Padua
Padua[1] (italieraz Padova) Italiako ipar-ekialdeko hiria da, Venetoko eskualdekoa, Paduako probintziako hiriburua. 93,03 km²-ko eremua du eta 2015ean 210.295 biztanle zituen[2]
| Padua | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Italiako udalerria | |||||||||||
 | |||||||||||
| |||||||||||
| Administrazioa | |||||||||||
| Estatu burujabe |  Italia | ||||||||||
| Eskualdea |  Veneto | ||||||||||
| Probintzia | Paduako probintzia | ||||||||||
| Posta kodea | 35121–35143 | ||||||||||
| ISTAT kodea | 028060 | ||||||||||
| Geografia | |||||||||||
| Koordenatuak | 45°24′23″N 11°52′40″E / 45.4064°N 11.8778°E | ||||||||||
 | |||||||||||
.svg) | |||||||||||
| Azalera | 93.03 km² | ||||||||||
| Altuera | 12 m | ||||||||||
| Mugakideak | Abano Terme, Albignasego, Cadoneghe, Legnaro, Limena, Noventa Padovana, Ponte San Nicolò, Rubano, Saonara, Selvazzano Dentro, Vigodarzere, Vigonovo, Vigonza eta Villafranca Padovana | ||||||||||
| Demografia | |||||||||||
| Biztanleria | 206.496 (2023ko urtarrilaren 1a) −3.944 (2018) | ||||||||||
| |||||||||||
| Dentsitatea | 2.219,67 bizt/km² | ||||||||||
| Informazio gehigarria | |||||||||||
| Sorrera | K.a. 1183 | ||||||||||
| Telefono aurrizkia | 049 | ||||||||||
| Ordu eremua | UTC+01:00 eta UTC+02:00 | ||||||||||
| Hiri senidetuak | Boston, Iași, Nancy, Handan, Coimbra, Cagliari, Friburgo, Beira, Zadar, Simferopol eta Oxford | ||||||||||
| Katastro kodea | G224 | ||||||||||
| Sailkapen sismikoa | 4 (Oso txikia) | ||||||||||
| Matrikula | PD | ||||||||||
| Hizkuntza ofiziala | italiera eta Veneziera | ||||||||||
| comune.padova.it | |||||||||||
Historia
Erromatar hiria zen K.a. 215. urtean. Alarikok (409) eta Atilak (452) bipildu zuten hiria V. mendean, eta lombardiarren eskuetara igaro zen ondorengo urteetan. Frederiko II.a Germaniako enperadoreak unibertsitate bat sortu zuen Paduan 1222. urtean, Zuzenbidearen irakaskuntzan oso ospetsu egin zena. Hirian guelfoen eta gibelinoen arteko borrokak izan ziren XIII. mendean, eta borroka horien ondorioz Carrara familiaren agindupean geratu zen hiria (1318-1405). 1405. urtean Veneziaren eskuetara igaro zen.
1797an austriarren esku utzi zuen Napoleonek hiria, Veneto guztiarekin batean (Campoformioko hitzarmena); 1848an Austriako Inperioaren aurka matxinatu zen. Italiako hiria da 1866tik aurrera. Lehen Mundu Gerran, Paduatik hurbil sinatu zuten austriarrek arma uztea (1918).
Klima
 Datu klimatikoak (Padua 1961–1990, muturrekoak 1946–1990)  | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) | 16.0 | 22.9 | 24.8 | 29.4 | 32.5 | 35.0 | 38.2 | 37.2 | 34.0 | 29.0 | 21.9 | 16.8 | 38.2 |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 5.7 | 8.8 | 13.1 | 17.5 | 22.4 | 26.0 | 28.4 | 27.9 | 24.5 | 18.8 | 11.5 | 6.5 | 17.6 |
| Batez besteko tenperatura (ºC) | 2.2 | 4.7 | 8.3 | 12.5 | 17.0 | 20.7 | 23.0 | 22.4 | 19.2 | 13.8 | 7.6 | 3.1 | 12.9 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | -1.4 | 0.5 | 3.5 | 7.4 | 11.6 | 15.3 | 17.5 | 16.9 | 13.8 | 8.8 | 3.7 | -0.4 | 8.1 |
| Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) | -19.2 | -15.4 | -8.2 | -1.8 | 0.8 | 4.5 | 6.5 | 8.6 | 5.2 | -1.6 | -6.9 | -10.0 | -19.2 |
| Pilatutako prezipitazioa (mm) | 70.4 | 56.9 | 67.0 | 68.1 | 78.6 | 88.0 | 64.2 | 79.8 | 58.2 | 65.5 | 86.7 | 62.4 | 845.8 |
| Prezipitazio egunak (≥ 1.0 mm) | 6.8 | 6.0 | 7.1 | 7.9 | 9.0 | 8.8 | 6.2 | 6.4 | 5.5 | 6.1 | 7.5 | 6.1 | 83.4 |
| Eguzki orduak | 68.2 | 107.4 | 142.6 | 162.0 | 207.7 | 246.0 | 297.6 | 279.0 | 186.0 | 127.1 | 81.0 | 46.5 | 1951.1 |
| Hezetasuna (%) | 80 | 73 | 69 | 70 | 69 | 70 | 68 | 69 | 71 | 74 | 77 | 81 | 73 |
| Iturria: Servizio Meteorologico[3][4] | |||||||||||||
Biztanleria
Ekonomia
Merkataritza eta industria (ehun artifizialak, janari industria, mekanika industria eta kimina industria) dira ekonomia jarduera nagusiak.
Ondarea
Arte lan garrantzitsuak ditu hiriak: XIII. mendeko katedrala, XIII. mendeko San Antonio basilika (Donatelloren brontzeak), Scrovegni familiaren kapera (Giottoren freskoak), San Antonio eskola (Tizianoren pinturak).
Paduar ezagunak
- Andrea Palladio (1508-1580) arkitektoa.
- Alberto Fortis (1741-1802) naturalista
Erreferentziak
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2016/01/21 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
