Espazos protexidos de Galiza
Os espazos protexidos de Galiza, ou a rede galega de espazos protexidos, son o conxunto de áreas protexidas pola lexislación vixente no territorio galego. O conxunto de espazos está catalogado baixo figuras estatais, autonómicas, da comunidade europea ou recoñecidas por figuras internacionais. En 2020 os diferentes espazos naturais amparaban un 12% da superficie do territorio terrestre e mariño, que van desde as fragas e serras interiores, lagoas, ríos, esteiros e rías ou augas abertas.[1]
A norma galega está definida na "Lei 5/2019, do 2 de agosto, do patrimonio natural e da biodiversidade de Galiza".[2]
Lexislación
Galiza ten, por orde do artigo 149.1.23ª da constitución española, potestade para aplicar a política de protección do seu territorio. Iso queda reflectido a través do Artigo 27.30 do estatuto galego.[3] Eses puntos establecen que o goberno galego ten a potestade para declarar e rexer a protección de áreas de interese do seu territorio, sempre dentro do marco lexislativo estatal.
En 2020 a lei que regula os espazos protexidos galegos é a "Lei 5/2019, do 2 de agosto, do patrimonio natural e da biodiversidade de Galiza", e a cal traslada o novo marco lexislativo establecido pola lei estatal Lei 42/2007, do 13 de decembro, do Patrimonio Natural e da Biodiversidade.[4]
Clasificación
A lexislación galega define as seguintes categorías de espazos protexidos[5]
Iso supón trasladar todas as figuras da lexislación estatal, integrar a Rede Natura 2000 dentro da normativa autonómica, e engadir os espazos naturais de interese local e espazos privados de interese natural á lista.
A maiores dos considerados pola lexislación autonómica, cómpre subliñar que a lei estatal suma á lista a categoría de Áreas Mariñas Protexidas.[6]
Ademais das figuras concibidas dentro da lexislación estatal, existen convenios internacionais de protección de dinamización de áreas con interese de conservación. Os tratados que foron asinados polo estado español en convencións internacionais e que afectan ao territorio galego son os seguintes[7]
| Tratados e Convenios |
|---|
| Convenión Ramsar das Zonas húmidas de importancia internacional |
| Lista do Patrimonio da Humanidade |
| Áreas Mariñas protexidas pola Convenión OSPAR |
| Xeoparques da UNESCO |
| Reservas da Biosfera da UNESCO |
| Rede Europea de Reserva Bioxenética |
Destas, as Zonas húmidas de importancia internacional, os Xeoparques e as Reservas da Biosfera foron integradas ao completo dentro da lei galega do Lei 5/2019, do 2 de agosto.[8]
Con isto, as categorías baixo as cales se declaran os espazos naturais protexidos galegos, a súa equivalencia dentro do sistema UICN e o seu número son:
| Clase | Subclase | Categoría da UICN | Número |
|---|---|---|---|
| Reserva Natural | Ia/Ib | 0 | |
| Parques Nacionais e Naturais | II | 7 (1+6) | |
| Monumentos Naturais | III | 8 | |
| Paisaxes Protexidas | V | 2 | |
| Zonas húmidas protexidas | V | 5 | |
| Rede Natura 2000 | Zonas de especial protección para as aves | V* | 16 |
| Zonas Especiais de Conservación | V* | 59 | |
| Lugares de Importancia Comunitaria | V* | 21 | |
| Espazos naturais de interese local | VI | 8 | |
| Espazos privados de interese natural | VI | 1 | |
| Reserva da Biosfera | IX | 6 |
Lista da rede galega de espazos protexidos
Reservas naturais
A data de 2020 non existía ningún espazo declarado dentro desta categoría.
