Juan Guaidó

O 5 de xaneiro de 2019 foi nomeado xefe do parlamento venezolano, sendo a persoa máis nova en ocupar ese cargo. Entre xaneiro de 2019 e decembro de 2022, Guaidó afirmou ser presidente interino de Venezuela, con recoñecemento internacional de varios países.

O 11 de xaneiro de 2019, Guaidó anunciou que asumiría responsabilidades, despois de ter establecido un goberno de facto por Nicolás Maduro,^[4] mediante a aplicación do artigo 233 da Constitución para convocar novas eleccións nacionais. Tras isto, houbo polémica sobre se Guaidó asumira ou non a presidencia interina de Venezuela.^[5]

O 23 de xaneiro de 2019 celebrouse en Caracas unha reunión aberta na que, e polas competencias do citado artigo da Constitución, tomou posesión como presidente a cargo de Venezuela.^{[6] [7] [8]} Este acto foi considerado por outros como unha autoproclamación,^{[9] [10] [11]} puramente simbólico xa que non posuía os poderes reais da presidencia.^{[12] [13]} Posteriormente foi recoñecido polo Secretario Xeral da Organización dos Estados Americanos (OEA),^[14] o Parlamento Europeo^[15] e os gobernos de países como Brasil, Canadá, Chile, Colombia, Costa Rica, Ecuador, España,^[16] Estados Unidos,^[17] Francia, Guatemala, o Perú, Paraguai e o Reino Unido.^[18] Paralelamente, países como Nicaragua, Rusia,^[19] China, Irán e Turquía, non o recoñeceron e mantiveron o seu apoio ao goberno de Nicolás Maduro. Países como México e Uruguai^[20] permanecen nunha posición intermedia, establecendo un grupo de contacto.^[21] A mesma postura asumiu Arxentina tempo despois coa chegada ao poder de Alberto Fernández.^[22]

Desde o 1 de febreiro de 2019, Guaidó anunciou unha lei de amnistía aprobada pola Asemblea Nacional para a policía, as Forzas Armadas Nacionais e as autoridades que axudan a restablecer a orde constitucional;^{[23] [24]} anunciou un plan de dinamización sectorial, denominado "Plan País"; ^{[25] [26] [27]} asegurou o envío a Venezuela de axuda humanitaria dos Estados Unidos e anunciou plans para envíos e convois internacionais;^{[28] [29]} Obtivo o control das contas financeiras de Venezuela nos Estados Unidos e traballou para asegurar outros activos estranxeiros;^{[30] [31]} Nomeou diplomáticos e embaixadores.^[32]

Ao redor de 60 países expresaron o seu recoñecemento a Guaidó como presidente a cargo da república. Seis estados manifestaron o seu apoio á Asemblea Nacional como "único poder lexítimo de Venezuela". O seu liderado no Parlamento estaba en disputa desde o 5 de xaneiro de 2021, cando o chavista Jorge Rodríguez tomou posesión como presidente do Parlamento na V Lexislatura, elixido nunhas eleccións consideradas pouco transparentes polo goberno de Guaidó e varias organizacións internacionais.^[33] Despois do 5 de xaneiro, a lexislatura dirixida por Guaidó seguiu reunindo paralelamente, tras unha consulta popular na que votaron para que o período da IV Lexislatura non expirase en xaneiro de 2021^[34] Foi considerado desde 2019 o líder da oposición venezolana.^[35][36]

En xaneiro de 2021, a Unión Europea deixou de recoñecelo como presidente interino.^{[37] [38]} Pola contra, entre xaneiro e febreiro de 2021, tanto o Parlamento Europeo^[39] como o Senado dos Estados Unidos ratificaron o recoñecemento de Guaidó. ^{[40] [41]} Desde 2021, tras cambios de goberno en varios países latinoamericanos, o goberno de Maduro retomou as relacións bilaterais con estes países da rexión, polo que a presidencia interina de Guaidó foi perdendo progresivamente o recoñecemento.^{[42] [43] [44]} Varios analistas e medios de comunicación cualificaron de infrutuosos os esforzos liderados por Guaidó para crear un goberno de transición, inzado de denuncias de corrupción e problemas internos, ^{[45] [46]} mentres a presidencia de Nicolás Maduro seguiu controlando plenamente todas as institucións estatais.^{[47] [48] [49] [50]} En decembro de 2022 perdeu o apoio da maioría parlamentaria da IV Lexislatura e, posteriormente, eliminouse a figura do goberno interino, cesando Guaidó no seu mandato.^[51][52]

Acusacións de corrupción

O 15 de xuño de 2019, o xornalista Orlando Avendaño, entón redactor xefe do medio internacional PanAm Post, publicou un informe de investigación sobre a suposta apropiación por parte dos funcionarios do goberno interino de Guaidó de fondos destinados ao mantemento dos soldados venezolanos que desertaran a Cúcuta no medio da crise presidencial venezolana de 2019.^{[53] [54]} Tras a publicación do artigo, a oficina de Juan Guaidó informou a través dun comunicado que os acusados de corrupción foron destituídos dos seus cargos e solicitou a colaboración do goberno colombiano,^[55] das axencias multilaterais e doutras organizacións para esclarecer os feitos cunha investigación imparcial. A embaixada de Venezuela en Colombia emitiu un comunicado no que informa que Guaidó e o embaixador designado, Humberto Calderón, acordaran realizar unha auditoría. ^[56]

Vínculo con paramilitares colombianos

En setembro de 2019 Jorge Rodríguez denunciou con dúas imaxes de Juan Guaidó xunto con dous membros do grupo paramilitar colombiano Los Rastrojos, concretamente con Alberto Lobo Quintero, que ten unha pistola visible no seu costado, e Jhon Jairo Durán.^{[57] [58]} A denuncia foi dada a coñecer polo director da Fundación Progresar en Norte de Santander, Wilfredo Cañizares.^{[57] [58] [59]}

O director do Centro Nacional de Comunicación, Alberto Federico Ravell, defendeu a Guaidó, xustificando que "estas persoas estaban nun control, pedíronlle que se fixera unha foto e fíxoa". ^{[58] [60]}

Cuestionamento de lexitimidade

A principios de decembro de 2020, durante unha entrevista coa BBC, Henrique Capriles pediu o fin dun goberno interino creado en 2019 por Juan Guaidó, afirmando que "a nova administración debe entender que este plan está esgotado" e respecto de non presentarse ás eleccións de 2020, dixo que "é un precedente moi complicado de futuro, porque lle abrimos a porta a Maduro dicindo que vai prorrogar o seu goberno sen celebrar eleccións".^[61]

Julio Borges, responsable de relacións internacionais no equipo de Guaidó, renunciou ao seu cargo en decembro de 2021, ampliando as súas críticas ao líder da oposición pola xestión da administración do chamado goberno interino: "A xestión do patrimonio é un escándalo. Hai que crear unha confianza para que haxa transparencia. Non hai responsabilidade, os activos úsanse para fins persoais". ^[62] Borges cuestionou igualmente a lexitimidade de Guaidó, pedindo o fin da súa administración.^{[62] [63] [64]} Do mesmo xeito, Borges criticou as accións de Guaidó no levantamento do 30 de abril de 2019 contra Nicolás Maduro, cualificándoo de "pallasada".^[62]

Ligazóns externas

• Juan Guaidó (@jguaido) / Conta de Twitter