Richard Feynman
Richard FEYNMAN [riĉard FAJNman] (naskiĝis la 11-an de majo 1918, mortis la 15-an de februaro 1988) estis influa usona fizikisto de la 20-a jarcento, formulinte la teorion de kvantuma elektrodinamiko.
| Richard Feynman | |||||
|---|---|---|---|---|---|
Nobel-premiito  | |||||
 | |||||
| Persona informo | |||||
| Richard Phillips Feynman | |||||
| Naskiĝo | 11-an de majo 1918 en Far Rockaway | ||||
| Morto | 15-an de februaro 1988 (69-jaraĝa) en UCLA Ronald Reagan Medical Center | ||||
| Mortis pro | naturaj kialoj vd | ||||
| Mortis per | abdomena kancero • rena malfunkcio vd | ||||
| Tombo | Mountain View Cemetery and Mausoleum vd | ||||
| Religio | ateismo vd | ||||
| Lingvoj | angla • portugala vd | ||||
| Loĝloko | Far Rockaway • Los Alamos • Altadena vd | ||||
| Ŝtataneco | Usono vd | ||||
| Alma mater | Far Rockaway High School • Masaĉuseca Instituto de Teknologio • Universitato Princeton vd | ||||
Subskribo  | |||||
| Familio | |||||
| Patro | Melville Arthur Feynman vd | ||||
| Patrino | Lucille Feynman vd | ||||
| Gefratoj | Joan Feynman vd | ||||
| Edz(in)o | Arline Feynman vd | ||||
| Infanoj | Michelle Feynman vd | ||||
| Profesio | |||||
| Alia nomo | Ofey vd | ||||
| Okupo | fizikisto • kvantumfizikisto • inventisto • verkisto • universitata instruisto • percussionist • teoria fizikisto • sciencovulgarigisto • politikisto • aŭtoro vd | ||||
| Laborkampo | kvantuma elektrodinamiko • partikla fiziko • fiziko vd | ||||
| Doktoreca konsilisto | John Archibald Wheeler vd | ||||
| Verkado | |||||
| Verkoj | “Surely You're Joking, Mr. Feynman!” ❦ The Feynman Lectures on Physics ❦ diagramo de Feynman ❦ Feynman–Kac formula ❦ teoremo de Hellmann-Feynman ❦ Cargo Cult Science ❦ The Character of Physical Law ❦ Bethe–Feynman formula ❦ Feynman checkerboard ❦ Feynman parametrization ❦ Punkto de Feynman ❦ oblikvo-notacio de Feynman ❦ ŝprucigilo de Feynman ❦ Feynman-Stueckelberg interpretation ❦ sorbantoteorio de Wheeler-Feynman vd | ||||
| |||||
| |||||
| En TTT | Oficiala retejo vd | ||||
| vd | Fonto: Vikidatumoj | ||||
Vivo
Feynman naskiĝis en Kvinzo, Novjorko en nepraktikanta juda familio. Li studis en la Masaĉuseca Instituto de Teknologio kaj la Universitato Princeton.
Lia plej grava kontribuo al fiziko estas la disvolvo de la teorio de kvantuma elektrodinamiko. Pro tiu sia laboro, Feynman ricevis la Nobel-premion pri fiziko en 1965 kune kun Julian Schwinger kaj Tomonaga Sin-Itiro. En la disvolvo kaj ekspliko de la teorio, li kreis skemon nomatan diagramo de Feynman (aŭ Fejnmana diagramo).
Krom siaj pure sciencaj atingoj, li estis ankaŭ inspiranta lekciisto kaj amatora muzikisto. Liaj interesoj estis tre vastaj kaj lia aliro al la problemoj tre praktika. Lia karismo inter liaj kolegoj kaj disĉiploj estis enorma, tiel ke li fariĝis unu el la plej konataj fizikistoj. Krom siaj diversaj sciencaj verkoj, Feynman fariĝis konata pro alia serio de libroj, klerigaj kaj membiografiaj, inter kiuj la furora "Ĉu vi ŝercas, sinjoro Feynman?".
En la komenco de sia kariero, Feynman partoprenis en la Manhattan-Projekto, kiu disvolvis la atombombon. En la fino, mallonge antaŭ sia morto, li estis membro de la komisiono kiu prienketis la katastrofon de kosmopramo Challenger, kaj lia hipotezo pri la kaŭzoj de la akcidento, kaj la maniero kiel li tion eksplikis, donis al li ankoraŭ pli grandan famon.
Citaĵoj
- Fiziko estas al matematiko tio, kio seksumado estas al masturbado.
- Kara Sinjorino Chown, malagnosku la provojn de via filo instrui al vi fizikon. Fiziko ne estas la plej grava afero. Amo estas. Bondezirojn, Richard Feynman.
- Kiam vi estas solvanta problemon, ne ĉagreniĝu. Nu, post kiam vi solvas la problemon, tiam estas la tempo ĉagreniĝi.
- La mirinda afero pri scienco estas tio, ke ĝi vivas.
- Kion signifas 'kompreni'? Mi ne scias.
- Kion mi ne povas krei, tion mi ne komprenas.
- Malplaĉus al mi morti dufoje; ĝi estas tiel enuiga.
Eksteraj ligiloj
- http://www.feynman.com Arkivigite je 2016-03-01 per la retarkivo Wayback Machine
- There's Plenty of Room at the Bottom, klasika prelego de Feynman de 1959
- http://www.nobel-winners.com/Physics/richard_phillips_feynman.html
- Leteroj de Richard P. Feynman