, ένας μάλλινος ρινόκερος από τον Κολιμά, βίσωνες και άλογα από την περιοχή του Γιουκαγκίρ.^[12]

Τα σιβηρικά πετρώματα (αγγλικά: Siberian traps) σχηματίστηκαν από ένα εκ των μεγαλύτερων γεωλογικών γεγονότων στα τελευταία 251 εκατομμύρια χρόνια της γεωλογικής ιστορίας της Γης. Συνέχισαν να είναι δραστήρια για ένα εκατομμύριο χρόνια και κάποιοι επιστήμονες τα θεωρούν αίτιο του Μεγάλου Θανατικού που έλαβε χώρα περίπου 250 εκατομμύρια χρόνια πριν,^[13] – το οποίο εκτιμάται ότι εξαφάνισε περίπου το 90% των ειδών που ζούσαν εκείνη την εποχή.^[14]

Περίπου 40.000 χρόνια πριν ζούσαν τουλάχιστον τρία είδη ανθρώπων στη Σιβηρία: ο H. sapiens, ο H. neanderthalensis, και οι Ντενισοβανοί.^[15] Το 2010 έρευνα που έγινε στο DNA απέδειξε ότι οι Ντενισοβανοί ήταν διαφορετικό είδος.

Κατά τη διάρκεια των προηγούμενων χιλιετιών στη Σιβηρία έζησαν πολλές ομάδες νομάδων - όπως οι Ενέτσιοι, οι Νενέτσιοι, οι Ούννοι, οι Σιονγκνού, οι Σκύθες και οι Ουιγούροι, οι οποίοι έζησαν σε διάφορα τμήματα της Σιβηρίας. Η οροσειρά Αλτάι στη νότια Σιβηρία πιστεύεται ότι είναι η γενέτειρα των τουρκικών λαών. Οι πρωτομογγολικοί Χιτάν επίσης κατέλαβαν τμήματα της περιοχής. Το 630 ο Χαν του Σιμπίρ στην περιοχή του σύγχρονου Τομπόλσκ ήταν σημαντική προσωπικότητα, και ήταν μάλιστα αυτή που έχρισε τον Κουμπράτ χαγάνο της Παλιάς Μεγάλης Βουλγαρίας. Τον 13ο αιώνα, κατά την ταχύτατη επέκταση της Μογγολικής Αυτοκρατορίας, οι Μογγόλοι κατέκτησαν ένα μεγάλο μέρος αυτής της περιοχής.^[16]

Με τη διάλυση της Χρυσής Ορδής, το αυτόνομο χανάτο της Σιβηρίας σχηματίστηκε προς τα τέλη του 15ου αιώνα. Οι Γιακούτιοι, τουρκόφωνος λαός που σήμερα ζει γύρω από τον Αρκτικό Κύκλο στη δημοκρατία των Σαχά, μετανάστευσε από την περιοχή της Βαϊκάλης προς τα βόρεια λόγω της πίεσης των μογγολικών φυλών κατά τον 13ο με 15ο αιώνα.^[17] Η Σιβηρία παρέμεινε μια πολύ αραιοκατοικημένη περιοχή. Ο Τζον Φ. Ρίτσαρντς, ιστορικός, γράφει ότι: "... είναι αμφισβητήσιμο εάν ο πρώιμος σύγχρονος πληθυσμός της Σιβηρίας ξεπερνούσε τα 300.000 άτομα".^[18]

