Marion Koopmans
Marion Koopmans, jaiotzaz Marion Petronella Gerarda Koopmans[1] (Steyl, Limburgo, Herbehereak, 1956ko irailaren 21a) albaitaria eta irakaslea da, birologian espezializatua, ikertzailea eta infektologian aditua. Osasunaren Mundu Erakundearen aholkularia da.
| Marion Koopmans | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotzako izen-deiturak | Maria Petronella Gerarda Koopmans |
| Jaiotza | Tegelen (en)  , 1956ko irailaren 21a (67 urte) |
| Herrialdea |  Herbehereetako Erresuma |
| Lehen hizkuntza | nederlandera |
| Hezkuntza | |
| Heziketa | Utrechteko Unibertsitatea (1976 - 1976) candidate (en) Utrechteko Unibertsitatea (1979 - 1979) doktoretza Utrechteko Unibertsitatea (1983 - 1983) Medikuntzako doktorea |
| Hizkuntzak | nederlandera ingelesa |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | birologoa eta unibertsitateko irakaslea |
| Enplegatzailea(k) | Netherlands National Institute for Public Health and the Environment (en) (2001 - 2013) Utrechteko Unibertsitatea (2006 - 2014) Erasmus University Rotterdam (2007 - Gaixotasunen Prebentzio eta Kontrolerako Europako Zentroa (2009 - 2014) Erasmus MC (en) (2013 - |
| Jasotako sariak | ikusi
|
| Kidetza | Arteen eta Zientzien Herbehereetako Errege Akademia Outbreak Management Team (en) NL_Wetenschap (en) |
   | |
Biografia
Albaitaritzako medikuntza ikasi zuen Utrechteko Unibertsitatean eta 1976an graduatu zen.[2] Hantxe egon zen doktoretza ikerketarako, graduondoko bi titulu lortuta, eta albaitaritzako mikrobiologo erregistratu zen ofizialki 1977an.
Estatu Batuetan bizi izan zen, eta animalien eta gizakien artean kutsa daitezkeen birusak ikertu zituen.[3] 1991tik 1994ra, beka bat osatu zuen Eritasunak Kontrolatzeko eta Prebenitzeko Zentroetan, eta bertan enterobirusak aztertu zituen. Birologia Dibisioarekin bat egin zuen eta torobirusak aziendan izan zituen ardatz.
Ibilbidea
Koopmans Osasun Publikoaren eta Ingurumenaren Institutu Nazionalean (RIVM) hasi zen, eta han Birologiako buru izendatu zuten. Sailaren berregituraketan parte hartu zuen, baita bere ikerketa laborategitik kanpo itzultzen eta gaixotasun infekziosoak kontrolatzeko aplikazio praktikoetan ere. 2003an, H7N7 azpimotako A influentzabirusa Herbehereetan zabaldu zenean, Koopmansek gaixotasun infekziosoen lehen agerraldia izan zuen. Erantzun publiko koordinatuaren garapenean parte hartu zuen, eta albaitariekin eta medikuekin lan egin zuen osasun publikoaren politika azkar garatzeko. Hegazti-gripearen agerraldiaren aurrean izandako erantzunaren buru izan zenean, ondorengo epidemietarako prestatu zuten, Ekialde Ertaineko arnas sindromea (MERS) eta Zika birusa barne.
2006an Osasun Publikoko irakasle izendatu zuten Rotterdameko Erasmo Zentro Medikoan. Horri esker, gaixotasun infekziosoen ikerketaren ebidentzia-oinarria indartu zuen. Bere laborategiak oinarrizko ikerketa zientifikoak eta epidemiologia erabiltzen ditu gaixotasun infekziosoen patogenesia ulertzeko, transmisio-bideak ezartzeko eta ikerketa-oinarri hori diagnostiko-tresna bihurtzeko.
