Viggo Mortensen
Viggo Peter Mortensen, Jr. (New York, 1958ko urriaren 20 - ), daniar-estatubatuar[1] aktore, poeta, musikari eta argazkilaria da[2]. The Lord of the Rings (Eraztunen jauna) trilogian[3], Aragorn-en pertsonaia antzezteagatik ezaguna da baina, horrez gain, hirutan ere izendatu dute Oscar sarietarako, film hauetan egindako lanagatik: Eastern Promises (Ekialdeko promesak, David Cronenberg, 2007)[4], Captain Fantastic (Matt Ross, 2016)[5] eta Green Book (Peter Farrelly, 2018).
| Viggo Mortensen | |
|---|---|
.jpg) (2020) | |
| Bizitza | |
| Jaiotzako izen-deiturak | Viggo Peter Mortensen |
| Jaiotza | Watertown (New York), 1958ko urriaren 20a (65 urte) |
| Herrialdea |  Ameriketako Estatu Batuak  Danimarka |
| Bizilekua | Espainia Danimarka Ameriketako Estatu Batuak Esbjerg Kopenhage New York Venezuela Argentina |
| Lehen hizkuntza | ingelesa gaztelania |
| Familia | |
| Aita | Viggo Peter Mortensen |
| Ama | Grace Gamble Atkinson |
| Ezkontidea(k) | Exene Cervenka (1987 - 1998) |
| Bikotekidea(k) | ikusi |
| Hezkuntza | |
| Heziketa | St. Lawrence University (en)  |
| Hizkuntzak | ingelesa gaztelania italiera daniera frantsesa |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | zinema aktorea, aktorea, argazkilaria, poeta, idazlea, abeslaria, musikagilea, margolaria, ekoizlea, telebista-aktorea, zinema ekoizlea, jazz musikaria, film-zuzendaria eta gidoilaria |
| Lan nabarmenak | ikusi
|
| Jasotako sariak | ikusi
|
| Kidetza | Òmnium Cultural |
| Genero artistikoa | Westerna |
| Musika instrumentua | ahotsa giltzadia |
| Sinesmenak eta ideologia | |
| Alderdi politikoa |  Ameriketako Estatu Batuetako Alderdi Demokrata |
           | |
2020an, Donostia saria jaso zuen Donostia Zinemaldiaren 68. edizioan[6], bere ibilbidearen aitorpen gisa, eta Falling filma aurkeztu zuen, zuzendari gisa duen lehen lana.[7]
Biografia
Viggo Mortensen New Yorken jaio zen, 1958an (aita danimarkarra du eta ama, estatubatuarra[8]). Argentinan bizi izan zen haurtzaroan eta han gaztelania ikasi, baina beste zenbait hizkuntza ere hitz egiten ditu. 1982an, jaioterrira itzulita, arte dramatikoa ikasi zuen Warren Robertsonekin eta antzerkigintzan lan egin zuen[9].
Zinemako lehen lana Harrison Ford aktorearekin egin zuen, Witness[10] (Lekuko, Peter Wier, 1985) izenburuko polizia-intrigan, amish baten paperean. Harrezkero, Mortensenek 50 bat filmetan parte hartu du, anitz zinemagileren aginduetara: David Cronenberg, Peter Weir, Jane Campion, Peter Jackson, Gus Van Sant, Brian de Palma, Agustín Díaz Yanes, Ana Piterbarg, Lisandro Alonso, David Oelhoffen, Peter Farrelly eta Matt Ross, besteak beste.[7]
Bibliografia
Mortensenek poesiari, argazkigintza eta margolaritzari buruzko zenbait liburu idatzi ditu[9]. Hona hemen zerrenda:
- Ten Last Night - (1993).
- Recent Forgeries - (1998)
- Errant Vine - (2000)
- Hole in the Sun - (2002)
- SignLanguage - (2002)
- Coincidence of Memory - (2002)
- Mo Te Upoko-o-te-ika / For Wellington - (2003)
- 45301 - (2003)
- Un hueco en el sol - (2003)
- Miyelo - (2003)
- The Horse is Good - (2004)
- Linger – (2005).
- I Forget You For Ever – (2006).
- Skovbo – (2008).
- Sådanset – (2008).
