José Ramos-Horta
José Manuel Ramos-Horta GColIH • GCL, nado en Dili o 26 de decembro de 1949, é un político e xurista timorense, presidente do seu país de 2007 a 2012. Inicialmente fora o voceiro da resistencia timorense no exilio durante a ocupación indonesia entre 1975 e 1999. Secuencialmente, foi Ministro de Negocios Estranxeiros de Timor-Leste desde a súa independencia en 2002.
Traxectoria
Nacido de nai timorense, de nome Natalina Ramos Filipe Horta, e pai portugués (exiliado en Timor), foi educado nunha misión católica en Soibada. Debido á actividade política pro-independencia, estivo exiliado durante un ano (1970-1971) durante a época colonial en Mozambique.
Considerado como moderado, ocupa o cargo de Ministro das Relacións Exteriores no goberno auto-proclamado o 28 de novembro de 1975, con só 25 anos de idade. Deixou Timor-Leste só tres días antes da invasión indonesia, de viaxe a Nova York para presentar ás Nacións Unidas o caso timorense. Alí expón a violencia perpetrada por Indonesia na ocupación do territorio, tornándose o representante permanente da Fretilin na ONU nos anos seguintes.
En decembro de 1996, José Ramos-Horta partilla o Nobel da Paz co compatriota bispo Carlos Filipe Ximenes Belo. O Comité Nobel laureounos polo continuo esforzo para rematar coa opresión vixente en Timor-Leste, esperando que o premio sirva para o encontro dunha solución diplomática para o conflito en Timor-Leste con base no dereito dos pobos á autodeterminación.
José Ramos Horta estudou Dereito Internacional na Academia de Dereito Internacional da Haia, nos Países Baixos (1983) e na Universidade de Antioch (Estados Unidos) onde completou o mestrado en Estudos da Paz (1984), ben como unha serie doutros cursos de post-graduación sobre a temática do Dereito Internacional e da Paz. O 9 de xuño de 1998 foi agraciado coa Gran Cruz da Orde da Liberdade de Portugal.[1] En outubro de 2000 foi investido, xuntamente con D. Ximenes Belo e Xanana Gusmão, como doutor «Honoris causa» pola Universidade do Porto (por proposta da respectiva Facultade de Letras).
En 2003, José Ramos Horta apoiou a invasión do Iraq polas tropas anglo-norteamericanas, criticando o réxime ditatorial de Sadam Hussein e a Al Qaeda, lembrando que Osama bin Laden xustificara o ataque terrorista de Balí entre outros argumentos como o feito de ser Timor-Leste supostamente vítima de ataques contra o islam polos países occidentais (Indonesia ten a maior poboación islámica no mundo).
Carreira gobernamental
Foi Ministro dos Negocios Estranxeiros no I Goberno de Transición de Timor-Leste e II Goberno de Transición de Timor-Leste, liderado polas Nacións Unidas, de 2000 a 2002 e no I Goberno Constitucional, de 2002 a 2006.
A finais de xuño de 2006, renunciou ao cargo de Ministro de Negocios Estranxeiros e da Defensa ao saber que o cuestionado primeiro ministro Mari Alkatiri permanecería no cargo.
Tras a crise que culminou na renuncia de Alkatiri, asumiu en 8 de xullo de 2006 o cargo de primeiro ministro, xunto con Estanislau da Silva como viceprimeiro ministro e Rui Araújo como segundo viceprimeiro ministro.
José Ramos-Horta era descrito pola prensa portuguesa como un dos sucesores de Kofi Annan no cargo de secretario-xeral da ONU. Ramos-Horta non confirmou o seu interese no cargo, mais tampouco excluíu a hipótese.
Na segunda volta das eleccións de 9 de maio de 2007, Ramos-Horta foi elixido Presidente da República de Timor-Leste, en disputa con Francisco Guterres Lu Olo, sucedendo a Xanana Gusmão no cargo. Terminou o seu mandado en 2012, sendo seguido por Taur Matan Ruak.
Desde outubro de 2014 é presidente do Panel Independente de Alto Nivel para as Operacións de Paz da ONU e copresidente da Comisión Internacional sobre o Multilateralismo.[2]
Atentado
Na mañá de 11 de febreiro de 2008 recibiu un tiro no estómago, durante un ataque armado á súa casa. O ataque foi perpetrado polo grupo disidente das forzas armadas liderado por maior Alfredo Reinado, que morreu no ataque.[3]
Honras
- Doutor Honoris causa pola Universidade do Porto (2000)
- Doutor Honoris causa pola Victoria University (2001)
Australia[4] - Gran Colar da Orde do Infante D. Henrique de Portugal (13 de novembro de 2007)[1]
- Doutor Honoris causa pola Gyungwoon University of Busan (25 de xuño de 2018)
Corea do Sur
Véxase tamén
Ligazóns externas
- Perfil no sitio oficial do Nobel da Paz 1996 (en inglés)
- José Ramos Horta
- Promover a guerra para salvar persoas - texto de Ramos-Horta do 21 de maio de 2004
| Predecesor: Xanana Gusmão |  2007-2012 | Sucesor: Taur Matan Ruak |
| Predecesor: Mari Alkatiri | 2006-2007 | Sucesor: Estanislau da Silva |
| Predecesor: Joseph Rotblat e a Conferencia Pugwash |  1996 | Sucesor: Jody Williams e a Campaña Internacional para a Prohibición das Minas Antipersoa |