Copa do Rei de fútbol
O Campionato de España-Copa da Súa Maxestade o Rei, comunmente coñecida como Copa do Rei ou simplemente A Copa, é un torneo futbolístico por eliminación directa que se disputa anualmente entre os mellores clubs de España. Organízao a Real Federación Española de Fútbol.
  | ||
| ||
| Nome oficial | Copa del Generalísimo (1940–1976) Torneo Nacional de Fútbol Campeonato de España-Copa de l Copa de la Coronación Copa de Su Majestad el Rey de Fútbol (1976–) Campeonato de España | |
|---|---|---|
| Tipo | taça nacional de futebol (pt)  | |
| Deporte | fútbol | |
| Organizador | Real Federación Española de Fútbol | |
| Número de participantes | 84 | |
| Participantes | ||
| Localización e Datas | ||
| País | España | |
| Vixencia | 1902 – | |
| Calendario da tempada | agosto – | |
| Período de ocorrencia | 1 ano | |
| Competición | ||
| Primeiro posto | Q6356176 | |
| Outro | ||
| Páxina web oficial | rfef.es… | |
.svg&lang=gl)
Foi creada en 1903, a raíz do éxito da Copa da Coroación disputada un ano antes, sendo o torneo nacional de fútbol máis antigo de España. Aínda que a denominación histórica e xénerica da competición é a de Campionato de España, o título da competición modificouse ao longo dos anos en función do Xefe de Estado español, que é quen outorga o trofeo. Foi a Copa do Rei entre 1903 e 1932, a Copa do Presidente da República entre 1932 e 1936, o Torneo Nacional de Fútbol en 1939, a Copa do Xeneralísimo entre 1940 e 1976, e desde 1977 novamente a Copa do Rei.
O campión da 119ª edición foi o Real Madrid, tras gañar na final ao Osasuna por 2-1. O equipo con máis títulos é o FC Barcelona con 31 copas, seguido do Athletic Club, con 23.
Sistema de competición
Actualmente toman parte 83 equipos: todos os da Primeira e Segunda División, os cinco primeiros clasificados de cada grupo da Segunda B e os campións de Terceira, excluíndo os equipos filiais.
Na primeira eliminatoría participan os 42 clubs non profesionais, isto é, Segunda B e Terceira, que se emparellan por sorteo. As eliminatorias dispútanse a partido único. Na segunda rolda entran en liza os clubs de Segunda División. A partir da cuarta rolda, dezaseisavos de final, incorpóranse os clubs de Primeira e as eliminatorias pasan a ser a dobre partido (ida e volta) excepto a final, que se disputa a un partido en terreo neutral.
O campión de Copa obtén a clasificación para disputar a Liga de Europa da seguinte tempada (de 1961 ata 1999 participaba na Recopa de Europa). Ademais, disputa a Supercopa de España, enfrontándose ao campión da Liga española desa mesma tempada.
Ata a tempada 2004/2005 xogábase a partido único no campo do equipo máis débil ata oitavos de final. Oitavos de final, cuartos de final e semifinais xogábanse a partido dobre. A final disputábase a partido único nun terreo neutral. Con todo, na tempada 2005/2006, a Real Federación Española de Fútbol modificou este sistema en favor doutro que desatou gran polémica entre os clubs de divisións inferiores: os equipos de Segunda B enfróntanse entre eles, logo xogan contra os de Segunda, os gañadores compiten outra vez entre eles e logo incorpóranse os equipos de Primeira que non disputan competicións europeas. Os equipos participantes da Europa League ou a Liga de Campións non comezan ata oitavos de final. Foi na tempada 2006-2007 cando a Real Federación Española de Fútbol volveu modificar o sistema. Os clubs de Segunda B enfróntanse entre eles, logo xogan contra os de Segunda e, posteriormente, en dezaseisavos de final, xogan contra todos os conxuntos de Primeira, xoguen ou non competicións europeas.
Historia
O primeiro campionato de fútbol, a nivel nacional, disputado en España foi o Concurso Madrid, un torneo impulsado polos irmáns Carlos e Juan Padrós, ambos os fundadores do Madrid CF, que foi organizado por este club madrileño, en 1902, con motivo dos festexos da maioría de idade do rei Afonso XIII.
