Ալմաթի
Ալմաթի[4] կամ նախկինում Ալմա Աթա[4] (ղազ.՝ Алматы, ռուս.՝ Алма-Ата), Ղազախստանի խոշորագույն քաղաքը։ Բնակչությունը՝ ▲2 135 365 մարդ (2022)[1]։
| Քաղաք | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Ալմաթի | |||||
| ղազ.՝ Алматы, ռուս.՝ Алма-Ата | |||||
| |||||
.jpg) | |||||
| Երկիր |  Ղազախստան | ||||
| Ենթարկում | հանրապետական ենթարկման քաղաք | ||||
| Աքիմ (պաշտոն)|Աքիմ | Ախմետժան Եսիմով | ||||
| Հիմնադրված է | 1854 թ. | ||||
| Այլ անվանումներ | Ալամթի, Զաիլիյսկի, Վերնի | ||||
| Մակերես | 682 կմ² | ||||
| ԲԾՄ | 600 — 2200 (կենտրոն— 785) մ | ||||
| Կլիմայի տեսակ | սուր-մայրցամաքային | ||||
| Բնակչություն | ▲2 135 365 մարդ (2022)[1] | ||||
| Խտություն | 4139 մարդ/կմ² | ||||
| Ազգային կազմ | ղազախներ 51,06%, ռուսներ 33,02%, ույգուրներ 5,73%, կորեացիներ 1,90%, թաթարներ 1,82%, ուկրաինացիներ 1,24%, ադրբեջանցիներ 0,70% այլք 3,01%[2] | ||||
| Կրոնական կազմ | Շիա մուսուլմաններ, ուղղափառ քրիստոնեաներ | ||||
| Ժամային գոտի | UTC+6 և Asia/Almaty?[3] | ||||
| Հեռախոսային կոդ | 727 | ||||
| Փոստային դասիչ | 050000–050063 | ||||
| Ավտոմոբիլային կոդ | A | ||||
| ISO 3166-2:KZ | ALA | ||||
| Պաշտոնական կայք | almaty.gov.kz | ||||
| |||||
2007 թվականի հունիսին քաղաքն ավելացրել են աշխարհի ամենաթանկ քաղաքների ցանկի մեջ և որի մեջ Ալմաթին կանգնել է եռյակում[5][6]։
Կարգավիճակ
1927-1936 թվականներին Ալմաթին Ղազախստանի երկրորդ մայրաքաղաքն էր, 1991-1997 թվականներին դարձավ Ղազախստանի մայրաքաղաքը։ Ալմաթին Ղազախստանի ԽՍՀ խոշոր արդյունաբերական կենտրոնն էր։ Չնայած քաղաքական և վարչական կարգավիճակում կատարված փոփոխություններին, այն հանրապետության մշակութային և ֆինանսա-տնտեսական կարևոր կենտրոնն է և մինչև 2017 թվականը համարվում էր ամենահարուստ քաղաքը, իսկ երկրորդը Աստանան էր[7]։1997 թվականից մայրաքաղաք դարձավ Ախմոլան (1998 թվականի մայիսի 6-ից՝ Աստանան), իսկ Ալմա-Աթան ստացավ «Ղազախստանի հարավային մայրաքաղաք» կարգավիճակը։ Այդ ժամանակից ի վեր այս տերմինը հաճախ է օգտագործվում մամուլում և վերաբերվում է Ալմա-Աթային[8]։2006 թվականին, կյանքի որակի ուսումնասիրության համաձայն, որն անցկացվում է «Mercer» խորհրդատվական ընկերության կողմից, Ալմաթին զբաղեցրել է 
Կողմ 183-րդ տեղը (2005-ի համեմատ մեկ դիրքով բարձր)[9]։ Ընդհանուր առմամբ ուսումնասիրություններ են անցկացվել 215 քաղաքներում։
Անուն
Ղազախստանի կառավարության մակարդակով քաղաքի անունը Ալմաթի է, Ռուսաստանում դեռևս օգտագործվում է Ալմա Աթա անունը (սակայն լրատվամիջոցներում երկու տարբերակներն էլ օգտագործվում են)։
Վարչական բաժանում
Սպաների հանդիպում
Մարզպետ Կոլպակովսկու տունը
1887 թվականի Երկրաշարժի հետևանքները
.jpg)
1936 թվականին Ղազախստանի գերագույն խորհրդի որոշմամբ Ալմաթայում ձևավորված էին չորս վարչական շրջաններ՝ Պրոլետարական, Լենինյան, Ստալինյան և Ֆրանսիական[10]։Այնուհետև ավելացան կամ հին շրջանների հաշվին ձևավորվեցին ևս չորս շրջաններ։
(ռուսերեն)
Հայտնի մարդիկ
Պոլինա Լեդկովա-խոհարարական գրքերի հեղինակ, սննդի բլոգեր
Նատալյա Նազարովա-թատրոնի և կինոյի դերասանուհի
Դիմաշ Ադիլետ-գործարար, բլոգեր, հեռուստաշոուի մասնակից
Վլադիմիր Ժիրինովսկի-քաղաքական և պետական գործիչ
Իրինա Լինդտ-դերասանուհի
Ռադիոնովա Սվետլանա-Ռոսպրիրոդնադզորի ղեկավար[11]
Պաշտոնական խորհրդանիշներ
Քաղաքն ունի պաշտոնական խորհրդանշաններ՝ զինանշան և դրոշ։
Զինանշան
Ալմաթիի զինանշանի հիմքը հարավ-արևելյան վահանի ձև ունի, որի վրա սպիտակ հովազն է՝ ութ ծաղիկներով խնձորենու ճյուղը բռնած։ Այդ ծաղիկները խորհրդանշում են քաղաքի ութ շրջանները։ հովազը վստահ քայլքով առաջ է ընթանում, աջ թաթը բարձրանում է հաջորդ քայլի համար, սակայն գլուխը հետ շրջված է, ինչը ցույց է տալիս ժամանակակից քաղաքների զարգացման շարունակականությունը։ Հիմնական ֆոնի վրա պատկերված է Զաիլյան Ալատաուի լեռան ձնառատ գագաթը, որի փեշերին տարածվում է քաղաքը։ Զինանշանի ընդհանուր ֆոնը Ղազախստանի դրոշի գույնն է՝ երկնագույն։
Դրոշ
Դրոշը կարմիր եզրագծերով սպիտակ գործվածքի վրա զինանշանի պատկերն է, որի երկարության և լայնության միջև 1:2 հարաբերությունն է։
Տես նաև
Ծանոթագրություններ
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ալմաթի» հոդվածին։ |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 1, էջ 180)։  |