Nahitaezko errekrutatze
Errekrutatzea edo nahitaezko errekrutatzea da pertsona bat Estatuaren zerbitzuren batera halabeharrez biltzea, gehienetan nahitaezko soldadutza betetzeko. Antzinarotik dator, eta, izen desberdinekin bada ere, indarrean dago herrialde batzuetan.
Soldadutzarako errekrutatzea
Txinan dago gizon gazteen errekrutatzearen aurrekari zaharrenetako bat: Qin-eko Estatuak nahitaezko soldadutza ezarri zuen, etxe guztien erregistroa egin ondoren. Horri esker, ordaindu behar ez ziren armada handiak osatu ziren, eta faktore giltzarria izan zen Qin dinastia sortzeko, Txina osoa konkistatu baitzuen K.a. 221. urtean.[1]
Zerbitzu militarra betetzeko gizon gazteak nahitaez errekrutatzeko sistema modernoa, herrialde askotan hedatua, Frantziako Iraultzaren garaian eratu zen, 1790eko hamarkadan.[2] Hura izan zen armada handi eta boteretsu bat antolatzeko oinarrizko tresna. Geroago, Europako nazio gehienek bake garaietarako hartu zuten sistema bera: adin tarte jakin bateko gizonek 1-3 urte bitarteko soldadutza aktiboa egin behar dute, eta, ondoren, erreserba indarra osatzen dute, gatazka kasuetan soilik erabiltzen ahal dena.[3]
Soldadutzaz besteko errekrutatzea
Badira nahitaezko errekrutatze sistemak, militarrak ez diren beste zerbitzuak egitera behartzen dutenak armak erabili gabe, nahiz batzuetan sistema militarizatu baten mende egon. Izaera horretako adibide dira, esate baterako, Francoren diktadurak Espainian Sección Femenina erakundearen bitartez emakumeentzat ezarritako zerbitzu soziala; edo Erresuma Batuko meatzaritzan lan egiteko gazteen ezinbesteko errekrutamendua, Bigarren Mundu Gerran;[4] edo Ameriketako Estatu Batuetako armadak kontzientzia eragozleei ezarritako armarik gabeko lanak.[5] Gauza bera izan zen Espainian, nahitaezko soldadutza zegoen garaian, kontzientzia eragozleei 1988tik 2001era ezarritako ordezko prestazio soziala.[6][7]
Arazoak eta eztabaida
Nahitaezko errekrutatzea eztabaidatua izan da beti, askatasuna eta norbanakoen eskubideak urra ditzakeelako. Are eta gehiago, maiz aurre egin izan zaio nahitaezko errekrutatzeari, kontzientziazko arrazoiak argudiatuta edo eragozpen politikoak aldarrikatuta, edo biak batera, askotan desobedientzia edo intsumisio jarreren bitartez. Kasu batzuetan, nahitaezko errekrutatzea legez saihesteko irtenbide bakarra da herrialdetik kanpora irtetea, baina legeria gehienek hori ere eragozten dute. Erreklutamendu militarreko sistema batzuek armarik gabeko ordezko zerbitzu zibila ezartzen dute, Austrian[8] eta Suitzan,[9] esate betarako.
Nahitaezko errekrutatzea auzitan
XXI. mendearen hasieratik, estatu asko soldadu boluntario edo profesionalekin hasi ziren beren tropak osatzen, eta nahitaezko errekrutatzea bertan behera uzten. Alabaina, bide hori hartu zuten herrialde gehienetan ez zen legez indargabetu, baizik gerra edo krisi kasuetan erabiltzeko aukera gorde.[10]
Estatu Batuetan, nahitaezko zerbitzu militarra 1973an amaitu zen, baina 18-25 urte bitarteko gizonezkoak behartuta daude Hautapen Zerbitzuko Sisteman erregistratzera, beharrezkoa balitz nahitaezko soldadutza berriro sartu ahal izateko.
Espainian, nahitaezko soldadutza 2001. urtean desagertu bazen ere,[6] nahitaezkotasuna ez zen ezabatu Konstituzioan, eta armada profesionalizatu zuen legearen aitzinsolasean berariaz gogorarazten zen.[11]
Erreferentziak
Ikus, gainera
Kanpo estekak
Datuak: Q580750
Multimedia: Conscription / Q580750