O éxito alcanzado por este torneo fixo que en 1903 Carlos Padrós decidise instaurar un Campionato de España, con carácter anual, que reunise aos mellores equipos do país. Para iso limitou a participación a un representante por provincia e conseguiu que o Rei Afonso XIII doase unha copa para o campión. O trofeo, segundo as bases, pasaría a ser propiedade do club que se proclamase campión tres anos consecutivos ou cinco alternos. O Madrid FC encargouse inicialmente da organización e os partidos disputáronse, do mesmo xeito que no Concurso Madrid dun ano antes, no Hipódromo da Castellana. O torneo desenvolveuse como unha liguiña, na que tomaron parte tres clubs: Club Español de Barcelona, Madrid FC, Athletic Club de Bilbao, proclamándose este campión ao vencer no último e decisivo partido aos madrileños.
As dúas seguintes edicións foron organizadas pola Federación Madrileña -organismo que fora fundado por Carlos Padrós- aínda que a partir de 1906 o Madrid FC volveu tomar as rendas do torneo.
Logo de sete anos organizándose o torneo en Madrid, acordouse que a partir de 1909 -ano en que gañou o Club Ciclista- o equipo campión fose o organizador da seguinte edición. Ese mesmo 1909 creouse a Federación Española de Clubs de Foot-ball, a quen as bases do Campionato España ortorgaban o dereito a organizar o torneo unha vez constituída. A Real Sociedad -sucesora do Club Ciclista- que se consideraba lexitimada para organizar o campionato de 1910, non recoñeceu ao novo organismo federativo e, xunto con outros equipos disidentes, creou a Unión de Clubs de Football.
Este cisma propiciou que en 1910 disputásense dous torneos nacionais, o organizado polos equipos da Federación Española de Clubs e o da Unión de Clubs. Finalmente, en outubro dese ano ambas as faccións asinaron a paz: os clubs disidentes recoñeceron á Federación Española, que á súa vez daba oficialidade ao Campionato de España organizado pola Unión de Clubs.
No entanto, as discrepancias entre as sociedades futbolísticas da época continuaron e tres anos máis tarde, producíase un novo cisma, cando o FC Barcelona e a Real Sociedad, entre outros equipos, déronse de baixa da Federación para refundar a Unión de Clubs. Novamente, en 1913 disputáronse dous campionatos de Copa, antes do acordo que permitiu a reunificación definitiva do fútbol español, coa constitución da Real Federación Española.
O novo organismo aprobou novas bases para o Campionato de España, para pór fin ás disputas que marcaran as últimas edicións do torneo. Acordouse, entre outras medidas, institucionalizar os campionatos organizados polas distintas federacións rexionais como unha fase previa a Copa do Rei. Dividiuse o estado en dez rexións, aínda que inicialmente só en catro (Galicia, Norte, Cataluña e Centro) xa existían federacións con campionatos rexionais en marcha.
O torneo foi crecendo a medida que se puñan en marcha novos campionatos rexionais por toda a xeografía española. Así mesmo, a partir de 1927 ampliouse a participación no torneo aos subcampións rexionais.
Historial de Finais
Copa do Rei (1977–)
Copa do Xeneralísimo
Copa España Libre
Esta edición, disputada durante a guerra civil española na zona republicana, non era recoñecida oficialmente. Unha iniciativa parlamentaria para o recoñecemento deste título[3] foi estudada pola Real Federación Española de Fútbol pero foi rexeitada en 2009 pola súa asemblea[4] tras un informe desfavorable do CIHEFE que concluíu se tratou dun torneo de carácter amigable organizado polo presidente do Valencia CF.[5] Finalmente en 2023, a RFEF acabou por recoñecer a oficialidade desta competición,[6] aínda que non como unha edición máis da Copa do Rei.[7]
| Tempada | Campión | Subcampión | Resultado | Estadio | Incidencias[1] |
| 1937[8] | Levante | Valencia | 1-0 | Sarriá |
Copa Presidente da República
| Tempada | Campión | Subcampión | Resultado | Estadio | Incidencias[1] |
| 1935-1936 | Real Madrid | Barcelona | 2-1 | Mestalla | |
| 1934-1935 | Sevilla | Sabadell | 3-0 | Chamartín | |
| 1933-1934 | Real Madrid | Valencia | 2-1 | Montjuïc | |
| 1932-1933 | Athletic Club | Real Madrid | 2-1 | Montjuïc | |
| 1931-1932 | Athletic Club | Barcelona | 1-0 | Chamartín |
Copa do Rei (1903-1931)
Copa da Coroación
Aínda que a Real Federación Española de Fútbol non recoñece a Copa da Coroación no palmarés da Copa do Rei, moitas veces é considerada a primeira edición do torneo e mesmo o Athletic Club considéraa o primeiro título de Copa da súa historia.