Η αυξανόμενη δύναμη της Ρωσίας στη Δύση άρχισε να υπονομεύει την εξουσία του χανάτου της Σιβηρίας τον 16ο αιώνα. Πρώτον, ομάδες εμπόρων και Κοζάκων άρχισαν να αποικίζουν την περιοχή. Ο ρωσικός στρατός κατευθύνθηκε να δημιουργήσει οχυρά όλο και πιο ανατολικά για να προστατεύσει τους Ρώσους μετανάστες από την Ευρώπη. Ιδρύθηκαν νέες πόλεις όπως η Μανγκαζέγια, η Τάρα, το Γενισέισκ, το Τομπόλσκ (η τελευταία κατά το 1590 είχε γίνει πρωτεύουσα της Σιβηρίας). Αυτή τη στιγμή, το Σιμπίρ ήταν το όνομα ενός φρουρίου στο Κασλίκ, κοντά στο Τομπόλσκ. Ο Γεράρδος Μερκάτωρ, σε χάρτη που δημοσίευσε το 1595, αναφέρει ως Sibier έναν οικισμό και τη γύρω περιοχή κατά μήκος ενός αριστερού παραπόταμου του Ομπ.^[19] Άλλες πηγές υποστηρίζουν ότι οι Σιμπέ, ιθαγενές τουνγκουζικό φύλο, εξέφρασαν την έντονη αντίσταση στη ρωσική επέκταση πέρα από τα Ουράλια. Κάποιοι προτείνουν ότι ο όρος "Σιβηρία" είναι η εκφορά στα ρωσικά του εθνώνυμου τους.^[20]

Μέχρι τα μέσα του 17ου αιώνα η Ρωσία επεκτάθηκε μέχρι τα παράλια του Ειρηνικού, και τον 18ο αιώνα άρχισε τις πρώτες εξερευνήσεις στην Αλάσκα. Περίπου 230.000 Ρώσοι είχαν εγκατασταθεί στη Σιβηρία μέχρι το 1709.^[21] Η Σιβηρία έγινε ένας από τους προορισμούς για αποστολή εσωτερικών εξόριστων.^[22][23][24]

Η πρώτη μεγάλη σύγχρονη αλλαγή στη Σιβηρία ήταν ο Υπερσιβηρικός Σιδηρόδρομος, ο οποίος κατασκευάστηκε κατά τη διάρκεια του 1891-1916. Συνέδεσε τη Σιβηρία πιο στενά με τη Ρωσία του Νικόλαου Β΄ (βασίλεψε το 1894–1917), η οποία χαρακτηρίστηκε από γρήγορη εκβιομηχάνιση και πολιτικές αλλαγές. Περίπου επτά εκατομμύρια Ρώσοι μετακόμισαν στη Σιβηρία από την Ευρώπη μεταξύ 1801 και 1914.^[25] Μεταξύ 1859 και 1917 περισσότεροι από μισό εκατομμύριο άνθρωποι μετανάστευσαν στη Ρωσική Άπω Ανατολή.^[26] Η Σιβηρία διαθέτει εκτεταμένους φυσικούς πόρους: κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα, πραγματοποιήθηκε μεγάλης κλίμακας εκμετάλλευση αυτών, και γύρω από τα κοιτάσματα δημιουργήθηκαν βιομηχανικές πόλεις, συμβάλλοντας στον εποικισμό αυτής της τόσο σημαντικής περιοχής για τη Ρωσία.^[27]

Στις 7:15 π.μ. της 30ης Ιουνίου 1908 το συμβάν έκρηξης της Τουνγκούσκα εκρίζωσε εκατομμύρια δέντρα κοντά στην περιοχή Ποντκαμέναγια Τουνγκούσκα στην Κεντρική Σιβηρία. Οι περισσότεροι επιστήμονες πιστεύουν ότι αυτό προέκυψε από την πτώση ενός μετεωρίτη ή ενός κομήτη. Παρόλο που δεν βρέθηκε ο κρατήρας που σχηματίστηκε από την έκρηξη, το τοπίο στην (αραιοκατοικημένη) περιοχή εξακολουθεί να φέρει τα σημάδια αυτού του γεγονότος.^[28]