Parques
Os parques, estatais e naturais, declarados no territorio galego son:
| Nome | Figura | Area (ha.) |
|---|---|---|
| Parque Nacional marítimo-terrestre das Illas Atlánticas de Galicia | Parque Nacional | 8,332.8 |
| Baixa Limia - Serra do Xurés | Parque Natural | 29,345 |
| Complexo dunar de Corrubedo e lagoas de Carregal e Vixán | Parque Natural | 996 |
| Fragas do Eume | Parque Natural | 9,125 |
| Monte Aloia | Parque Natural | 746 |
| O Invernadeiro | Parque Natural | 5,722 |
| Serra da Enciña da Lastra | Parque Natural | 3,151.67 |
Monumentos naturais
Os Monumentos Naturais declarados no territorio galego son:
| Nome | Area (ha.) |
|---|---|
| A Praia das Catedrais | 28,94 |
| Carballa da Rocha | 0,64 |
| Costa de Dexo | 267 |
| Fraga de Catasós | 4,52 |
| Serra de Pena Corneira | 998 |
| Souto da Retorta | 3,19 |
| Souto de Rozabales | 1,80 |
| Dobramento xeolóxico de Campodola-Leixazós | 90 |
Paisaxes protexidas
As paisaxes protexidas declaradas no territorio galego son:
| Nome | Area (ha.) |
|---|---|
| Penedos de Pasarela e Traba | 212 |
| Val do río Navea | 691 |
Zonas húmidas protexidas
As zonas húmidas protexidas, e que tamén son lugares da convensión Ramsar, declaradas no territorio galego son:
| Nome | Area (ha.) |
|---|---|
| Complexo das praias, lagoa e duna de Corrubedo | 550 |
| Complexo intermareal Umia - O Grove, A Lanzada, punta Carreirón e lagoa Bodeira | 2.561 |
| Lagoa e areal de Valdoviño | 485 |
| Ría de Ortigueira e Ladrido | 2.920 |
| Ría de Ribadeo (Ría do Eo na Convención Ramsar) | 1.740 |
Rede Natura 2000
A lista de espazos da Rede Natura 2000 galega é:
- Zona de especial protección para as aves (ZEPA)
- Zonas especiais de conservación en Galicia (ZEC)
- Lugares de importancia comunitaria en Galicia (proposta de novos espazos ZEC)
Cómpre indicar, que o estado español, que ten dominio sobre das augas abertas das costas galegas, declarou ademais as seguintes ZEPA:
| Nome | Código da Rede Natura 2000 | Area (km2) |
|---|---|---|
| Espazo mariño de Punta de Candelaria - Ría de Ortigueira - Estaca de Bares | ES0000495 | 771,52 |
| Espazo mariño da Costa de Ferrolterra-Valdoviño | ES0000496 | 68,18 |
| Espazo mariño da Costa da Morte | ES0000497 | 3.162,83 |
| Espazo mariño das Rías Baixas de Galicia | ES0000499 | 2.218,65 |
Espazos naturais de interese local e Espazos privados de interese natural
Os ENIL e EPIN declarados no territorio galego son:
| Nome | Figura | Area (ha.) |
|---|---|---|
| Ecosistema dunar Praia América-Panxón | Espazo natural de interese local | 3,58 |
| Illas de San Pedro | Espazo natural de interese local | 10,40 |
| Loio-Ruxidoira | Espazo natural de interese local | 437 |
| Puzo do Lago | Espazo natural de interese local | 30,6 |
| Ribeiras do Mero-Barcés | Espazo natural de interese local | 197 |
| Río Gafos | Espazo natural de interese local | 49,80 |
| Voutureira | Espazo natural de interese local | 183,78 |
| Xunqueira de Alba | Espazo natural de interese local | 67 |
| Sobreiras do Faro | Espazos privados de interese natural | 9,72 |
Figuras internacionais
Reservas da Biosfera
As Reservas da Biosfera declaradas na súa totalidade no territorio galego, ou con parte neste, son:
| Nome | Interterritorial | Area |
|---|---|---|
| Área de Allariz | Non | 21.482 |
| As Mariñas Coruñesas e Terras do Mandeo | Non | 116.724,3 |
| Gerês-Xurés | Si (galego-portugués) | 330.874 |
| Os Ancares Lucenses e Montes de Cervantes, Navia e Becerreá | Non | 53.664 |
| Ribeira Sacra, Serras do Oribio e Courel[9][10] | Non | 306.534,77 |
| Río Eo, Oscos e Terras de Burón | Si (galego-asturiana) | 159.379 |
| Terras do Miño | Non | 363.668,9 |
Áreas OSPAR
As áreas OSPAR do litoral da costa galega, ou próximas a esta, son:
| Nome da Área Mariña Protexida |
|---|
| Parque Nacional das Illas Atlánticas |
| Banco de Galicia |
| Espazo mariño da Costa da Morte |
| Espazo mariño da Costa de Ferrolterra - Valdoviño |
| Espazo mariño das Rias Baixas de Galicia |
| Espazo mariño de Punta de Candelaira - Ría de Ortigueira - Estaca de Bares |