Rita Montagnana

Familia juduan sortua, 13 urte zituela, Rita Montagnana jostundegi batean hasi zen lan egiten, eta gaztetatik jarduera politikoan konprometitu zen. 1915etik Italiako Alderdi Sozialistako kidea izan zen, eta 1917an parte hartu zuen gosete eta gerraren aurkako Turingo matxinadetan, eta 1919-1920an, Fiateko langile gisa, Langile Kontseiluen mugimenduan eta ondoren lantegien okupazioan.

L'Ordine Nuovo aldizkariak argitaratzen zuen korronte sozialista ezkertiarrari atxiki zitzaion —Antonio Gramsciren zuzendaritzapean— orduan Italiako Alderdi Komunista deitzen zenaren fundazioan parte hartu zuen —gero Italiar Alderdi Komunista—, eta, egoera horretan, Moskun izan zen Nazioarteko Komunistaren III. Kongresuan. 1922an La compagna (Burkidea) hamabostean behingo egunkaria sortu zuen, Alderdi Komunistako emakumeen mugimenduaren organoa, eta Erroman eta gero Turinen zuzendu zuen.

Bizitza pertsonala

L'Ordine Nuovo erredakzioan Ritak Palmiro Togliatti ezagutu zuen, eta harekin ezkondu zen 1924an. Hurrengo urtean, senar-emazteen seme bakarra jaio zen, Aldo, buruko gaitz larriak zituena. Ezkontza, legez banaezina izan arren, behin betiko hautsi zen 1948an, Togliattik Nilde Iottirekin izandako harremana argitaratu zenean.

Erbestea

Beste buruzagi komunista batzuek bezala, Togliatti-Montagnana senar-emazteak erregimen faxistan erbesteratu behar izan ziren, lehenik Frantzian eta gero Sobietar Batasunean, Frantzian eta Suitzan egonaldi luzeak eginez eta Italiara bidaia klandestinoren bat eginez. 1936 eta 1938 bitartean, Rita Montagnana senarrarekin batera egon zen Espainian, gerra zibilean. 1944ko apirilean Italiara itzuli zen, liberatutako Napolira hain zuzen ere, eta PCIko emakumezkoen adarreko buru eta Italiako Emakumeen Batasuneko sortzaile eta zuzendarietako bat bihurtu zen.

Buruzagitza

Emakumeen mugimenduaren buruzagi gisa, Montagnana izan zen, gerraostean, Emakumearen Nazioarteko Lehen Eguna ospatzearen antolatzaileetako bat, eta, Teresa Nocerekin eta Teresa Matteirekin batera, mimosa martxoaren 8ko lore-ikur gisa aukeratzearen arduraduna izan zen. Ezaugarri italiar horren ondorioz, oraindik gordetzen den ohitura bat sortu zen: emakumeei mimosa-sorta bat oparitzea oroitzapenezko data horretan. .^[1]

Montagnana Batzar Eratzaileko diputatu hautatu zuten eta, 1948an, senatari I. Legegintzaldian. PCIko Batzorde Nagusiko kide izan zen 1945 eta 1956 bitartean, eta Sobietar Batasuneko Alderdi Komunistaren XX. Biltzarrean parte hartu zuen Italiako ordezkari gisa.

Azken urteak

1958tik aurrera, Rita Montagnana politikatik erretiratu egin zen pixkanaka, baita Alderditik ere, eta bere seme gaixoa zaintzen aritu zen. Erroman hil zen, 1979ko uztailaren 18an, 84 urte zituela.

Lan batzuk idatzita utzi zituen, batez ere Sobietar Batasunean egondako oroitzapenetan oinarrituak, denak 1945ekoak.

• Entzun dezagun Errusian egondako emakume bat.
• Nekazariak SESBen.
• Sobietar Batasuneko oroitzapenak, denak 1945ekoak.

• Artikulu hau, osorik edo zatiren batean, {{{hizkuntza}}} Wikipediako «Rita Montagnana» artikulutik itzuli da. Izan ere, artikulu horretan aritu diren wikilariek GFDL edo CC-BY-SA 3.0 lizentziekin argitaratu dute beren lana.

• Italiako Partisanoen Elkarte Nazionalaren web orriko fitxa biografikoa
• Senatuaren fitxa