Στις πρώτες δεκαετίες της ιστορίας της Σοβιετικής Ένωσης (ειδικά στη δεκαετία του 1930 και του 1940), η κυβέρνηση χρησιμοποίησε τα στρατόπεδα Γκουλάγκ για τη διαχείριση ενός συστήματος ποινικών στρατοπέδων καταναγκαστικής εργασίας, αντικαθιστώντας το προηγούμενο σύστημα των κατόργκα (από την ελληνική λέξη κάτεργα).^[29] Σύμφωνα με τις ημιεπίσημες σοβιετικές εκτιμήσεις, οι οποίες δεν δημοσιοποιήθηκαν παρά μόνο μετά την πτώση της σοβιετικής κυβέρνησης το 1991, από το 1929 έως το 1953 πάνω από 14 εκατομμύρια άνθρωποι εξέτισαν ποινές σε αυτά τα στρατόπεδα και τις φυλακές, πολλοί από αυτούς στη Σιβηρία. Άλλα επτά έως οκτώ εκατομμύρια άνθρωποι απελάθηκαν αναγκαστικά σε απομακρυσμένες περιοχές της Σοβιετικής Ένωσης (συμπεριλαμβανομένων ολόκληρων εθνοτήτων σε πολλές περιπτώσεις), κυρίως στη Σιβηρία και το Καζακστάν, αλλά και τις υπόλοιπες δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας.^[30]

Μισό εκατομμύριο (για την ακρίβεια, 516.841) κρατούμενοι έχασαν τη ζωή τους σε στρατόπεδα της Σιβηρίας από το 1941 έως το 1943^[31] κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Σε άλλες περιόδους, η θνησιμότητα ήταν συγκριτικά χαμηλότερη.^[32] Το μέγεθος, το πεδίο εφαρμογής και η έκταση των γκουλάγκ παραμένουν υποκείμενα πολλών ερευνών και συζητήσεων. Πολλά γκουλάγκ λειτουργούσαν σε εξαιρετικά απομακρυσμένες περιοχές της βορειοανατολικής Σιβηρίας. Γνωστά γκουλάγκ σε απομακρυσμένα μέρη στη Σιβηρία ήταν τα Σεβοστλάγκ (βορειοανατολικά στρατόπεδα) κατά μήκος του ποταμού Κόλυμα και το Νόριλαγκ κοντά στο Νορίλσκ, όπου ζούσαν 69.000 κρατούμενοι το 1952.^[33] Μεγάλες βιομηχανικές πόλεις της Βόρειας Σιβηρίας, όπως το Νόριλσκ και το Μαγκαντάν, αναπτύχθηκε από τα στρατόπεδα που χτίστηκαν από κρατούμενους, τα οποία διηύθυναν πρώην κρατούμενοι.^[34] Κατά τη Σοβιετική περίοδο πάλι εποικίστηκαν απομακρυσμένες περιοχές στη βορειοανατολική Σιβηρία (π.χ. Τσουκότκα, περιφέρεια Μαγκαντάν και άλλες), οι οποίες βιώνουν οξύτατο αποπληθυσμό από την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης και έπειτα.

Η ψυχρότητα των χειμώνων στη Σιβηρία είναι χαρακτηριστική. Στη Σιβηρία, η θερμοκρασία πέφτει συχνά στους -50 °C με -60 °C τον χειμώνα, ενώ το ρεκόρ είναι -67,7 °C και καταγράφηκε στο χωριό Οϊμιάκον στις 6 Φεβρουαρίου 1933. Ως αποτέλεσμα, αυτό το μέρος της Σιβηρίας κατέχει το ρεκόρ της χαμηλότερης θερμοκρασίας του κόσμου σε μόνιμα κατοικημένη περιοχή. Για την ιστορία, ακόμα χαμηλότερα νούμερα καταγράφονται μόνο στην Ανταρκτική και η χαμηλότερη θερμοκρασία που «χτύπησε» ποτέ τη Γη καταγράφηκε στον ρωσικό σταθμό Βοστόκ στην Ανταρκτική με -89,2 °C στις 21 Ιουλίου 1983.