2010eko hamarkada
2013. urtean, Koopmans, gamelu dromedarioak MERS sortzen duen birusaren tarteko ostalaria zirela aurkitu zuen taldeko partaidea zen.[4] Ordutik, Elmoubasher Faragekin lan egin du gameluei buruzko ikerketan, MERSen aurkako antigorputzak bilatzeko.[4]
Sierra Leonan eta Liberian laborategi mugikorrak hedatzearen arduraduna izan zen 2014/2016 denboraldian. Bere Erasmo ML taldeak proba- eta tratamendu-programak egiteko boluntarioak entrenatu zituen.[5] Osasunaren Mundu Erakundearen I+G Blueprint proiektuaren aholkulari zientifikoen taldeko kidea da.[6] Proiektuak erantzun epidemiko eta pandemikoekin gaizki joan dena ulertu nahi du, eta gaixotasunetarako mundu mailako prestakuntza eraiki nahi du. Ahalegin horretan, osasun publikoak Zikaren birusari ematen dion erantzuna aztertu zuen Koopmansek. Erantzun eraginkor baterako hiru itogune esanguratsu identifikatu zituen: erregulazio-onarpenetan atzerapenak, laborategiko laguntzaren logistikan erronkak eta finantzaketarako egutegi egituraturik eza.[7] Osasunaren Mundu Erakundearen gaixotasun biral berrien zentroa ere zuzentzen du.[8] Horizonte 2020 proiektua den COMPAREren koordinatzaile zientifikoa da, eta hurrengo belaunaldiko sekuentziazio-teknikak garatu nahi ditu agerraldiak identifikatu eta kartografiatzeko.[9] COMPAREk elikagaiek transmititutako gaixotasunak geldiarazi eta arintzea du helburu.
2018an, Herbeheretako Ikerketa Zientifikoko Erakundeak (NWO) ohoratu zuen Koopmans, animalien birusak gizakiei transferitzeko egindako lanagatik.[10]
2019an, NWOk $9 milioiko diru-laguntza eman zion partzuergo bat sortzeko, sortzen ari diren gaixotasun infekziosoen Behatoki aldagarria (OIE), ingurumenean gertatzen diren aldaketek eta bidaiek gaixotasun infekziosoen arriskua nola eragingo duten aztertzeko.[11][12] OIEk kontuan hartzen dituen helburuetan gaixotasun bektorialak eta zoonotikoak sartzen dira, baita patogeno ezkutuak ere.[13] Koopmansek artikulu bat idatzi zuen Nature zientzia-aldizkarirako, epidemien prestaketa eta erantzuna aldatzeko eskatuz.[14] Artikuluan, OMEko liderrak aipatu zuen osasun larrialdiei buruz:
«Inpaktu handiko epidemien fase berri batean sartzen ari gara... Hau normaltasun berria da».[15]
Urte horren amaieran Herbehereetako Arte eta Zientzien Errege Akademiako kide izan zen.[16]
2020tik aurrera
2020an, SARS-CoV-2 ulertzeko eta COVID-19ren hedapena ulertzeko lan egin zuen. Herbehereetan, osasun-langileak testatzeko ahalegina egin zuen, eta biztanleen artean erabiltzaile asintomatiko asko zeudela identifikatu zuen.[3][17][18][19] Erasmo Zentro Medikoko taldearekin antigorputzen proben eraginkortasuna aztertu zuen.[20][21] Erantzun zientifikoaren buru izateaz gain, Koopmans-ek birusari buruzko komunikazio zientifikoan ere parte hartu zuen, gizarte-baliabideak erabiliz eta masa-komunikabideetan elkarrizketak eginez, jendearekin ikerketa eguneratuak partekatzeko.[22][23] Hantxe esan zuen gizakiak Lur planetaren eremu gehiago okupatzen zuten heinean, gizakiei transmititzen zitzaizkien gaixotasun arriskutsuen kopurua handitu egingo zela.[24] Europako Batzordeko COVID 19 taldeko kide izendatu zuten. Talde aholku-emaileak balio izan zuen pandemia garaian estatu kideei osasun publikoko gomendioak egiteko.
2020ko abenduaren 2an, Koopmans COVIDen sorrerari buruzko Munduko Osasun Erakundearen ikerketarako 13 kidez osatutako taldeko kide izendatu zuten.[25]
Sariak eta aintzatespenak
Erreferentziak
Kanpo estekak
Datuak: Q46090938
Multimedia: Marion Koopmans / Q46090938
