Ogro operazioa

Txikia (1973ko apirilean Guardia Zibilak hildako Eustakio Mendizabal etakidearen omenez) izena zuen ETAren komandoak Madrilgo Claudio Coello kaleko 104 zenbakian etxe bat alokatu zuen, Carrero Blanco San Francisco de Borja elizara egunero mezara joateko handik pasatzen zelako. Atentatua prestatzen hiru etakidek parte hartu zuten zuzenean: Jesus Zugarramurdi Kixkur, Javier Larreategi Atxulo eta Jose Miguel Beñaran Argala.^[1]

Bost hilabete eman zituzten kale azpitik zihoan tunel bat egiten, alokatzaileari eskultoreak zirela esanda. Etakideek tunela gordetegi ofizial batetik lapurturiko 80 kg Goma-2 lehergaiz bete zuten.

1973ko abenduaren 20an, Langile Komisioetako hamar kideren aurkako Proceso 1001 auzia hasi baino hamabost minutu lehenago, argiketari jantzitako komandoko hiru kideek, orduko Espainiako presidentearen Dodge Dart autoa pasatzean, lehergailua eztandarazi zuten. Bonbaren eztandak Luis Carrero Blanco eta haren automobila 20 metroko altuerara bidali zituen, bost solairuko eraikin bat gaindituz. Kotxeak hurrengo eraikinaren bigarren solairuko balkoian jo eta jesuitek zuten ikastetxe bateko patioan bukatu zuen^[2]. Luis Carrero Blanco bizirik atera arren, laster hil zen. Haren eskolta eta txoferra, José Antonio Bueno Fernández eta José Luis Pérez Mogena hurrenez hurren, ordea, bertan hil ziren. "Argiketariek" lekukoei gas-eztanda bat izan zela adierazi eta ihes egin zuten.

Carrero Blancok atentatu bat jasatearen arriskuaren oharpena^[3] ez zuen aintzat hartu eta segurtasun neurri handiagoak hartzeari uko egin zion; ordutegi eta ibilbide finkoak zituen eta ez zuen automobila blindatu.

ETAk 1974ko urtarrilaren 22an ekintza onartu zuen. ETAren esanetan, atentatuaren helburua frankismoaren ikurra eta barne oreka mantentzen zuen pieza akabatzea zen^[4].

Atentatu konplexua zenez, eta gainera AEBetako enbaxadatik gertu izan zenez, laster CIA eta Luis M. González-Mata —Espainian zuen ordezkaria— partaide izan zirelako zurrumurrua zabaldu zen^[5]. Hala ere, ekintzan parte hartu zuen Iñaki Pérez Beotegi Wilson etakideak lankidetza ezeztatu zuen^[6].

2008an publiko egin zen kable batean, zera zioen Madrilgo enbaxadak Ameriketako Estatu Batuetako Estatu Sailari Azal daitekeen emaitzarik onena... Carrero agertokitik desagertzea da, agian Díez Alegría jeneralak edo Castañónek ordezkatuta ^[7].

1973ko urrian, Yom Kippurreko Gerran, Estatu Batuei Espainiako baseak erabiltzea eragotzi zienez, Washingtonen aginduak itsumustuka betetzearen aurka azaldu zen eta NATOn sartzearen aurkakoa zen nazionalista joera zuen espainiar politiko frankista bat erail zuela CIAk esan zuen TASS sobietar agentziak.

Madrilgo hotel batean Carrero Blancoren ordutegi eta ibilbideak eman zituen «gabardina zuriko gizona» ikusi zuen bakarra Jose Miguel Beñaran Argala izan zen, baina Batallón Vasco Españolek 1978an hil zuenez, haren benetako izena ez da inoiz jakingo^[8].

2012an Ernesto Villar kazetariak Todos quieren matar a Carrero liburua argitaratu eta beste herrialdeen zerbitzu sekretuen laguntza zuen konspirazio frankista azaldu zuen^[9].

Euskal eta espainiar oposizioek ez zuten atentatua gaitzetsi. Askorentzat Espainian demokrazia ezartzeko pauso instrumentala eta erabakiorra izan zen, ETAk Francoren oinordekoa garbitu zuelako^[10]. Orduan etakidea zen eta gero abertzaletasuna borrokatu zuen Jon Juaristik, ordea, zera esan zuen: ETAren helburua ez zela demokrazia lortzea baizik eta Espainia erabat ezegonkortzea eta Francok zeraman abertzaletasunaren aurkako errepresioa handitzea, euskaldun guztiak "gaitz txikiaren" aldera bultzatuz^[11].

1974an Eva Forestek, Julen Agirre ezizenaz, operazioaren kontakizuna egin zuen Operación Ogro liburuan , gerora Gillo Pontecorvoren film homonimoa egiteko oinarri gisa baliatu zena^[12]. Hogei urte geroago, Hiru argitaletxeak berrargitaratu zuen liburua, orduan ekarpen berriak eta baita taldearen ihesaren inguruko datuak azaltzen zituen kapitulu berri bat gehitu ere^[13]

Etxamendi eta Larraldek Marty Robbins estatubatuar kantautorearen El Paso abestia moldatu eta Yup! la-la abestia sortu zuten Ogro operazioari buruz^[14]. Kantua nahiko ospetsu bilakatu zen 1970eko hamarkadaren bukaeran. Gero Banda Bassotti italiar taldeak 2003ko Así es mi vida bere albumean bertsioa egin zuen eta abesti honengatik arazoak izan zituen AVT elkartearekin ^[15].