Ο παγετός στα Ν. διαρκεί 140 ημέρες κάθε χρόνο και στα Β. πάνω από 260 ημέρες. Τα ποτάμια στα Ν. παγώνουν 6 μήνες τον χρόνο, ενώ στα Β. περισσότερο από 8 μήνες. Σπουδαιότερος ποταμός που εκβάλλει στον Ειρηνικό είναι ο Αμούρ. Η Σιβηρία έχει πολυάριθμες λίμνες. Η πιο σημαντική είναι η Βαϊκάλη, που θεωρείται η πιο βαθιά λίμνη του κόσμου. Το παγωμένο τοπίο και οι συνθήκες της Σιβηρίας είναι οι βασικοί λόγοι για τον οποίο η Σιβηρία είναι εξαιρετικά αραιοκατοικημένη.

Η Σιβηρία εκτείνεται σε μια έκταση 13.100.000 τ.χλμ. καλύπτοντας τη συντριπτική πλειοψηφία της συνολικής επικράτειας της Ρωσίας και σχεδόν το 9% της επιφάνειας της Γης (148.940.000 τ.χλμ.). Γεωγραφικά ανήκει στην Ασία, αλλά θεωρείται πολιτιστικά και πολιτικά Ευρωπαϊκή, καθώς αποτελεί μέρος της Ρωσίας.^[35] Σημαντικές γεωγραφικές περιοχές της Σιβηρίας είναι η Δυτική Σιβηρική Πεδιάδα και το Κεντρικό Σιβηρικό Οροπέδιο.

Η ανατολική και κεντρική Δημοκρατία των Σαχά περιλαμβάνει πολλές οροσειρές με κατεύθυνση βορρά προς νότο. Αυτά τα όρη εκτείνονται μέχρι σχεδόν τα 3.000 μέτρα, αλλά στις περιοχές που ξεπερνούν τα κάποια εκατοντάδες μέτρα η βλάστηση είναι ανύπαρκτη. Η οροσειρά Βερχογιάνσκ είχε πολλούς παγετώνες στο Πλειστόκαινο, αλλά το κλίμα ήταν πολύ ξηρό για να επεκταθεί ο παγετώνας σε χαμηλά υψόμετρα. Σε αυτά τα χαμηλά υψόμετρα υπάρχουν πολλές κοιλάδες, πολλές από τις οποίες είναι βαθιές και καλυμμένες με δάσος λάριγγων, ενώ στο βόρειο άκρο της Σιβηρίας κυριαρχεί τούνδρα. Τα εδάφη είναι κυρίως τουρμπελικά (ένας τύπος ζελισόλης). Το ενεργό στρώμα της Σιβηρίας τείνει να έχει βάθος μικρότερο του μέτρου, εκτός από κοντά σε ποτάμια.

Το υψηλότερο σημείο στη Σιβηρία είναι το ενεργό ηφαίστειο Κλιουτσέφσκαγια Σόπκα, στη Χερσόνησο Καμτσάτκα. Το υψόμετρο της κορυφής φτάνει τα 4.750 μέτρα.

Το κλίμα της Σιβηρίας είναι ηπειρωτικό στα Ν. το ίδιο και στα NΑ. και στα NΔ. Το ηπειρωτικό κλίμα επηρεάζεται από τους ξηρούς ανέμους της Ασίας που τον χειμώνα είναι ψυχροί και το καλοκαίρι θερμοί, για παράδειγμα τον Ιανουάριο πέφτει κάτω από τους -19 °C, ενώ τον Αύγουστο ανεβαίνει πάνω από 25 °C. Στα Β. το κλίμα είναι Πολικό και η θερμοκρασία πέφτει κάτω από τους -40 °C.

Η Σιβηρία καλύπτεται κατά 40% από μεγάλα δάση κωνοφόρων δέντρων. Σε αφθονία βρίσκονται τα έλατα, οι σημύδες, λεύκες, βρύα κ.ά..

Εδώ βρίσκονται τα ζώα που προσφέρουν τα πολύτιμα δέρματα, όπως η αλεπού, ο τάρανδος, ο σκίουρος, ο λαγός, ο λύκος, η αρκούδα κ.ά.. Αφθονία ψαριών συναντάμε επίσης στους ποταμούς της Σιβηρίας που οι σπουδαιότεροι είναι: ο Ομπ, ο Γενισέι, ο Λένας, ο Ιντιγκίρκα και ο Κολύμα, που εκβάλλουν στον Αρκτικό Ωκεανό.