- Canciones de Invierno – Winter Songs – (2010).
- That Turned Ugly Fast – (2015)
- Ramas Para Un Nido – (2017).
Diskografia[1]
- 1994: Don't Tell Me What To Do
- 1997: One Less Thing to Worry About
- 1998: Recent Forgeries
- 1999: The Other Parade
- 1999: One Man's Meat
- 1999: Live At Beyond Baroque
- 2003: Pandemoniumfromamerica
- 2004: Live At Beyond Baroque II
- 2004: Please Tomorrow
- 2004: This, That, and The Other
- 2005: Intelligence Failure
- 2006: 3 Fools 4 April
- 2007: Time Waits for Everyone
- 2008: At All
- 2010: Canciones de Invierno
- 2011: Reunion
- 2013: Acá
- 2015: Under the Weather
- 2016: Seventeen Odd Songs
- 2017: Preguntas Desde la Orilla
- 2018: Godzilla Sleeps Alone
Filmagintza
| Urtea | Filma | Pertsonaia |
|---|---|---|
| 1985 | Witness | Moses Hochleitner |
| The Purple Rose of Cairo | ||
| 1987 | Salvation! | Jerome Stample |
| 1988 | Prison | Burke/Forsythe Electrocution |
| Fresh Horses | Green | |
| 1990 | Once in a Blue Moon | |
| Tripwire | Hans | |
| Leatherface: Texas Chainsaw Massacre III | Tex | |
| Young Guns II | John W. Poe | |
| The Reflecting Skin | Cameron Dove | |
| 1991 | The Indian Runner | Frank Roberts |
| 1993 | Boiling Point | Ronnie |
| Ruby Cairo | John E. 'Johnny' Faro | |
| Carlito's Way | Lalin | |
| The Young Americans | Carl Frazer | |
| American Yakuza | Nick Davis/David Brandt | |
| 1994 | The Crew | Phillip |
| Floundering | Homeless Man | |
| Ewangelia wedlug Harry'ego | Wes | |
| 1995 | Gimlet | Hombre |
| Crimson Tide | Peter 'WEAPS' Ince tenientea | |
| The Passion of Darkly Noon | Clay | |
| Black Velvet Pantsuit | Worthless Junkie | |
| The Prophecy | Lucifer | |
| 1996 | Albino Alligator | Guy Foucard |
| Daylight | Roy Nord | |
| The Portrait of a Lady | Caspar Goodwood | |
| 1997 | Vanishing Point | Jimmy Kowalski |
| G.I. Jane | John James 'Jack' Urgayle Nagusia | |
| La pistola de mi hermano | Juanito | |
| 1998 | A Perfect Murder | David Shaw |
| Psycho | Samuel 'Sam' Loomis | |
| 1999 | A Walk on the Moon | Walker Jerome |
| 2000 | 28 Days | Eddie Boone |
| 2001 | The Lord of the Rings: The Fellowship of the Ring | Aragorn |
| 2002 | The Lord of the Rings: The Two Towers | |
| 2003 | The Lord of the Rings: The Return of the King | |
| 2004 | Hidalgo | Frank Hopkins |
| 2005 | A History of Violence | Tom Stall/Joey Cusack |
| 2006 | Alatriste | Diego Alatriste y Tenorio |
| 2007 | Eastern Promises | Nikolai Luzhin |
| 2008 | Appaloosa | Everett Hitch |
| Good | Halder | |
| 2009 | The Road | Gizona |
| 2011 | A Dangerous Method | Sigmund Freud |
| 2012 | On The Road | Old Bull Lee |
| Todos tenemos un plan | Agustín / Pedro (bikiak) | |
| 2014 | The Two Faces of January | Chester MacFarland |
| Jauja | Gunnar Dinesen | |
| Loin des hommes | Daru | |
| 2016 | Captain Fantastic | Ben |
| The Revolution Televised | Kontalaria | |
| 2018 | Green Book | Tony Lip |
| 2020 | Falling[11] | John Peterson (zuzendaria eta gidoigilea halaber) |
Erreferentziak
Kanpo estekak
Datuak: Q171363
Multimedia: Viggo Mortensen / Q171363
  | Artikulu hau New Yorkeko estatuko biografia baten zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz. |