Ĉarvaka
Ĉarvaka, Ĉarvako aŭ Charvaka (sanskrite चार्वाक; IAST: Cārvāka), konata ankaŭ kiel Lokāyata, estas antikva skolo de hindia materiismo.[1] Ĉarvaka subtenas la kredon en rekta percepto, empiriismo, kaj kondiĉa inferenco kiel propraj fontoj de sciaro, defendas la superecon de filozofia skeptikismo kaj malakceptas ritismon, kaj supernaturismon.[2][3][4][5][6] Ĝi estis tre populara kredaro en Hindujo antaŭ la apero de la nunaj tradicioj de Ĝainismo kaj Budhismo.[7]
 |
Ortodoksaj skoloj |
Neortodoksaj skoloj Granda personecoj Antikvo |
Brihaspati estas kutime referencata kiel la fondinto de Ĉarvaka aŭ Lokāyata filozofio. Dum la Hindua reformoperiodo de 600 a.n.e., kiam aperis Budhismo kaj Ĝainismo, tiu filozofio estis bone dokumentita kaj kontrastita de la novaj religioj.[8] Multo de la frua literaturo de Ĉarvaka, nome la Barhaspatjaj sutroj, perdiĝis ĉu pro perdo de populareco aŭ pro aliaj nekonataj tialoj.[9] Ties instruado estis kompilitaj el historiepoka duaranga literaturo kiel tiu trovita en la Ŝastroj, Sutroj kaj la Hindia eposa poezio same kiel en la dialogoj de Budho Gotamo kaj el la Ĝainisma literaturo.[9][10]
Unu el la plej amplekse studitaj principoj de la Ĉarvaka filozofio estas ties malakcepto de inferenco kiel rimedo por establi validan, universalan sciaron, kaj de metafizikajn verojn.[11][12] Alivorte, la Ĉarvaka epistemologio asertas, ke iam ajn oni inferencas veron el observado aŭ el veroj, oni devas agnoski dubon; nome inferencita sciaro estas subkondiĉa.[13]
Ĉarvaka estas kategoriigita kiel heterodoksa skolo de Hinda filozofio.[14][15] Ĝi estas konsiderata ekzemplo de ateismaj skoloj en la Hinduisma tradicio.[16][17][18][19] [20]
Referencoj
Literaturo
- Acharya, Mādhava (1894). The Sarva-darśana-samgraha: Or, Review of the Different Systems of Hindu Philosophy. Tradukita de Cowell, E. B.; Gough, A. E. London: Trübner & Company.
- Bhattacharya, Ramkrishna (21a de aŭgusto 2011). "Materialism in India: A Synoptic View". carvaka4india.com. Alirita la 1an de majo 2020.
- Cooke, Bill (2006). Dictionary of Atheism, Skepticism, and Humanism. Prometheus Books. ISBN 978-1-59102-299-2.
- Flint, Robert (1899). "Appendix Note VII - Hindu Materialism: The Charvaka System". Anti-theistic theories. London: William Blackwood.
- Flood, Gavin (1996). An Introduction to Hinduism. Cambridge: Cambridge University Press.
- Kamal, M. Mostafa (1998). "The Epistemology of the Carvaka Philosophy". Journal of Indian and Buddhist Studies. 46 (2): 1048–1045. doi:10.4259/ibk.46.1048. ISSN 1884-0051.
- Perrett, Roy W (1984). "The problem of induction in Indian philosophy". Philosophy East and West. 34 (2): 161–174. doi:10.2307/1398916. JSTOR 1398916.
- Quack, Johannes (2011). Disenchanting India: Organized Rationalism and Criticism of Religion in India. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-981261-5.
- Radhakrishnan, Sarvepalli; Moore, Charles (1957). A Source Book in Indian Philosophy. Princeton University Press. ISBN 978-0-691-01958-1.
- Raman, V.V. (2012). "Hinduism and Science: Some Reflections". Zygon - Journal of Religion and Science. 47 (3): 549–574. doi:10.1111/j.1467-9744.2012.01274.x.
- Tiwari, KN (1998). Classical Indian Ethical Thought. Motilal Banarsidass. ISBN 978-8120816077.