Η οικονομία της Σιβηρίας στηρίζεται κυρίως στη γεωργία (παράγονται δημητριακά, λινάρι, ζαχαρότευτλα, φρούτα, καπνός κ.ά.), στην κτηνοτροφία και στην εκμετάλλευση του υπεδάφους (γαιάνθρακες, πετρέλαιο, ψευδάργυρος, νικέλιο, βωξίτης, διαμάντια κ.ά.) και των δασών. Υπάρχει αναπτυγμένη βιομηχανία στη σιδηρουργία, μεταλλουργία, στα χημικά προϊόντα, στην κονσερβοποιία, στα είδη διατροφής, στην ξυλεία κ.ά.. Οι μεγαλύτερες πόλεις βρίσκονται συνήθως κατά μήκος της σιδηροδρομικής γραμμής του Υπερσιβηρικού Σιδηροδρόμου.

Το Νοβοσιμπίρσκ είναι η έδρα του Ομοσπονδιακού Διαμερίσματος της Σιβηρίας από τις 13 Μαΐου 2000. Είναι η μεγαλύτερη δημοτική οντότητα στη Ρωσία και η τρίτη μεγαλύτερη πόλη στη Ρωσία. Είναι η σημαντικότερη πόλη για τη σιβηρική οικονομία. Το Ομσκ είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Σιβηρίας, και έπειτα ακολουθεί το Κρασνογιάρσκ. Το 1996 εισήχθη ένα απλοποιημένο σύστημα φορολόγησης για τις μικρές επιχειρήσεις και το 2012 μια υπηρεσία ηλεκτρονικής εγγραφής. Το 2015 έγινε η ίδρυση του Ομοσπονδιακού Κέντρου Επεξεργασίας Δεδομένων στην Ομοσπονδιακή Φορολογική Υπηρεσία της Ρωσίας στην Ντουμπνά με στόχο την ολοκληροποίηση, επεξεργασία, ανάλυση και αποθήκευση των φορολογικών πληροφοριών σε ένα σημείο κεντρικά.^[36]

Η Σιβηρία είναι πλουσιότατη σε ορυκτά. Το υπέδαφός της έχει σχεδόν όλα τα οικονομικά εκμεταλλεύσιμα μέταλλα. Έχει μερικά από τα μεγαλύτερα κοιτάσματα νικελίου, χρυσού, μόλυβδου, άνθρακα, μολυβδαίνιου, γύψου, διαμαντιού, διοψιδίου, αργύρου και ψευδάργυρου, καθώς και εκτεταμένα αναξιοποίητα κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου.^[37] Περίπου το 70% των πετρελαιοπηγών στη Ρωσία βρίσκονται στην περιοχή του Χαντιμανσίσκ.^[38] Στη Ρωσία βρίσκεται περίπου το 40% των γνωστών κοιτασμάτων νικελίου στο κοίτασμα του Νορίλσκ στη Σιβηρία. Η Norilsk Nickel είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός νικελίου και παλλαδίου.^[39]