| Tempada | Campión | Subcampión | Resultado | Estadio | Incidencias[1] |
| 1902 | Bizcaya | Barcelona | 2-1 | Hipódromo |
Palmarés
O FC Barcelona é o líder en canto a palmarés desta competición, aínda que é certo que o Athletic Club de Bilbao foi o que máis tempo encabezou esta clasificación.
Palmarés actualizado a 6 de maio de 2023 segundo os datos oficiais fornecidos pola Real Federación Española de Fútbol:[7]
| Pos. | Equipo | Campión | Subcampión | Títulos (anos) |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Barcelona | 31 | 11 | 1910, 1912, 1913, 1920, 1922, 1925, 1926, 1928, 1942, 1951, 1952, 1953, 1957, 1959, 1963, 1968, 1971, 1978, 1981, 1983, 1988, 1990, 1997, 1998, 2009, 2012, 2015, 2016, 2017, 2018, 2021 |
| 2 | Athletic Club | 23 | 16 | 1903, 1904, 1910, 1911, 1914, 1915, 1916, 1921, 1923, 1930, 1931, 1932, 1933, 1943, 1944, 1945, 1950, 1955, 1956, 1958, 1969, 1973, 1984 |
| 3 | Real Madrid | 20 | 20 | 1905, 1906, 1907, 1908, 1917, 1934, 1936, 1946, 1947, 1962, 1970, 1974, 1975, 1980, 1982, 1989, 1993, 2011, 2014, 2023 |
| 4 | Atlético de Madrid | 10 | 9 | 1960, 1961, 1965, 1972, 1976, 1985, 1991, 1992, 1996, 2013 |
| 5 | Valencia | 8 | 9 | 1941, 1949, 1954, 1967, 1979, 1999, 2008, 2019 |
| 6 | Zaragoza | 6 | 5 | 1964, 1966, 1986, 1994, 2001, 2004 |
| 7 | Sevilla | 5 | 4 | 1935, 1939, 1948, 2007, 2010 |
| 8 | Espanyol | 4 | 5 | 1929, 1940, 2000, 2006 |
| 9 | Real Unión | 4 | 1 | 1913, 1918, 1924, 1927 |
| 10 | Real Sociedad | 3 | 4 | 1909, 1987, 2020 |
| 11 | Betis | 3 | 2 | 1977, 2005, 2022 |
| 12 | Deportivo da Coruña | 2 | 0 | 1995, 2002 |
| 13 | Arenas de Getxo | 1 | 3 | 1919 |
| 14 | Mallorca | 1 | 2 | 2003 |
| 15 | Racing de Irún | 1 | 0 | 1913 |
| 16 | Club Ciclista | 1 | 0 | 1909 |
| Celta de Vigo | 0 | 3 | ||
| Español de Madrid | 0 | 3 | ||
| Valladolid | 0 | 2 | ||
| Sporting de Gijón | 0 | 2 | ||
| Getafe | 0 | 2 | ||
| Osasuna | 0 | 2 | ||
| Bizcaya | 0 | 1 | ||
| Vigo Sporting | 0 | 1 | ||
| Vasconia | 0 | 1 | ||
| Gimnástica de Madrid | 0 | 1 | ||
| España | 0 | 1 | ||
| Europa | 0 | 1 | ||
| Sabadell | 0 | 1 | ||
| Racing de Ferrol | 0 | 1 | ||
| Granada | 0 | 1 | ||
| Elche | 0 | 1 | ||
| Castellón | 0 | 1 | ||
| Las Palmas | 0 | 1 | ||
| Castilla | 0 | 1 | ||
| Recreativo de Huelva | 0 | 1 | ||
| Alavés | 0 | 1 |