Η σιβηρική γεωργία περιορίζεται λόγω της σύντομης καλλιεργητικής περιόδου στο μεγαλύτερο μέρος της. Ωστόσο, στα νοτιοδυτικά όπου τα εδάφη είναι εξαιρετικά εύφορες μαύρες γαίες και το κλίμα είναι πιο μέτριο, υπάρχουν εκτεταμένες καλλιέργειες σιταριού, κριθαριού, σίκαλης και πατάτας, ενώ εκτρέφονται πολλά πρόβατα και αγελάδες. Αλλού η παραγωγή τροφίμων, λόγω της χαμηλής γονιμότητας των ποντζολικών εδαφών και τις εξαιρετικά χαμηλές καλλιεργητικές περιόδους, είναι περιορισμένη στην εκτροφή ταράνδων στην τούνδρα, κάτι που εξασκούν οι ιθαγενείς εδώ και πάνω από 10.000 χρόνια. Η Σιβηρία έχει τεράστια δάση, κάποια από τα μεγαλύτερα του κόσμου. Η ξυλεία είναι σημαντική πηγή εσόδων για τη σιβηρική οικονομία, παρόλο που αρκετά δάση κόβονται με ρυθμό πολύ υψηλότερο από αυτό που μπορούν να καλύψουν. Η Οχοτσκική θάλασσα είναι μια από τις δύο ή τρεις πλουσιότερες αλιευτικές περιοχές του κόσμου, ευνοούμενη από τα κρύα ρεύματα και τις πολύ μεγάλες παλλίρροιες. Η Σιβηρία εκπροσωπεί πάνω από το 10% της παγκόσμιας αλιείας, αν και η αλιεία έχει μειωθεί κάπως μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991.^[40]

Σύμφωνα με μια αναφορά του 2009, η ανάπτυξη της ανανεώσιμης ενέργειας στη Ρωσία κωλύεται από την έλλειψη ενός κυβερνητικού πλαισίου. ^[41] Η Σιβηρία προσφέρει, σύμφωνα με αναφορά του 2011, ακόμα, ιδιαίτερες ευκαιρίες για παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας εκτός του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας. Είναι πολύ κοστοβόρο να συνδεθούν οι απομακρυσμένες περιοχές της Σιβηρίας με τα κεντρικά δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, γι' αυτό ιστορικά εξοπλίζονται με το κοστοβόρο ντίζελ, το οποίο μερικές φορές μεταφέρεται δια ελικοπτέρου. Συχνά σε τέτοιες περιπτώσεις η παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές είναι φθηνότερη.^[42]

Ο όρος "Σιβηρία" έχει μακρά ιστορία. Η έννοιά του έχει σταδιακά μεταβληθεί κατά τη διάρκεια της Ιστορίας. Ιστορικώς, η Σιβηρία ορίζεται ως το σύνολο τμήμα της Ρωσίας, στα ανατολικά της οροσειράς των Ουραλίων, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσικής Άπω Ανατολής. Σύμφωνα με τον ορισμό, η Σιβηρία επεκτάθηκε ανατολικά από τα Ουράλια όρη μέχρι την ακτή του Ειρηνικού, καθώς και νότια από τον Αρκτικό Ωκεανό έως τα σύνορα της Ρωσίας στην Κεντρική Ασία και τα εθνικά σύνορα των δύο Μογγολιών.

Πηγές της σοβιετικής εποχής (Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια κ.ά.) ορίζουν συνήθως τη Σιβηρία ως την περιοχή που εκτείνεται ανατολικά από τα Ουράλια Όρη, στη γεωγραφική λεκάνη μεταξύ των Ειρηνικού και Αρκτικού Ωκεανού λεκανών απορροής, καθώς και νότια από τον Αρκτικό Ωκεανό έως τους λόφους του βόρειου-κεντρικού Καζακστάν και των εθνικών συνόρων των δύο Μογγολιών και της Κίνας. Με τον ορισμό αυτό, στη Σιβηρία περιλαμβάνονται τα ομοσπονδιακά υποκείμενα του Ομοσπονδιακού Διαμερίσματος της Σιβηρίας, καθώς και μερικά ομοσπονδιακά υποκείμενα από το Ομοσπονδιακό Διαμέρισμα των Ουραλίων, όπως και η Δημοκρατία των Σαχά (Γιακουτία), η οποία αποτελεί τμήμα του Ομοσπονδιακού Διαμερίσματος της Άπω Ανατολής.

Γεωγραφικά, ο όρος περιλαμβάνει υποδιαιρέσεις των πολλών άλλων ομοσπονδιακών υποκειμένων του Ομοσπονδιακού Διαμερίσματος των Ουραλίων, καθώς και απωανατολικά ομοσπονδιακά υποκείμενα, αλλά δεν τα συμπεριλαμβάνει και διοικητικά. Ο ορισμός αυτός αποκλείει την Περιφέρεια του Σβερντλόφσκ και την Περιφέρεια του Τσελιάμπινσκ, οι οποίες συμπεριλαμβάνονται σε ευρύτερους ορισμούς της Σιβηρίας.

Υπάρχουν πολλές θρησκείες στη Σιβηρία, όπως η Ορθοδοξία και άλλα δόγματα του Χριστιανισμού, ο Θιβετιανός Βουδισμός και το Ισλάμ.^[43] Το ομοσπονδιακό διαμέρισμα της Σιβηρίας έχει περίπου 250.000 μουσουλμάνους. Στη Σιβηρία υπάρχουν περίπου 70.000 Εβραίοι,^[44] εκ των οποίων κάποιοι ζουν στην Εβραϊκή Αυτόνομη Περιφέρεια.^[45] Η κυρίαρχη θρησκευτική ομάδα είναι η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία.

Η παράδοση θεωρεί τη Σιβηρία το αρχέτυπο σπίτι του Σαμανισμού. Ο πολυθεϊσμός είναι δημοφιλής στη Σιβηρία.^[46] Αυτές οι αυτόχθονες ιερές πρακτικές θεωρούνται πανάρχαιες από τις φυλές. Οι καταγραφές των θεραπευτικών δραστηριοτήτων στη Σιβηρία χρονολογούνται από τον 13ο αιώνα.^[47] Το τεράστιο έδαφος της Σιβηρίας έχει πολλές τοπικές θεότητες, όπως οι: Ακ Ανά, Αναπέλ, Μπουγκαντί Μουσούν, Καρά Χαν, Χαλτές-Άνκι, Κίνιγιε, Κουουρκίλ, Νγκα, Νουτένουτ, Νουμ-Τόρουμ, Πον, Πουγκού, Τοντότε, Τοκογιότο, Τομάμ, Σάγια Ισίτα και Ζονγκέτ. Το Ολχόν, ένα νησί στη λίμνη Βαϊκάλη, είναι ιερό μέρος.

Πολλές πόλεις στη Βόρεια Σιβηρία, όπως το Πετροπαβλόφσκ-Καμτσάτσκυ και το Ανάντιρ, δεν είναι προσβάσιμες μέσω του ρωσικού οδικού δικτύου, καθώς ουσιαστικά δεν υπάρχει σύνδεση της πόλης με άλλες μεγάλες πόλεις της Ρωσίας ή της Ασίας. Η Σιβηρία είναι προσβάσιμη μέσω του Υπερσιβηρικού Σιδηρόδρομου. Ο Υπερσιβηρικός Σιδηρόδρομος ξεκινά από τη Μόσχα στα δυτικά και φτάνει μέχρι το Βλαδιβοστόκ στα ανατολικά. Οι πόλεις που βρίσκονται μακριά από τον σιδηρόδρομο μπορούν να προσεγγιστούν αεροπορικώς ή από τον βαϊκαλοαμουρικό σιδηρόδρομο.

Κουζίνα

Η στρογκανίνα είναι ωμό ψάρι των ιθαγενών της Βόρειας Αρκτικής Σιβηρίας, το οποίο φτιάχνεται από ακατέργαστο, λεπτό, μακρόστενο κατεψυγμένο ψάρι.^[48] Είναι ένα δημοφιλές πιάτο στους ιθαγενείς της Σιβηρίας.^[49] Η Σιβηρία είναι επίσης γνωστή για τα ζυμαρικά πελμένι, τα οποία τον χειμώνα καταψύχονται σύμφωνα με την παράδοση και αποθηκεύονται σε εξωτερικούς χώρους. Επιπλέον, υπάρχουν διάφορα πιάτα μούρων, καρυδιών και μανιταριών που χρησιμοποιούν τα πλούτη της άφθονης φύσης της Σιβηρίας.